سپهرغرب، گروه گردشگری: افراد زیادی هستند که به راهنمایی تور فکر می‌کنند. خیلی از شما در مورد مزایا و معایب تورلیدر بودن پرسیدید؛ همین‌طور در مورد شرایط، نحوه ثبت‌نام، آموزش و غیره. ازنظر من راهنمای گردشگری بودن یکی از جالب‌ترین مشاغل است، چه راهی بهتر از اینکه هم در سفر باشید و هم پول دربیاورید؟! در ادامه سعی می‌کنم به‌طور خلاصه این موضوع بررسی شود؛ بگذارید باهم نگاهی به شغل یک تورلیدر بیندازیم و ببینیم چطور می‌شود به یک تورلیدر تبدیل شد.

نخست بهتر است درک درستی از تورلیدر داشته باشید. تعریف خیلی ساده از راهنمای تور همان راهنمای سفر است؛ تورلیدر مسئولیت برنامه‌ریزی، اجرای برنامه‌ها، گردش مسافران و به‌طور کلی همه‌چیز یک سفر را به‌عهده دارد. البته تورلیدر باید با توجه به موضوع تور، اطلاعات و مهارت‌هایی نیز داشته باشد؛ از اطلاعات تاریخی و مذهبی گرفته تا کمک‌های اولیه، هرچه بیشتر تجربه داشته باشید و دوره‌های بیشتری بگذرانید، طیف گسترده‌تری از مسافرت‌ها را می‌توانید راهنمایی کنید. شما نهایتاً با دریافت یک کارت گردشگری که سازمان میراث فرهنگی آن را تأیید کرده، به یک راهنمای تور تبدیل می‌شوید.

      مزایا و معایب شغل یک راهنمای تور

نخستین مزیتی که در مورد تورلیدر می‌توانم به آن اشاره کنم، آزادی عمل بوده، شغل شما قرار است برنامه‌ریزی مسافرت برای تعدادی گردشگر باشد؛ یعنی در چارچوب یک‌سری قواعد و قوانین کلی، می‌توانید آن‌طور که می‌خواهید برنامه‌ریزی کنید. به‌علاوه خود جنس شغل شما هم چیزی بین شغل آزاد و کارمندی بوده، درست است که برای یک شرکت یا آژانس کار می‌کنید، اما در عمل وقتی قرار نباشد تحت نظارت مستقیم و دائم آن‌ها باشید و یا سر ساعت مشخصی در شرکت حاضر شوید، شغلتان بیشتر به مشاغل آزاد یا قراردادی شباهت پیدا می‌کند.

مزیت دوم که درواقع پُررنگ‌ترین مزیت این شغل هم محسوب می‌شود، خود مسافرت است. اگر به راهنمای تور شدن فکر می‌کنید، قطعاً عاشق مسافرت هستید؛ تجربه‌های جدید، دیدن مکان‌های مختلف و تفریح کردن هم‌زمان با پول درآوردن، طبیعتاً بزرگ‌ترین مزیت این شغل است. به‌خصوص اگر آشنایی با افراد جدید، هم‌وطن و غیر هم‌وطن را دوست داشته باشید، راهنمای گردشگری واقعاً می‌تواند شغل رؤیایی‌ شما باشد.

در کنار مزایای این شغل، از معایب آن‌هم باید گفت. مثلاً اینکه شما به‌عنوان راهنمای تور همیشه مسئول و هرلحظه درگیر هستید. حتی زمانی که می‌خواهید بخوابید هم باید بدانید که مسئولیت تمام افراد، اجرای برنامه‌ها و خلاصه همه‌چیز با شماست. کسی که به مشکلات مسافران رسیدگی می‌کند، کسی نیست جزء شما! اگر کسی سؤالی داشته باشد یا به مشکلی بخورد، شما باید رسیدگی کنید و اگر یکی از آن آدم‌های بدقلق در میان مسافران وجود داشته باشد، این شما هستید که باید سینه سپر کنید.

یک مشکل دیگر تورلیدری، مسافرت کردن است. بله، مسافرت کردن به‌عنوان مزیت اصلی این شغل محسوب می‌شود، اما درعین‌حال یک امتیاز منفی هم هست؛ حتی افراد برون‌گرا و عاشق مسافرت هم پس از مسافرت‌های پی‌درپی خسته می‌شوند. دوری دائم از خانواده و دوستان و تنهایی در میان جمع، نهایتاً ممکن است شما را خسته کند. به‌خصوص که ممکن است شرکت در جمع‌های خانوادگی، اعیاد و مراسم‌های دیگر را به‌خاطر شغلتان از دست بدهید.

      چطور راهنمای تور شویم؟

برای تبدیل‌ شدن به یک تورلیدر باید دوره‌های مختلفی را بگذرانید. همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردیم، نهایتاً این دوره‌ها به اعطای کارت راهنمای گردشگر از میراث فرهنگی ختم می‌شود؛ در این دوره‌ها دروس مختلفی می‌گذرانید و بعد امتحان مربوط به آن دوره را می‌دهید. امتحان جامع گردشگری را سازمان میراث فرهنگی دوبار در سال برگزار می‌کند، یک‌بار در مردادماه و یک‌بار هم در بهمن‌ماه.

سازمان میراث فرهنگی دوره‌های آموزشی را به سه دسته تقسیم کرده است:

1. راهنمای ایران‌گردی و جهان‌گردی فرهنگی

2. راهنمایان طبیعت‌گردی

3. راهنمایان زمین‌گردشگری

مورد نخست همان چیزی است که در بیشتر مواقع به‌عنوان تورلیدر از آن صحبت می‌شود. آموزشگاه‌های مختلفی هستند که این دوره‌ها را برگزار می‌کنند؛ بیشتر آموزشگاه‌ها بعد از اتمام دوره آموزشی، آزمون‌های داخلی می‌گیرند و بعد آزمون‌دهنده را به آزمون اصلی سازمان میراث فرهنگی می‌فرستند.

آزمونی که میراث فرهنگی می‌گیرد، چیزی مشابه آزمون‌های سازمان سنجش است و منابع مشخصی برای سؤالات آزمون وجود دارد. آزمون مذکور شامل این دروس می‌شود:

* شناخت اماکن تاریخی ایران

* شناخت صنعت گردشگری

* اکوتوریسم یا طبیعت‌گردی

* معماری ایران و جهان

* فرهنگ و اقوام ایران‌زمین

* زبان تخصصی (کسانی که متقاضی هستند)

* جغرافیای جهانگردی ایران و نقشه‌خوانی

* آشنایی با میراث فرهنگی و صنایع دستی ایران

حداقل مدرک لازم برای شغل راهنمای تور، مدرک کارشناسی است. کسانی هم که در خارج از ایران تحصیل کرده باشند، باید مدرک معادل کارشناسی بگیرند؛ کسانی که قصد دارند راهنمای مسافرت‌های خارج از کشور باشند، طبیعتاً باید زبان رایج در آن کشور را بلد بوده و در آزمون زبان تخصصی شرکت کنند.

و نکته پایانی آنکه اگر به شغل راهنمای تور علاقه دارید، می‌توانید در دوره‌ها تورلیدری شرکت کنید.