سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: باوجود ماده 15 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی مصوبه مجلس شورای اسلامی، این مهم در استان همدان با داشتن ظرفیت‌های بسیار مغفول مانده‌است.

بذر طرح ملی «زراعت چوب» در سال 84 کاشته شد تا بتوان به جای برداشت بی‌رویه از جنگل‌ها راه نجاتی برای قطع درختان پیدا کرد، البته این طرح از آن زمان تاکنون با فراز و نشیب‌هایی در استان‌های مختلف کشور به مرحله اجرا درآمده‌است.

اما دراین‌بین کمبود ماده اولیه واقعیتی است که توسعه صنایع چوب و کاغذ کشور را با چالش‌های عدیده مواجه کرده، ازاین‌رو رفع آن به اعتقاد صاحب‌نظران، نیازمند شناخت ظرفیت‌ها، بررسی موانع فراروی این صنایع و تدوین برنامه‌های جامع و اصولی است.

حال آنکه حیاتی‌ترین راهکار برای برون‌رفت از بحران تخریب و نابودی بیشتر جنگل‌های باقی‌مانده در جنگل‌های زاگرس کشورمان، زراعت چوب و توسعه آن به‌ویژه در خارج از جنگل‌ها است.

با این اقدام می‌توان در نخستین مرحله با تولید فراوان چوب و رفع حداقل نیازهای چوبی کشور، فرصت کافی برای برنامه‌ریزی‌های آتی داشت و در مرحله بعدی به‌عنوان یک راهکار برای مقابله با عواملی همچون قاچاق چوب و غیره که هر یک در تخریب و آسیب رساندن به موجودیت جنگل‌ها نقش بسیار مهمی‌ دارند از آن یاد کرد.

بر این اساس می‌توان گفت که این رویکرد می‌بایست در استان همدان نیز با داشتن شهر ملی منبت (ملایر)، شهری با نشان جغرافیای منبت (تویسرکان) و به‌تبع آن نیاز روزافزون به چوب و اعمال تحریم‌ها و افزایش قیمت چوب‌های وارداتی به‌عنوان یک ضرورت مورد توجه قرار گیرد؛ خبرنگار سپهرغرب با توجه به اهمیت موضوع در این خصوص با ابوالقاسم سوزنچی، رئیس خانه کشاورز استان همدان گفت‌وگویی را ترتیب داده که در ادامه ‌می‌خوانید:

رئیس خانه کشاورز استان همدان با بیان اینکه متأسفانه در استان همدان کسی خود را در مسائل مرتبط با تولید چوب مسؤول نمی‌داند، گفت: این در حالی است که هزینه خرید هر کیلوگرم چوب روسی وارداتی، حدود پنج تا پنج هزار و 300 تومان است.

ابوالقاسم سوزنچی اظهار کرد: علاوه‌براین در حال حاضر چوب صنوبر نیز که به‌عنوان بهترین چوب در استان شناخته شده اگر درخت آن در کنار جاده باشد، کیلویی 900 تا یک هزار و 200 تومان خریداری می‌شود و حتی فرد خریدار خود اقدام به قطع، جمع‌آوری و انتقال آن می‌کند و فروشنده هزینه‌ای هم در این زمینه پرداخت نمی‌کنید.

وی با بیان اینکه چوب درخت توت نیز از قرار کیلویی دو هزار تا دو هزار و 200 تومان خریداری‌ می‌شود، تصریح کرد: چوب این درخت جزء چوب‌های صنعتی خاص است که برای صنعت موسیقی از آن می‌توان بهره برد.

سوزنچی با بیان اینکه چوب درخت عناب نیز از دیگر ظرفیت‌های زارعت چوب در استان همدان است، ادامه داد: این چوب به دلیل داشتن رگ‌های قرمز رنگ دارای ویژگی خاصی بوده و هر کیلوگرم از آن سه تا چهار هزار تومان به فروش می‌رسد.

رئیس خانه کشاورز استان با اشاره به اینکه متأسفانه ارزش اقتصادی این چوب‌ها در همدان نه برای فعالان این عرصه و نه حتی چوب‌برها آشکار نیست، خاطرنشان کرد: به‌عنوان مثال بارها خود شاهد بوده‌ام که چوب توت به‌عنوان هیزم فروخته‌ شده، حال آنکه از قیمت اصلی آن بی‌اطلاع بوده‌اند.

وی با بیان اینکه البته این بی‌توجهی‌ها ریشه در فرهنگ پیشین ارباب- رعیتی دارد، عنوان کرد: متأسفانه طی سال‌های بعد از انقلاب نیز معاونت ترویج جهاد کشاورزی استان در این خصوص آموزش و یا آگاهی لازم را نداده‌است.

     سوددهی 60 میلیون تومانی در هر هکتار

سوزنچی با تأکید بر اینکه هم‌اکنون در شهر همدان اگر کشاورزی در مرزعه اقدام کند به کاشت درخت زبان گنجشک یا بید که در ساخت دسته بیل مورد استفاده قرار می‌گیرد بعد از پنج سال و رسیدن به مرحله سوددهی، در هر هکتار می‌تواند 60 میلیون تومان سود به دست آورد، ادامه داد: درواقع این ظرفیت در استان مورد غفلت قرارگرفته و مردم از ظرفیت اقتصادی آن غافل هستند.

این مقام مسؤول اضافه کرد: این نکته نیز قابل تأمل است که در حال حاضر کشت درخت در شهر همدان به دلیل کم‌اطلاعی از فرآیند کار، برای فعال و بهره‌بردار مشکلات زیادی را در پی خواهد دارد، تشریح کرد: به‌عنوان مثال اگر باغداری بخواهد در باغی که در حاشیه شهر قرارگرفته و اتفاقاً در آن صنوبر کاشته شده اقدام به قطع و فروش درخت کند طبق ضوابط به دلیل قرارگرفتن در حریم و محدود شهر می‌بایست این امر را به اطلاع شهرداری برساند تا کارشناسان جهت اعطای مجوز دراین‌باره نظر دهند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر شهرداری به ازای قطع هر درخت، 40 هزار تومان هزینه دریافت می‌کند، یادآوری کرد: بنده با سابقه 50 ساله طی سال جاری می‌خواستم در باغ خود اقدام به قطع درخت کنم، بنابراین مراتب این امر را به شهرداری اعلام کردم که بر این اساس اعلام شد برای دریافت مجوز ابتدای پاییز مراجعه کنم، حال آنکه هرس باغ مربوط به زمان خاصی نیست.

رئیس خانه کشاورز استان همدان افزود: طبق گفته کارشناسان سازمان فضای سبز شهرداری، ابتدای پاییز بار دیگر برای دریافت مجوز مراجعه کردم که بالاخره با پیگیری به عمل آمده، کارشناس مربوطه در محل حاضر شد و اعلام کرد به نظر بنده این محوطه بیشه محسوب می‌شود و نمی‌توانید نسبت به قطع درختان اقدام کنید! حال آنکه طبق سند ثبتی، این محوطه باغی و میوه‌زار است اما آن‌ها مسؤول تعیین نوع کاربری را خودشان می‌دانند.

سوزنچی با بیان اینکه ممارست بنده منجر شد که پرونده در کمیسیون به شورا گذاشته شود، تصریح کرد: حال آنکه اعضای حاضر در این کمیسیون، کمترین اطلاعاتی در خصوص باغ و باغداری ندارند، البته کارشناسانی با تخصص علمی باغداری هم هستند که به دلیل عدم فعالیت در بخش باغداری به‌صورت عملی اطلاعی از شرایط کار ندارند، بنابراین در این زمینه همچون بقالی عمل می‌کنند و باید برای قطع درخت به‌صورت قانونمند بر سر تعداد درختان چانه زد.

وی با تأکید بر اینکه در استان همدان ظرفیت بالایی برای کشت درخت و نهال وجود دارد، گفت: این امر در گذشته باجدیت پیگیری می‌شد.

این مقام مسؤول با بیان اینکه در حال حاضر از درخت چنار فقط در فضای سبز استفاده شده حال آنکه قیمت چوب این درخت به لحاظ اقتصادی بسیار سودآور است، اذعان کرد: حتی از شیره این درخت نیز در فرآوری مواد غذایی و صنعتی استفاده می‌شود.

سوزنچی با اشاره به اینکه حتی می‌توان از چوب‌ هرس شده درختان در باغ‌ها نیز بهترین بهره را برد، ابراز کرد: چوب درخت گلابی به دلیل سفید بودن برای صنایع خاصی استفاده می‌شود اما در باغ‏‌های همدان چوب هرس شده آن را به‌عنوان هیزم استفاده می‌کنند.

وی با بیان اینکه می‌بایست معاون ترویج جهاد کشاورزی استان در خصوص مزیت کشت درخت به مردم و کشاورزان آگاهی دهد، اضافه کرد: بارها این امر را به انحای مختلف تذکر داده‌ام که برای حمایت از تولید و تحقق شعار اقتصاد مقاومتی می‌بایست محصولات را متناسب با بازار تولیدکنیم.

رئیس خانه کشاورز استان همدان افزود: متأسفانه طی سال‌های اخیر کشاورزان همدانی را به تولید زعفران ترغیب کردند این در حالی است که بازار فروشی برای این محصول وجود ندارد و به گفته متولیان امر میزان تولید آن طی سال جاری به 700 تن رسیده‌است.

     زبان گنجشک و بید ظرفیت‌ها بالقوه اقتصادی استان

سوزنچی با بیان اینکه در شرایط فعلی کشور، نیاز استان و در عین حال استان‌های همجوار، بازار چوب بسیار گسترده است خاطرنشان کرد: مسؤولان باید به تناسب نیاز استان نسبت به کشت گونه‌های مورد نیاز اقدام کنند.

این کارشناس حوزه کشاورزی اظهار کرد: به‌عنوان مثال چوب درخت بادام و گیلاس از مرغوبیت بالایی برای کارهایی همچون منبت برخوردار هستند، اما اغلب فعالان عرصه منبت به دلیل راح‌تر بودن کار با چوب روسی، نسبت به خرید آن رغبت دارند حال آنکه کار اصیل منبت می‌بایست بر روی ظرفیت‌های بومی پایه‌گذاری شود.

وی با بیان اینکه استان همدان برای تولید درخت زبان گنجشک از استعداد بالایی برخوردار است، اذعان کرد: این درخت کم آب‌بر و مقاوم در برابر آفت یک ظرفیت اقتصادی بالقوه در حوزه کشاورزی استان است.

سوزنچی ادامه داد: درخت بید نیز از گونه‌های دیگر است که می‌توان از آن به لحاظ قابلیت‌های خاص، برای کشت در اولویت قرار گیرد.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفت شد؛ به نظر می‌رسد غفلت از کشت چوب که لزوم آن در ماده 15 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی مصوبه مجلس شورای اسلامی به‌صراحت اعلام شده در استانی همچون همدان با نیاز روز‌افزون به آن کاملاً آشکار و قابل مشاهده است و تبعات این غفلت این روزها دامن صنایع وابسته به چوب به‌ویژه در شهرستان‌های صاحب صنعت منبت یعنی ملایر و تویسرکان را گرفته، به‌طوری‌که امروزه تأمین چوب به‌عنوان اصلی‌ترین دغدغه منبت‌کاران استان همدان مطرح است و به یک مانع بزرگ سد راه توسعه این هنر صنعت بدل شده‌است، پس انتظار می‌رود که مدیران متولی از خواب غفلت برخاسته و تا دیر نشده به‌صورت جدی مردم و کشاورزان را برای ورود به این عرصه ترغیب کنند.