تغذیه سالم، یکی از مهمترین ارکان زندگی است. فصل و وقت خاصی نمی‌شناسد ولی در بعضی از فصل‌ها یا دوره‌ها، باید بیشتر به تغذیه سالم، توجه کرد. مثلا در عید نوروز، که یک سری از شیرینی‌جات و تنقلات بیشتر است و برنامه غذایی خانواده‌ها، بهم می‌خورد، توجه به تغذیه سالم به‌خصوص در کودکان، اهمیت بالایی دارد.
شاید خیلی‌ها تصور کنند چون اضافه وزن و بیماری متابولیکی خاصی ندارند، می‌توانند از شیرینی‌های چرب و شیرین و تنقلات شور و پرکالری بدون واهمه از به خطر افتادن سلامتشان استفاده کنند.اما براساس اصول نوین تغذیه سالم، همه افراد چه آن‌ها که در شرایط خوب و طبیعی جسمانی به سر می‌برند و چه کسانی که با بیماری‌های متابولیکی چون اختلالات قلبی – عروقی، فشار، چربی خون و دیابت دست و پنجه نرم می‌کنند، باید برنامه غذایی خود را بر اساس اصول تغذیه‌ای صحیح و بر محور تعادل، تناسب و تنوع تنظیم کنند.
البته رعایت اصول تغذیه سالم در تعطیلات نوروزی و با توجه به عجین شدن فرهنگ پذیرایی ایرانی‌ها با تنقلات شیرین، چرب و شور پرکالری چندان کار آسانی نیست.
با توجه به اینکه عید امسال با ماه رمضان مقارن شده‌است سبک زندگی مردم به ویژه در حوزه تغذیه تغییر می‌کند و این امر سبب می‌شود که اهمیت رعایت رژیم غذایی دو چندان شود لذا با یکی از متخصصان رژیم درمانی و تغذیه درخصوص برنامه غذایی در ایام ماه‌رمضان و عید به گفت‌وگویی انجام دادیم که نتیجه را باهم می‌خوانیم:
محمد انتظاری با بیان اینکه امسال تقارن ایام نوروز با ماه رمضان شرایط خاصی را به وجود آورده است، عنوان کرد: به دلیل شرایط ویژه این ایام رعایت رژیم غذایی از اهمیت بالایی برخودار است.
وی با بیان اینکه افرادی که اضافه وزن دارند حتما باید سحری میل کنند، خاطر نشان کرد: در این راستا غذای سحری باید متنوع‌تر و بیشتر از غذای افطاری باشد، در واقع به دلیل آنکه بعد از وعده سحری اکثر افراد نمی‌خوابند و یا به محل کار خود می‌روند انرژی حاصل از موادغذایی، ذخیره نشده و منجر به چاقی نمی‌شود
عضو هیئت‌ علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: دو وعده غذا در وعده افطار توصیه نمی‌شود و باید برای حفظ سلامتی افراد غذاهای سبک و مختصر در افطاری مصرف و بیش تر از غذاهای آبکی مثل سوپ و آش استفاده کنند.
انتظاری با بیان اینکه افرادی که از غذاهای مانند برنج و خورشت در وعده افطار استفاده می‌کنند باید کمتر غذا بخورند، عنوان کرد: توصیه می‌شود در وعده افطار از غذاهایی مانند هویچ پلو، لوبیا پلو، استانبولی،سبزی پلو و غیره استفاده کنند، مصرف این غذا‌ها به دلیل آنکه دیرتر هضم و مقدار زیادی آب و املاح در بدن ذخیره می‌شود را توصیه می‌کنیم.
وی با بیان اینکه افراد نباید از غذاهای تند، شور و یا پرچرب در وعده سحر به دلیل آنکه موجب گرسنگی می‌شود استفاده نکنند، اذعان کرد: در این راستا توصیه می‌شود که افراد از غذاهای آماده، سوسیس، کالباس و غیره به دلیل داشتن ادویه بیش از اندازه مصرف نکنند.
انتظاری با بیان اینکه اگر بعد از افطاری به مهمانی رفتید باید اولویت نخست، مصرف میوه‌ باشد، ابراز کرد: به جز بیماران دیابتی، کلیوی و گوارشی بقیه افراد می‌توانند بدون محدودیت در وعده افطار تا سحر از میوه‌ها استفاده کنند.
این متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی ضمن تاکید به مصرف میوه‌های آبدار بعد از افطار و یا سحر،گفت:نوشیدن آب سبب دفع زود هنگام می‌شود لذا توصیه این است که بیشتر از میوه‌های آبدار، سبزیجات و صیفی‌جات برای حفظ حجم مایعات بدن درساعات روزه‌داری استفاده شود.
انتظاری با بیان اینکه تمام موادغذایی مجاز که در طول روز استفاده می‌شود می‌توان در وعده سحر هم مصرف کرد، خاطر نشان کرد: به دلیل اینکه مواد پروتئینی آب بدن را دفع می‌کنند باید سعی کنیم میزان پروتئین مصرفی در وعده سحر به حداقل ممکن برسانیم.
وی تاکید کرد: برای سلامتی بدن بهتر است که در وعده سحر بیشتر از مواد غذایی همانند حبوبات، سبزیجات و سالاد استفاده کرده و مصرف موادی مانند گوشت، برنج و غیره به حداقل میزان ممکن برسانیم.
عضو هیئت‌ علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه توصیه می‌شود از مصرف بی رویه آب پرهیز کنند؛ اذعان کرد: مصرف گوشت در وعده افطاری برای خانم‌ها و کودکان در حال رشد توصیه می‌شود
انتظاری با بیان اینکه مصرف آجیل؛ شیرینی و شکلات بعد از افطار در حد متعارف مشکلی ندارد، اذعان کرد:اولویت نخست در مهمانی‌های عید نوروز امسال میوه و بعد تنقلات است
وی با بیان اینکه به‌دلیل گرانی این مواد مغذی، ممکن است برخی خانواده‌ها از آجیل‌های ارزانقیمت‌تر و کهنه‌تر که آلوده به آفلاتوکسین هستند استفاده ‌کنند، تصریح کرد:آجیل‌هایی که بوی کپک‌ گرفته را دوباره بو می‌دهند و با نمک، رنگ خوراکی و زردچوبه آن را تازه می‌کنند؛ لذا بهتر است هموطنان برای سلامتی بیشتر خود از آجیل خام و بو داده نشده استفاده کرده و از مصرف آن‌هایی که رنگ مصنوعی دارند، شور و یا تند هستند، خودداری کنند.
انتظاری با بیان اینکه مصرف میوه و مغز‌ها نسبت به انواع شیرینی به دلیل چربی و قندی که دارند بهتر است، عنوان کرد: مغز‌های آجیل درعین حال که چرب هستند، چربی را کاهش می‌دهند.
وی با بیان اینکه افراد چاق و آنهایی که اضافه وزن دارند باید در مصرف آجیل علی‌الخصوص مغز‌ها دقت کنند و کمتر از این مواد استفاده کنند، ابراز کرد: مصرف آجیل برای گروه‌ها و حتی بیماران مبتلا به فشار و چربی خون مشکلی ندارد
این متخصص رژیم درمانی و تغذیه با بیان اینکه مصرف بی‌رویه مواد غذایی در وعده افطار به دستگاه گوارشی آسیب می‌زند، گفت: هرچند برخی به اشتباه مواد غذایی شیرین مانند زولبیا، برنج زیاد و غیره استفاده می‌کنند که این رژیم نادرستی است.
انتظاری با بیان اینکه افرادی که مبتلا به بیماری‌های گوارشی، کبد جرب، دیابت، فشار خون و غیره هستند باید در صورت صلاحدید پزشک خود روزه بگیرند، اضافه کرد: در افراد سالم باید حتما برای از دست ندادن آب بدن با توجه به اینکه امسال ایام ماه رمضان در ایام متعدل به لحاظ آب و هوایی قرار گرفته است در وعده سحری از میوه و سبزیجات استفاده کنند
حال با توجه به آنچه گفته شد؛ کارشناسان بهداشتی در ماه مبارک رمضان نیز مانند همیشه پیروی از برنامه غذایی متنوع و متعادل یعنی تامین انواع مختلفی از موادغذایی متناسب با یکدیگر و مقادیر کافی از مواد مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن و رعایت میانه‌روی با محدود کردن غذاهای دارای چربی، کلسترول، قند، نمک زیاد و ترکیبات افزودنی را توصیه کردند.
آنان غذاها را بر اساس ‌محتوای‌ پروتئین‌، ویتامین‌ و موادمعدنی در 6 گروه اصلی غذایی قرار دادند و انتخاب انواع غذاها از گروه‌های مختلف و مواد غذایی جایگزین برای برطرف کردن نیازهای تغذیه‌ای شامل آب، املاح، ویتامین‌ها، موادمعدنی، پروتئین و انرژی مورد نیاز بدن افراد روزه‌دار در وعده‌های غذایی را ضروری دانستند.
در ایام تعطیل عید نوروز، در مصرف شیرینی و شکلات زیاده‌روی نشود و به منظور پیشگیری از اضافه وزن و چاقی، در دید و بازدیدها به جای شیرینی‌های خامه‌ای و شکلاتی، ژله‌ای و مربایی که حاوی مقدار زیادی کالری هستند، از انواع خشک و ساده شیرینی‌ها در اندازه کوچک استفاده شود همچنین به جای مصرف شیرینی و شکلات در دید و بازدیدهای نوروزی، بهتر است از میوه استفاده شود.

عطیه صفی‌زاده