سپهرغرب، گروه سلامت: مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور از رشد 703 درصدی تنوع مواد روان‌گردان و مواد مخدر جدید طی 10 سال گذشته در جهان خبر داد.

محمد ترحمی دراین‌باره بیان کرد: براساس آمارهای جهانی (unodc) در سال 2009 میلادی 166 mps (مواد روان‌گردان) جدید توسط شهروندان کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفت که در سال 2019 میلادی این رقم به حدود 803 فقره رسید؛‌ یعنی طی 10 سال اخیر تنوع مواد روان‌گردان جدید یا ام‌پی‌اس‌ها 703 درصد رشد داشته‌ که حدود 170 نمونه از آن‌ها وارد ایران شده است. بنابراین تشدید تغییر رویکرد از مصرف مواد سنتی به صنعتی و روان‌گردان‌ها، امروز جامعه جهانی را حساس کرده و متولیان امر مبارزه با مواد مخدر و روان‌گردان‌ها را به فکر فرو برده است تا تدابیر جدی‌تری را در زمینه مبارزه، مقابله و مداخلات اجتماعی بیندیشند.

      استفاده از داروهای بیهوشی برای ساخت روان‌گردان‌ها

وی با اشاره به اینکه مواد روان‌گردان صنعتی یا گیاهی جدید اثرات مخرب‌تری دارند، به معرفی برخی مخدرهای جدید که در ایران وجود دارند پرداخت و گفت: کانابینوئیدهای صنعتی که شاخه شاهدانه هستند، در حدود 108 نوع مختلف دسته‌بندی می‌شوند؛ اما 90 درصد کانابینوئیدهای صنعتی جدید تدخینی و برای انسان بسیار مضر هستند.

ترحمی ادامه داد: فنیل‌آفرین، کاتینون‌های صنایعی و موادی با منشأ گیاهی و کتامین‌ها (داروهای بی‌هوش‌کننده دامی) نیز که درحال حاضر 9 نوع از آن‌ها در زمینه روان‌گردان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، از موادی هستند که برای مصرف‌کنندگان خطر بالایی دارند.

      مخدری که پس از مصرف فرد زامبی شده و دست به جنایت می‌زند

مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور ادامه داد: همچنین در شمال کشور ایران که مستعد رشد گیاه مریم‌گلی است، گیاهانی مانند سالویا کشت و برای معرفی به جوانان در فضاهای مجازی تبلیغ می‌شود؛ مصرف‌کنندگان مخدر سالویا به‌محض مصرف، دچار جنون آنی شده و دست به قتل و جنایت‌ها می‌زنند. درواقع این ماده ریشه جنایی دارد، به‌طوری که حرکات فرد پس از مصرف شبیه به زامبی‌ها و آدم‌خوارها می‌شود.

      به‌روزرسانی و اصلاح قوانین و مجازات 273 فقره مخدر و روان‌گردان

ترحمی در ادامه با اشاره به علت افزایش تنوع مواد مخدر صنعتی و سنتی، بیان کرد: ازنظر اقتصادی، قاچاق مواد مخدر یکی از سیاه‌ترین درآمدزایی‌ها بوده و بزرگ‌ترین انگیزه قاچاقچیان، ایجاد شبکه‌های بین‌المللی و فراملی است تا با کارهای ضد فرهنگی و بازاریابی‌های رایج، درآمدزایی زیادی در بخش قاچاق مواد مخدر داشته باشند. بنابراین امروزه با روزگاری مواجه هستیم که اقدامات سودجویانه قاچاقچیان، جهانی شدن رشد 703 درصدی مواد مخدر و روان‌گردان‌ها و به‌روز شدن نوع استفاده از آن‌ها، می‌طلبد تا رویکرد جدیدی در قوانین داشته باشیم.

مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه با اشاره به ماده 46 قانون مبارزه با مواد مخدر، تصریح کرد: براساس ماده مذکور فهرست مواد مخدر در قالب طرح یا لایحه قابلیت به‌روزرسانی دارد، یعنی انواع مواد مخدر طبق قانون باید به‌روزرسانی شوند که این فهرست در سال 89، 84، 54 و 38 به‌روزرسانی شده است.

ترحمی با بیان اینکه 196 ماده مخدر یا استحصالات آن مورد توجه قانون‌گذار قرار گرفته است،‌ به «لایحه الحاق فهرست سه‌گانه مواد مخدر و روان‌گردان‌ها به قانون» اشاره کرد و گفت: امروز وزارت بهداشت با توجه به روان‌گردان‌هایی که تا سال 98 به ایران آمده و در زمره روان‌گردان‌های خطرناک کشور کشف و در آزمایشگاه‌ها اثبات شده، 273 فقره از این مواد را در جدول به‌روز کرده است که باید به مواد مندرج در قانون اضافه شود؛ درواقع مجلس شورای اسلامی باید در قالب طرح یا لایحه این 273 فقره مواد را در سه جدول به‌روزرسانی کند.

وی افزود: این فهرست‌ها براساس خطرپذیری، سوء مصرف و میزان استفاده دارویی یا غیر دارویی از مواد مخدر و روان‌گردان و mps‌هایی که مورد مصرف قرار می‌گیرند، در جداولی دسته‌بندی می‌شوند. همچنین مجازات هر کدام از موادی که در فهرست هستند نیز براساس نوع خطر، از قانون مجازات مبارزه با مواد مخدر انتخاب می‌شوند.

به گفته مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور، در فهرست شماره یک جدول مواد مخدر و روان‌گردان‌ها 144 ماده‌ روان‌گردان و مخدر مانند شیشه، هروئین، مرفین، فلونیترازپام و غیره دسته‌بندی شده‌اند (موادی که به‌واسطه نوع، ماهیت ذاتی و عارضه‌ای که موجب وابستگی ذهنی و جسمی فرد می‌شود، شواهد معتبر علمی و تجربی دال بر سوء مصرف آن‌ها در انسان به اثبات رسیده باشد، قابلیت زیادی برای سوء مصرف داشته و فاقد هرگونه کاربری و کاربرد دارویی مورد تأیید وزارت بهداشت و درمان باشند و بی‌خطر بودن آن‌ها برای استفاده در مراقبت‌های پزشکی مورد تأیید وزارت بهداشت نباشد، حتی اگر تحت نظر پزشک مورد استفاده قرار گیرد).

وی با بیان اینکه مجازات جدول شماره یک جزای موضوع ماده هشت قانون مجازات مبارزه با مواد مخدر را دربرمی‌گیرد،‌ گفت: درصورتی ‌که افراد مواد مندرج در جدول شماره یک را حمل یا مصرف کنند، براساس ماده هشت قانون مجازات مبارزه با مواد مخدر که در آن آمده «هرکس هروئین، مرفین، کدئین، متادون و دیگر مشتقات شیمیایی مرفین، کوکایین و نیز عصاره شیمیایی حشیش و روغن آن را وارد کشور کرده و یا تولید، توزیع و صادر کند، یا خریدوفروش داشته، نگهداری، مخفی یا حمل کند؛ با توجه به‌ میزان مواد بدین‌ترتیب مجازات خواهد شد: 1- تا پنج سانتی‌گرم، از 200 تا 500 هزار ریال جریمه نقدی و 20 تا 50 ضربه شلاق. 2- بیش از پنج سانتی‌گرم تا یک گرم، از یک تا سه میلیون ریال جریمه نقدی و 30 تا 70 ضربه شلاق. 4- بیش از چهار تا 15 گرم، از 10 تا 20 میلیون ریال جریمه نقدی و سه تا هشت سال حبس و 30 تا 74 ضربه شلاق. 5- بیش از 15 تا 30 گرم، از 20 تا 30 میلیون ریال جریمه نقدی و 10 تا 15 سال حبس و 30 تا 74 ضربه شلاق. 6- بیش از 30 گرم، اعدام و مصادره اموال به‌استثنای هزینه تأمین زندگی متعارف برای خانواده محکوم»، مجازات می‌شوند.

      مجازات خریدوفروش داروهای حاوی مواد مخدر با امکان وابستگی

وی ادامه داد: در فهرست شماره دو نیز موادی دسته‌بندی شده‌اند که رابطه مستقیمی با سوء مصرف در انسان دارند، این مواد دارای کاربرد دارویی و درمان و مورد تأیید وزارت بهداشت هستند، اما باید تحت مراقبت شدید مجاز پزشکی باشند و همچنین امکان وابستگی شدید، متوسط و خفیف فیزیکی و روانی در مصرف‌کننده دارند که مجازات جدول شماره دو یا سه جزای موضوع ماده چهار و پنج را دربرمی‌گیرند.

بنا بر اظهارات ترحمی، در جدول شماره سه نیز موادی قرار می‌گیرند که امکان وابستگی و سوء مصرف این مواد وجود دارد، اما مصرف دارویی تحت نسخه پزشک برای این موضوع است.

مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور افزود: به‌طور مثال در فهرست شماره سه موادی مانند ترامادول دسته‌بندی شده‌اند؛ ماده دارویی که مورد مصرف و تجویز پزشکی قرار دارد، اما با سوء مصرف و فروش خارج از شبکه به‌عنوان مخدر معرفی می‌شوند و زمانی که به‌عنوان مخدر مورد استفاده قرار می‌گیرند، در جدول شماره سه و مشمول مجازات موضوع ماده چهار (هرکس بنگ، چرس، تریاک، شیره و سوخته تریاک را وارد کشور و یا صادر، تولید، توزیع و خریدوفروش کند و یا در معرض فروش قرار دهد، با رعایت تناسب و با توجه به مقدار مواد مذکور به مجازات محکوم می‌شود: 1- تا 50 گرم، تا 500 هزار ریال جریمه نقدی و تا 50 ضربه شلاق. 2- بیش از 50 تا 500 گرم، از چهار تا 10 میلیون ریال جریمه نقدی و 20 تا 74 ضربه شلاق و یک تا پنج سال حبس. 3- بیش از 500 گرم تا پنج کیلوگرم، 10 تا 40 میلیون ریال جریمه نقدی و 50 تا 74 ضربه شلاق و سه تا 15 سال حبس. 4- بیش از پنج کیلوگرم، اعدام و مصادره اموال به‌استثنای هزینه تأمین زندگی متعارف برای خانواده محکوم 5ـ هرکس تریاک و دیگر مواد مذکور در ماده چهار را نگهداری، مخفی و یا حمل کند، با رعایت تناسب و با توجه به مقدار مواد به این مجازات محکوم می‌شود: 1- تا 50 گرم، تا 200 هزار ریال جریمه نقدی و تا 30 ضربه شلاق. 2- بیش از 50 تا 500 گرم، سه تا هفت میلیون ریال جریمه نقدی و 10 تا 60 ضربه شلاق و 6 ماه تا سه سال زندان. 3- بیش از 500 گرم تا پنج کیلوگرم، هفت تا 30 میلیون ریال جریمه نقدی و 40 تا 74 ضربه شلاق و دو تا 10 سال زندان. 4- بیش از پنج کیلوگرم، 30 تا 50 میلیون ریال جریمه نقدی و 10 تا 25 سال زندان و درصورت تکرار، اعدام و مصادره اموال به‌استثنای هزینه تأمین زندگی متعارف برای خانواده محکوم) قانون مجازات مبارزه با مواد مخدر قرار خواهند گرفت.

بنا بر اظهارات وی، هم‌اکنون این قانون توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر طرح‌ریزی شده و در اختیار نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است؛ به‌زودی این موضوع مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

این مقام مسئول بیان کرد: ستاد مبارزه با مواد مخدر عزم خود را جزم کرده تا اسامی روان‌گردان‌ها و مخدرهای جدیدی که بسیار خطرناک هستند را در قانون درج و مجازات آن‌ها را نیز تعیین کند. اگر قانون از قاچاقچیان و معضلات اجتماعی عقب بماند، زمان به نفع معضلات سپری خواهد شد و درنهایت آسیب‌ها افزایش می‌یابد.

ترحمی معتقد است که اگر پیرامون موضوع قاچاق مواد مخدر در زمینه مقابله، مبارزه و مداخلات اجتماعی جلوتر حرکت نمی‌کنیم، حداقل باید همگام با این معضل حرکت کنیم. براساس سیاست‌های کلی نظام در قانون‌گذاری، قانون باید جامع و گره‌گشا باشد و با توجه به گذشت زمان، نیازمند به‌روزرسانی است و این به‌روزرسانی به‌سختی اعمال می‌شود؛ زیرا قانون ترکیبات تقنین را در مراتب مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام مشاهده کرده است.