سپهرغرب، گروه اجتماعی - سمیرا گمار: دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت استان همدان گفت: افزایش جمعیت مستلزم رویکرد مردمی بوده و خیلی نمی‌توان به رویکرد دولتی در این زمینه امیدوار بود.

دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت استان همدان با حضور در دفتر روزنامه سپهرغرب ضمن قدردانی از این رسانه در پرداختن به موضوع جمعیت در این زمینه به بیان برخی نکات در خصوص مجمع جمعیت پرداخته و از و دغدغه‌های فعالان این عرصه سخن گفت.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال 1398 نرخ رشد جمعیت کشور ما حدود 0.95 درصد بوده و در سال 1399 به نرخ رشد جمعیت 0.6 درصد سقوط کردیم که این کم‌ترین مقدار نرخ رشدی است که در تاریخ کشور ثبت شده است!

نرخ رشد 0.6 درصد زنگ خطری است که به صدا درآمده و عوامل زیادی همچون مسائل اقتصادی، فرهنگی و همچنین پدیده کرونا باعث ایجاد آن شده است؛ در سال 1399 هم شاهد این بودیم که نرخ باروری کشور به کمتر از 1.6 فرزند به ازای هر زن رسید. نرخ باروری 1.6 فرزند کمترین میزان در طول تاریخ کشور است و این نگرانی وجود دارد که نرخ باروری در تله باروری گرفتار شود و دیگر امکان جبران وجود نداشته باشیم.

با ذکر این مقدمه آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌و‌گوی کوتاهی با دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت استان است که با یک مجموعه مردمی در پی رفع چالش‌ها و موانع پیش روی جمعیت است؛ این‌که چقدر موفق بوده‌اند را مرور زمان مشخص خواهد کرد اما اینکه این اقدام با دغدغه نخبگانی متولد شده و حرکت خود را آغاز کرده قابل تقدیر است.

 فضای انفعالی به فضای کنشگری تبدیل شد

حجت‌الاسلام میلاد صالحی در ابتدای سخنان خود با اشاره به شکل‌گیری مجمع فعالان عرصه جمعیت، عنوان کرد: این مجمع در سال 96 اعلام موجودیت کرده و زمانی که باید شبکه استانی شکل می‌گرفت، همدان دومین استانی بود که این اقدام را انجام داد.

وی خاطرنشان کرد: اسناد بالادستی موجود به‌عنوان پشتوانه کاری ما برای پیگیری، مطالبه‌گری و انجام مأموریت قرار گرفت که از آن جمله می‌توان به سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری، سیاست‌های تعالی جمعیت و تعالی خانواده مجلس و سیاست‌های کلی خانواده اشاره کرد.

دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت استان تصریح کرد: بر این اساس می‌توان گفت از حیث بار حقوقی و غنای محتوایی دست ما پر بوده و البته مسئولیتمان نیز سنگین است؛ که البته توانسته‌ایم در زمینه‌های مختلف اقتصادی، معیشتی، فرهنگی رسانه‌ای (خبری و تولید محتوا)، علمی و پزشکی فعالیت کنیم.

صالحی ادامه داد: چاپ کتاب و مقاله، ساخت مستند، عرضه پوشش‌های حمایتی برای خانواده‌های نیازمند پرجمعیت، ارائه کمک‌های پزشکی، دارو و ویزیت و تشکیل باشگاه مادران مهرپرور متشکل از مادران جوان زیر 35 سال که بیش از سه فرزند دارند را ازجمله فعالیت‌هایی برشمرد که در طول این مدت انجام داده‌اند.

وی اضافه کرد: باشگاه مادران مهرپرور قریب به دو سال است که با حضور پنج هزار مادر موفق راه‌اندازی شده و به تجلیل از مادرانی که موفق بوده می‌پردازد تا به‌عنوان الگو در جامعه مطرح شوند.

دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت استان در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه در مجموع به‌واسطه فعالیت‌های خرد صورت گرفته توسط مجمع نگاه خوبی به رشد جمعیت در استان همدان شکل گرفته، اظهار کرد: تشویق‌ها و حمایت‌های موردی و گفتمان‌سازی انجام شده در این زمینه منجر به تغییر نرخ رشد و نرخ جمعیت منفی استان به سمت مثبت شده و علاوه بر آن از انفعال به مطالبه‌گری تغییر رویکرد داده است.

صالحی نقش‌آفرینی نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خصوص طرح تعالی جمعیت خانواده را از آثار توجه به این موضوع در استان خواند و ابراز کرد: اگر اهرم‌ها و مشوق‌هایی که در این سند دیده شده اجرایی شود به‌زودی برون‌داد آن را در سطح جامعه خواهیم دید.

وی اذعان کرد: پای کار آمدن خیرین، نخبگان علمی، اجتماعی، پزشکی و کنشگری رسانه‌های استان نسبت به موضوع جمعیت نیز در این زمره بوده و به جرأت می‌توان گفت در سطح کشور این حجم از دغدغه در بخش‌های مختلف برای افزایش جمعیت وجود ندارد.

 تلاش مردم برای مردم

دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت استان به وجود یک خیریه مردمی برای رسد و تعالی جمعیت نیز اشاره کرد و گفت: مجموعه الزهرا علیرغم اینکه ابزار حاکمیتی الزام‌آور ندارد توانسته حمایت خود را روی خانواده‌های پرجمعیت محروم گذاشته و در این زمینه کارهای مثبتی انجام دهد.

صالحی متذکر شد: فرآیند شناسایی خانواده‌های نیازمند نیز مبتنی بر دریافت اطلاعات از معتمدین محلات بوده و در واقع اینجا مردم برای مردم کار می‌کنند.

وی بیان کرد: چالش‌های پیش رو نشان می‌دهد باید در موضوع فرزندآوری تاکتیک خود را عوض کنیم؛ چراکه کارهای دولتی دیگر پاسخگوی این امر نبوده و باید مردم برای مردم کار کنند.

دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت استان تأکید کرد: خوشبختانه گروه رسانه‌ای سپهرغرب با پرداختن به ابعاد مختلف حوزه جمعیت در سطح کمی و کیفی قابل‌توجه در سطح کشور پیشگام است، درحالی‌که شاید هنوز در بسیاری از استان‌ها پرداختن به این موضع با موانع فکری برای نخبگان مواجه است.

صالحی تبدیل روز جمعیت به هفته جمعیت را از اقدامات مثبتی خواند که در سال جاری صورت گرفته و عناوین انتخاب‌شده جهت نام‌گذاری روزهای منتهی به روز ملی جمعیت را این‌گونه اعلام کرد: روز نخست هفته در آرزوی فرزند (با موضوع حمایت از خانواده‌های نابارور)، روز دوم فرزند تنهای من (با موضوع آسیب‌های تک‌فرزندی)، روز سوم زندگی سالمندی من (با موضوع سالخوردگی جمعیت و آسیب‌های آن)، روز چهارم، می‌خواهم زنده بمانم (مقابله با اسقاط و قتل جنین) روز پنجم جامعه دوستدار فرزند من (ارزش فرزند و فرزندآوری)، روز ششم حاکمیت و فرزند خانواده (مطالبه‌گری از حاکمیت) و در نهایت روز پایانی این هفته مادری اکسیر جوانی (فرزندآوری و سلامت مادر) خواهد بود.

 مردم و جریان‌ها از کاندیداها مطالبه کنند

وی افزود: تقارن هفته جمعیت و فضای انتخاباتی را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم جریان‌ها و احزاب موضوع جمعیت و فرزندآوری را تبدیل به گفتمان کرده و از کسانی در پی مسئولیت و نقش‌آفرینی در فضای کشور هستند مطالبه‌گری کنند.

 کرونا و کاهش موالید در دو سال اخیر

دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت استان در بخش دیگری از سخنان خود به کاهش نرخ باروری در دو سال اخیر با توجه به شیوع کرونا نیز اشاره کرد و افزود: دلایل متعددی می‌توان برای کاهش فرزندآوری برشمرد که ترس از حضور در مراکز درمانی یا بیمارستان‌ها، عدم اطلاع انتقال کرونا از مادر به جنین، ادامه شرایط بی‌ثباتی و شغلی به‌واسطه کرونا، سیر صعودی قیمت‌ها و هزینه فرزندآوری، افزایش طلاق، بالا رفتن سن ازدواج، افزایش سقط‌جنین و افزایش مرگ‌ومیرها مؤلفه‌هایی است که است که بر عوامل کرونایی مضاعف شده و باروری را به هفت صدم رسانده است.

 گره‌ها بیشتر ذهنی است نه اقتصادی

صالحی در پایان با بیان اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد مشکل اصلی عدم تمایل به فرزندآوری فرهنگی است، مسائل فرهنگی را مهم‌تر از مسائل اقتصادی در فرزندآوری خوانده و گفت: اگر بحث اقتصادی مهم‌تر بود مرفهین جامعه ما باید بیشتر فرزندآوری می‌کردند. درحالی‌که می‌بینیم بسیاری از خانواده‌ها گره ذهنی دارند و همین نشان می‌دهد این مسئله مقدم بر مسائل معیشتی و اقتصادی است.