بر اساس اصل 57 قانون اساسی قوای حاکم در جمهوری اسلامی ایران عبارتند از قوه مقننه، مجریه و قضائیه که زیر نظر ولایت مطلقه امر و مستقل از یکدیگر ایفای نقش می‌کنند. در این بین قوه مقننه یا همان مجلس شورای اسلامی نهادی است که اعضای آن را نمایندگان منتخب مردم انتخاب می‌کنند و آن‌ها وظایف محوله خود را انجام می‌دهند.

مجلس شورای اسلامی مظهر وحدت ملی و یکپارچگی ایران اسلامی است چراکه محل اجتماع نمایندگانی از گروه‌ها، قومیت‌ها، سلایق و عقاید مختلف است که با اراده و رأی مردم در خانه ملت جمع شده‌اند و بر اساس اصل مردم‌سالاری، بیشتر افراد و گروه‌ها با انگیزه‌ها و تعلقات مختلف، اجازه حضور در مجلس را دارند. بنابراین مجلس امید مردم و پشتیبان دولت است چراکه هم امور مردم پیش می‌رود و هم اگر رأی اعتماد مجلسی‌ها به وزرا نباشد وزارتخانه‌ها نمی‌توانند مأموریت خود را در خدمت به مردم و حاکمیت انجام دهند.

 

حال اینکه میان حقیقت و واقعیت امر آنچه که اتفاق می‌افتد، چقدر فاصله وجود دارد مسئله‌ای است که باید با مرور عملکرد نمایندگان مجلس در ادوار گوناگون توسط صاحب‌نظران، کنشگران سیاسی و اجتماعی، رسانه‌ها و مردم مورد بررسی قرار گرفته و آسیب‌شناسی شود تا بتوان ضمن نظارت و توجه به عملکرد نمایندگان فعلی در دوره‌های بعد و انتخابات آتی توجه بیشتری به برخی مسائل داشت و مطالباتی را بر اساس آن مطرح کرد.

 

مدتی است ستاد انتخاباتی استان‌ها شکل گرفته و تکاپوی انتخابات مجلس با ثبت‌نام نمایندگان و تأیید صلاحیت‌ها در شهرهای کوچک و بزرگ به چشم می‌خورد. استان همدان نیز از این قاعده مستثنا نبوده و در این دوره اقشار مختلفی نظیر جوانان و بانوان خود را برای رقابت کرسی‌های مجلس آماده کرده و می‌کنند.

 

بر این اساس آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگوی خبرنگار گروه خبری سپهرغرب با کارشناس مسائل سیاسی و بین‌اللمل در خصوص جایگاه مجلس، وظایف نمایندگان و آسیب‌های موجود است که می‌آید:

 

 راهبردی‌ترین فعالیت‌های نظام در مجلس انجام می‌شود

 

جعفر قنادباشی در ابتدای سخنان خود با اشاره به جایگاه قوه مقننه در نظام جمهوری اسلامی، عنوان کرد: در حکومت مردم‌سالاری دینی مجلس، جایگاه محوری داشته و راهبردی‌ترین و اصلی‌ترین فعالیت‌های نظام جمهوری اسلامی در آن شکل می‌گیرد.

 

وی در ادامه افزود: در اصل مجلس منشأ شکل‌گیری همه قوانین است؛ به این صورت که قوانین در آنجا شکل گرفته، اجرا شده و نظارت بر اجرای آن صورت می‌گیرد، جایی که نمایندگان آن با رأی مردم انتخاب شده‌اند و این نمایندگان هستند که سرنوشت کشور، روش اداره آن و پیشبرد برنامه‌های مدون را دنبال می‌کنند.

 

 نقش مجلس در تصویب بودجه، برنامه‌های توسعه و چشم‌اندازها

 

این کارشناس مسائل بین‌الملل و سیاسی با تأکید بر نقش مجلس در تصویب برنامه‌های بودجه سالانه، اظهار کرد: این نمایندگان مجلس هستند که تصویب، تدوین و تنظیم برنامه‌های پنج ساله توسعه کشور را نیز انجام می‌دهند.

 

قنادباشی تصریح کرد: در حال حاضر پایان برنامه چشم‌انداز 20 ساله نزدیک است و بر این اساس نقش مجلس در تدوین برنامه‌های آتی بسیار اهمیت دارد چراکه احتمالاً یک چشم‌انداز 20 ساله دیگر مشخص شود، ضمن اینکه این مجلس است که به وزرا رأی اعتماد می‌دهد، یعنی ترکیب، گرایش و جهت‌گیری قوه مجریه را مجلس تعیین می‌کند که اگر این کار را نکند هیچ‌کس نمی‌تواند در رأس امور اجرایی کشور قرار گیرد و اقدامات مختلف را در سطوح وزارتخانه‌ها انجام دهد.

 

 هر جا مجلس خوب کار کرده امور کشور به‌خوبی پیش رفته است

 

وی با تأکید بر اینکه مجموع مسائل مذکور نشان می‌دهد مجلس چه جایگاه و اهمیت بالایی در نظام جمهوری اسلامی دارد، گفت: طی این سال‌ها دیده‌ایم که هرجا مجلس خوب کار و قوانین به‌جایی تصویب کرده و بر اجرای قوانین، نظارتی درست و دقیقی داشته، امور کشور نیز به‌خوبی پیش رفته است.

 

 رفتار غلط یک نماینده را به کل مجلس تعمیم ندهیم

 

این کارشناس مسائل سیاسی سپس با اشاره به اشکالاتی که گاهی در رفتار برخی نمایندگان مجلس وجود دارد، توضیح داد: باید به این نکته توجه کرد که مجلس از 300 نماینده تشکیل شده که آرای اکثریت آن‌ها در تدوین قوانینی که در کمیسیون‌های تخصصی تدوین و ارائه می‌شود نقش دارد. گاهی شاید نماینده‌ها گرایش‌های سیاسی متفاوتی با یکدیگر داشته باشند یا در زمینه اخلاق و رفتار و مناسبات اجتماعی، ناهنجاری‌هایی از آن‌ها بروز کند که البته پیوسته سعی شده از راه‌های مختلف نظیر توصیه‌ها و رهنمودهای رهبری، رسانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و حتی قوه قضائیه بر این امر نظارت شود و افرادی خارج از مجلس نقشی در تدوین قوانین نداشته باشند که مجلس را از مسیر خود منحرف کرده یا نقش آن را کمرنگ کنند، اما به هر ترتیب گاهی ممکن است نمایندگان مشکلاتی داشته باشند.

 

قنادباشی ادامه داد: ممکن است یک نفر از مجلس در هر حوزه‌ای (سیاسی، اخلاقی، اقتصادی) تصوراتی را در افکار عمومی ایجاد کند و مردم آن را به همه مجلس نسبت دهند، البته این امر ممکن است در همه جای دنیا رخ دهد و مختص ایران نیست اما عرض بنده این است که طبیعتاً سوءرفتار یک نماینده به این معنا نیست که مجلس از مسیر خود خارج شده یا وظایف خود را به درستی انجام نمی‌دهد، بلکه صرفاً به این معناست که یک نماینده کم‌کاری داشته یا در چارچوب موازین قانونی حرکت نکرده، بنابراین اگر با چنین موردی برخورد کردیم بهتر است آن را تعمیم نداده و قضاوت نادرست نکنیم. اگرچه بسیار اهمیت دارد که بدون استثناء همه نمایندگان به وظایف قانونی خود بیاندیشند و به خواسته‌های مردم توجه کنند نه اینکه خدای ناکرده درگیر حواشی شوند.

 

وی در ادامه سخنان خود اظهار کرد: قضاوت در خصوص مجلس نباید به یک شخص یا یک نماینده گره بخورد بلکه باید چارچوب مجلس که متشکل از تعداد بسیاری از نمایندگان مردم است که در تدوین، تصویب و نظارت بر قوانین نقش دارند، مورد قضاوت و ارزیابی قرار گیرد.

 

 جامعه ما در حال گذر از یک مرحله به مرحله دیگر است

 

این کارشناس مسائل بین‌الملل و سیاسی، با تأکید بر لزوم پیگیری مطالبات مردم از سوی نمایندگان مجلس، ابراز کرد: جامعه ما در حال حاضر به یک جامعه جوان پر تقاضا تبدیل شده که موتور حرکت جامعه محسوب می‌شود، این جامعه تحصیلکرده و نو تقاضاهایی دارد که نمایندگان مجلس باید به آن توجه کنند.

 

قنادباشی افزود: این خواسته‌ها از نظر جمعیت و تعداد شهرها افزایش داشته به‌طوری‌که تعداد شهرها از سال 1357 که حدود 97 شهر بوده به 1245 شهر رسیده. تعداد دانشگاه‌ها و کرسی‌های علمی هزار برابر شده و شرایط جدید جهانی و پیشرفت‌هایی که با ارتباطات رخ داده همه نشان می‌دهد مجلس به هیچ وجه نباید مثل گذشته فکر کند بلکه باید شرایط نسل جدید را در نظر بگیرد و زمینه‌هایی را فراهم کند که این قشر بتوانند در جامعه نقش‌آفرینی کنند.

 

 نسل نو، نیاز نو و جامعه نو

 

وی متذکر شد: ما الآن نیاز به این داریم که ساختار نظام و سیستم اجرایی با توجه به شرایط جدید، نیروها و افکار جدیدی را به‌کار گیرد و اشراف به اسناد بالادستی، برنامه‌های توسعه و چشم‌اندازها کاملاً منطبق بر نیازهای روز باشد. چراکه خواسته مردم با گذشته بسیار متفاوت بوده و نماینده‌ای موفق است که این تغییرات و تفاوت‌ها را درک کرده و در آن راستا برنامه‌ریزی کند.

 

 لزوم توجه نمایندگان به سکوهای توسعه کشور

 

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر سیستم اقتصادی ما نیز کاملاً با گذشته متفاوت بوده و در بخش صنعت و کشاورزی نیاز به پیشران‌هایی برای سوق پیدا کردن به مرحله بعد داریم، اذعان کرد: اگر نمایندگان به این مسائل توجه نکنند نمی‌توانند سکوی پرش توسعه باشند. زیربناهای ما نظیر ساختار دانشگاهی و علمی، ارتباطی و فناوری فراهم بوده و باید با تصویب قوانین درست از این مرحله گذر کنند. قاعدتاً نقش نمایندگان مجلس آتی بیشتر خواهد بود تا نگذارند ما بیش از حد در این مرحله باقی بمانیم و با سرعت و شناخت به مراحل بالاتر برویم.

 

 مردم به حیطه وظایف نمایندگان مطلع باشند

 

این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به اینکه مردم نیز باید از چارچوب وظایف نمایندگان و حیطه اختیارات آن‌ها مطلع باشند، به تشریح نقش رسانه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد در این خصوص پرداخت و اعلام کرد: یکی از مسائلی که باید در مسیر درست خود قرار گیرد تقاضای بیش از حد از نمایندگان مجلس برای حل امور است؛ آحاد مردم جامعه، معتمدین و سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند به کمک مجلس رفته و مطالبات مردمی را منعکس کنند تا مجلس در خصوص نیازهای موجود به یک اجماع عقلایی دست یابد. گاهی بسیاری از مسائل می‌تواند توسط خود مردم حل ‌شود و رسانه‌ها می‌توانند در این زمینه روشنگری و آگاه‌سازی کنند.

 

قنادباشی اضافه کرد: گاهی برخی آداب و رسوم در جامعه که نه ریشه اسلامی دارد و نه ایرانی باعث بروز مشکلاتی می‌شود که کاری از مجلس برای حل آن‌ها ساخته نیست و خود مردم باید میدان‌داری کنند؛ برخی از معضلات مربوط به تشریفات ازدواج که سینه به سینه با رسوم غلط در جامعه رواج پیدا کرده مسئله‌ای است که اگر مردم دست به دست هم بدهند می‌توانند آن را حل کنند. به‌‌طورکلی اگر شوراهایی از خود مردم و معتمدین محل شکل گرفته و سنت‌هایی که ریشه فرهنگی ندارد را حذف کرده و با آن‌ها مقابله کنند برخی از مشکلات واقعاً حل می‌شود.

 

 نمایندگان بدانند هیچ خدمتی از چشم مردم پنهان نمی‌ماند

 

وی سپس خاطرنشان کرد: یک واقعیتی که باید به آن توجه کرد این است که هیچ خدمتی پنهان نمی‌ماند و این فرمولی است که اثبات شده. یعنی نمایندگان مجلس اگر بدون حرافی و شوآف و جتجال‌آفرینی مشغول خدمت باشند مسلماً خدمت آن‌ها منعکس شده و مردم آن را می‌بینند. اگر انتقادی هم از سوی مردم وجود دارد برای این است که خدمتی صورت نگرفته است.

 

این کارشناس مسائل بین‌الملل و سیاسی تأکید کرد: البته در همه‌جای دنیا در رقابت‌های حزبی این طور است که یک گرایش با روی کار آمدن، دیگر گرایش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را با جنجال‌آفرینی مواجه و یا از طریق رسانه‌ها تضعیف می‌کند، این مطلب نیز باید مورد توجه مردم به‌ویژه رأی‌دهندگان قرار گیرد و آن را یک ملاک برای ارزشیابی‌های خود قرار ندهند.

 

 هیچ دست پشت پرده‌ای نمی‌تواند نماینده‌ای را سرکار بیاورد

 

قنادباشی بیان کرد: اگر یک نماینده‌ واقعاً خود را نماینده مردم بداند، در میان آن‌ها باشد، اوقات خود را فقط در پایتخت نگذراند مردم مسلماً این مؤلفه را در نظر خواهند داشت؛ بسیاری از نمایندگان مجلس بدون تبلیغات خاصی بیشترین آرا را کسب کرده‌اند، به‌دلیل اینکه صداقت داشته، مردمی بوده و شناخته شده‌اند.

 

وی در خاتمه سخنان خود گفت: زمانی که نماینده از مردم دور ‌شود دوستی تبدیل به تنفر می‌شود و این هم نیز مثل مورد قبلی ثابت شده. در این صورت هیچ برنامه تبلیغاتی و دست پشت پرده‌ای نمی‌تواند آن نماینده را سرکار بیاورد. این همان نقطه امید ماست که مردم فراموش‌کار نیستند، خادم خود را می‌شناسند و شعارهای توخالی افراد ناصادق را با انتخاب درست آشکار می‌کنند.