سپهرغرب، گروه خبر: تالاب بیشه‌دالان بروجرد که در زبان محلی به تالاب بیشه‌دالونه معروف است، یکی از شاخص‌های مهم آن طبیعت‌گردی و اکوتوریسم است و در همین راستا احیای آن مورد توجه فعالان محیط زیست قرار گرفته است. زیرا این جاذبه طبیعی، ظرفیتی منحصربه‌فرد برای رونق بوم‌گردی در این شهرستان محسوب می‌شود.

تالاب بیشه‌دالان که زمانی حدود 913 هکتار بود به مرور زمان دستخوش تغییراتی اعم از تصرفات غیرقانونی، تغییر کاربری و خشک شدن قرار گرفت، ولی احیای این تالاب و افتتاح پاسگاه محیط‌بانی آن از بهمن ماه 98، می‌تواند، در توسعه اکوتوریسم و طبیعت‌گردی شهرستان بروجرد مورد استفاده قرار گرفته و چشم‌اندازی امیدوارکننده ایجاد کند.

این تالاب در 15 کیلومتری جنوب شرقی شهر بروجرد و در دشت سیلاخور واقع شده که از جنبه‌های مختلفی اعم از زیست‌محیطی، اکوتوریسم و طبیعت‌گردی با توجه به اینکه اهمیت آن به سبب زیستگاه بودنش برای پرندگان مهاجر در فصولی از سال محسوب می‌شود، علاوه‌بر این همین تالاب از حیث، پرورش ماهیان و جنبه کشاورزی می‌تواند، مورد توجه باشد. اما جنبه شاخص‌تر آن طبیعت‌گردی و اکوتوریسم است که این روزها بیشتر مورد توجه فعالان محیط زیست قرار دارد و احیای آن را دنبال می‌کنند.

تالاب‌ها جزء مناطق تحت مدیریت محیط زیست قرار دارند و اخیراً در استان لرستان اقداماتی با هدف جلوگیری از تهدیدها و حفاظت از تالاب‌ها، این محدوده‌ها به مناطق حفاظتی و شکار ممنوع ارتقا می‌یابند.

چنانچه تالاب‌ها جزء مناطق تحت مدیریت محیط زیست قرار گیرد، از تصرفات آن‌ها جلوگیری می‌شود و به‌منظور احیای تالاب‌ها، باید معیشت‌های جایگزین در این‌گونه محیط انجام شود. معیشت‌های تخریبی تالاب‌ها به سمت معیشت جایگزین که تخریب کمتری دارد یا اصلاً تخریب ندارد مانند بوم‌گردی، پرنده‌نگری و استفاده از پتانسیل منطقه سوق داده شود.

بنا بر گفته نبی‌الله قائدرحمتی؛ معاون فنی اداره کل محیط زیست لرستان، طی دو سال اخیر به‌دلیل بارش‌های باران، وضعیت تالاب‌ها رضایت‌بخش است. به‌طوری که برخی از آن‌ها در شرایط نرمال قرار دارند، اما هنوز به شرایط اولیه نرسیده‌اند. برخی از تالاب‌ها که سال‌ها قبل به‌دلیل کمبود بارش‌ها، خشک شده بودند با بارش‌های اخیر پر شده و برخی از آن‌ها در حال سرریزشدن هستند.

وی با تأکید بر حفاظت از تالاب‌ها گفت: به‌منظور حفاظت از تالاب‌ها در برابر تصرفات غیرقانونی، محدوده آن‌ها به‌عنوان مناطق شکار و صید ممنوع مشخص شده است و با هماهنگی‌های انجام شده تلاش داریم تا این مناطق به‌عنوان مناطق تحت حفاظت محیط زیست معرفی کنیم تا بتوانیم، قوانین حفاظتی را در این مناطق اِعمال کنیم و حفاظت از تالاب‌ها به خوبی صورت گیرد.

رحمتی یادآوری کرد: در راستای اجرای این برنامه اقدامات لازم انجام شده و پرونده‌های این مناطق تکمیل شده تا تالاب‌های لرستان به مناطق حفاظتی شکار ممنوع ارتقا یابند.

معاون محیط زیست لرستان گفت: تالاب بیشه‌دالان بروجرد و تالاب خروسان ازنا به‌عنوان مناطق حفاظت شده در اختیار محیط زیست قرار گرفته‌اند و علاوه‌بر این تالاب‌ها، مطالعات تالاب تنوردر نیز انجام شده که ارتقا یابد.

      بیشه دالان یکی از مهم‌ترین تالاب‌های کوهستانی غرب کشور

بنا بر گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: تالاب بیشه‌دالان یکی از مهم‌ترین تالاب‌های کوهستانی در لرستان و غرب کشور است که از لحاظ اقتصادی، گردشگری، تأمین آب کشاورزی، جلوگیری از سیلاب و تثبیت ریزگردها برای بروجرد می‌تواند، نقش مؤثری داشته باشد.

مهراداد فتحی‌بیرانوند بیان کرد: بررسی‌ها و برگزاری جلسات متعدد به این نتیجه منتهی شد که واگذاری حفاظت و نگهداری و احیای تالاب بیشه دالان در حوزه اختیارات محیط زیست باید قرار گیرد و مصوبه‌ای مبنی‌بر واگذاری این مدیریت نیز تصویب شد.

      تأمین منافع مردم اولویت ما در احیای تالاب بیشه‌دالان

وی با اشاره به ضرورت احیای تالاب بیشه‌دالان و خروج آن از تصرفات غیرقانونی اضافه کرد: تأمین منافع مردم و افراد جامعه محلی، اولویت ما در احیای تالاب بیشه‌دالان است و مردم باید به این اطمینان برسند که اقدامات حفاظت محیط زیست در مورد احیای تالاب، هیچ تعارض و منافاتی با منافع مردم ندارد.

فتحی‌بیرانوند افزود: اگر مردم به این باور برسند که محیط زیست حامی منافع آن‌هاست، در برنامه‌های حفاظت از محیط زیست نیز مشارکت و همراهی بیشتری خواهند داشت. تجربه نشان داده است که اگر مردم در کنار محیط زیست نباشند، محیط زیست هم هیچ‌گاه حفظ و احیا نخواهد شد.

      افزایش 30 درصدی جمع‌آوری آب تالاب بیشه‌دالان

شیرزاد عالی‌نژاد رئیس اداره محیط زیست بروجرد گفت: با احداث پایگاه محیط‌بانی بیشه‌دالان، علاوه‌بر گشت سیار که صورت می‌گیرد، تعداد چهار نیرو محیط‌بان نیز در این پاسگاه مستقر هستند.

وی گفت: از اوایل مهر سال 98 با هماهنگی اداره کل محیط زیست لرستان، بند انحرافی در اوایل خروجی تالاب ایجاد شد و اکنون به میزان 20 تا 30 درصد میزان جمع‌آوری آب تالاب بیشتر شده است.

رئیس محیط زیست شهرستان بروجرد با اشاره به اینکه تالاب بیشه‌دالان اکنون حدود 400 هکتار است، گفت: زمانی این تالاب بیش از 900 هکتار بوده است.

عالی‌نژاد بیان کرد: گردشگری در تالاب بیشه‌دالان یکی از موضوعات موردتوجه در این تالاب است که در این خصوص می‌توان به ماهیگیری با قلاب و صنایع دستی ساخته شده از نیزارهای تالاب اشاره کرد.

وی افزود: رونق این شاخص از تالاب بیشه‌دالان می‌تواند در زندگی مردم روستاهای اطراف تالاب و تهیه صنایع دستی مؤثر واقع شود ولی عملاً تاکنون اقدامی انجام نشده، اما این ظرفیت می‌تواند منجر به رونق اقتصادی افراد محلی شود.

رئیس محیط زیست بروجرد یادآوری کرد: بیشه‌دالان زیستگاه پرندگان مهاجر زیادی است و سالانه این پرندگان مهاجر، مورد سرشماری قرار می‌گیرند.

مهم‌ترین گونه‌های حیوانی در تالاب بیشه‌دالان لرستان شامل مار، مرغابی، خرگوش، خرچنگ، لاک‌پشت، حواصیل، گرگ، شغال و سگ آبی است.

مهم‌ترین گیاهانی که در تالاب بیشه‌دالان در لرستان وجود دارد شامل درختچه‌های گز و علفزارهایی مانند گرز و بوریا است. همچنین در این تالاب خانواده‌های جلبک سبزآبی مانند فیتوپلانکتون‌ها و پلانکتون‌ها مشاهده شده که مهم‌ترین گونه‌های آن‌ها کلادوسرا، کوپه‌پودا، روتیفرا، قاب‌بالان، دوبالان و یک‌روزه‌ها هستند.

از مزایای تالاب بیشه‌دالان می‌توان به ارزش اقتصادی این اکوسیستم اشاره کرد. زیرا این تالاب، نقش بسیار مهمی در بقای گونه‌های بی‌شماری از گیاهان و جانوران ایفا کرده است.

در استان لرستان 14 تالاب و دریاچه گهر تحت حفاظت محیط زیست قرار دارند. تالاب بیشه‌دالان بروجرد، ظرفیت خوبی برای رونق صنعت گردشگری در حیطه اکوتوریسم در لرستان به‌شمار می‌رود.

اکوتوریسم، بوم‌گردی یا طبیعت‌گردی گونه‌ای از گردشگری است که در آن گردشگران برای دیدار از مناطق طبیعی بکر و دست‌نخورده جهان سفر می‌کنند. سفری مسئولانه به مناطقی طبیعی است که علاوه‌بر اینکه حافظ محیط زیست و باعث بهبود کیفیت زندگی مردم محلی هستند، حداقل آسیب را به طبیعت و فرهنگ منطقه وارد می‌کند. بسیاری از کشورها، بخش هنگفتی از درآمد خود را از بوم‌گردشگران خارجی تأمین می‌کنند.