مطالعات طرح ملی سامانه گرمسیری به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح عمرانی در تاریخ کشورمان از سال 1318 شروع شد و در نظام جمهوری اسلامی به مرحله اجرا رسید که با وجود گذشت سال‌ها از آغاز طرح انتقال آب رودخانه سیروان در کردستان به کرمانشاه و راکد ماندن آن با تأکید رهبر معظم انقلاب و اهتمام دولتمردان دولت تدبیر و امید و به‌خصوص رئیس‌جمهوری بر ارتقای وضعیت معیشت مرزنشینان و نگاه خاص به عمران، آبادانی و پیشرفت استان‌های مرزی به‌منظور تأمین آب 53 هزار هکتار از اراضی کشاورزی آن‌ها کلید خورد.

سامانه گرمسیری با هدف مهار رودخانه سیروان و هدایت آن به سمت دشت‌های کرمانشاه و ایلام اجرایی شد که از ابتدای آن در شمال کرمانشاه تا موسیان دهلران در استان ایلام، 400 کیلومتر طول دارد و تا پیش از این بیشتر آب پنجمین رودخانه بزرگ کشور، بدون آنکه حق‌آبه ایران را بپردازد، از مرز خارج می‌شد.

اکنون سیروان توسط سد 338 میلیون مترمکعبی «داریان» در شمال شهرستان پاوه مهار شده و چند کیلومتر پس از آن، تونل نوسود و بازی‌دراز در دو قطعه 23 و 25.7 کیلومتری آغاز شده است که طبق اطلاعات این طرح، تونل نوسود با قطر حدود 6 متری، قادر است تا دبی 45 مترمکعب‌برثانیه آب را منتقل کند.

ابتدای عملیات اجرایی طرح عنوان می‌شد که با تکمیل آن حدود 100 هزار هکتار از اراضی زارعی استان کرمانشاه آبی می‌شود یا توسعه می‌یابد، اما این عدد به مرور به حدود 34 هزار هکتار رسید.

* بهره‌برداری از طرح گرمسیری

وزیر نیرو با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی‌بر توجه بیشتر به مناطق مرزی گفت: 12 استان مرزی وجود دارد که استقرار و تثبیت جمعیت در این استان‌ها با تأمین آب، انرژی و اشتغال مولد، می‌تواند موجب افزایش سطح امنیت آن مناطق شود.

رضا اردکانیان افزود: هرچقدر مرزنشینان شاداب و خوشحال‌تری داشته باشیم، به معنای بالا رفتن تاب‌آوری جامعه است و البته در بخش آب و برق، توسعه را در مناطق مرزی، محدود و محصور به سرزمین خود نمی‌دانیم. به خصوص در حوضه‌های آبریز مشترک این توسعه، یک مقوله به هم پیوسته بوده و آسایش و آرامش در دو سوی مرز مهم است.

وی اظهار کرد: بنابراین تلاش شده تا در اجرای طرح‌های توسعه منابع آب‌وخاک مرزی، رعایت مقررات و تفاهمنامه‌های بین‌المللی شود و حق آبه‌ها و استیفای حقوق ملی در این زمینه با همه ملاحظات قانونی، مدنظر قرارگیرد.

وزیر نیرو گفت: طرح‌های زیادی اجرا شده و طرح‌هایی نیز در همه مناطق مرزی در دست اجرا است. البته مناطق مرزی غرب کشور به‌لحاظ برخورداری از منابع آب قابل‌ملاحظه از این نظر، اولویت‌هایی داشت و طرح‌های خوبی اجرا شد که ازجمله آن‌ها، طرح بزرگی تحت عنوان گرمسیری است که با سرمایه‌گذاری بالغ‌بر یک‌هزار و 500 میلیارد تومان، این هفته در استان‌های ایلام و کرمانشاه به بار خواهد نشست.

اردکانیان گفت: براساس این طرح، 16 هزار و 500 هکتار از اراضی مرغوب و حاصلخیز این دو استان، مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.

* افتتاح 23 هزار هکتار سامانه آبیاری گرمسیری در 23 مردادماه

مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران گفت: 23 هزار هکتار از شبکه‌های اصلی و فرعی سامانه گرمسیری در استان‌های مرزی کرمانشاه و ایلام از طرح‌های مهم آب‌وخاک در مناطق مرزی در قالب پویش هرهفته # الف–ب–ایران پنجشنبه هفته جاری ( 23 مردادماه) در پانزدهمین هفته از پویش، به‌عنوان مجموعه پروژه بزرگی در عرصه آب‌وخاک کشور افتتاح می‌شود.

بهروز مرادی افزود: این 23 هزار هکتار شامل 11 دشت در استان کرمانشاه و یک دشت در استان ایلام است که 52 کیلومتر خط اصلی انتقال، 220 کیلومتر انشعاب لوله‌های فرعی، هشت‌هزار و 850 کیلومتر تونل دارد و برای آن هشت ایستگاه پمپاژ و دو ایستگاه پست فشارقوی و 150 کیلومتر خط انتقال برق احداث شده که 21 هزار و 500 هکتار آن در استان کرمانشاه و یک‌هزار و 500 هکتار آن در ایلام واقع است.

* سرمایه‌گذاری کل طرح یک‌هزار و 770 میلیارد تومان

مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیرو ایران گفت: سرمایه‌گذاری انجام شده برای اجرای سامانه آبیاری در سطح 23 هزار هکتار اراضی، یک‌هزار و 770 میلیارد تومان هزینه‌های ثابت است که خروجی آب آن، به‌صورت آبیاری مدرن با سامانه‌های تحت فشار و بارانی است که با وجود تحریم‌هایی که علیه کشور ما تحمیل شده این تحریم‌ها و تهدیدها در دولت تدبیر و امید به یک فرصت شکوفایی تبدیل شده است.

* بهره‌برداری از 6 هزار و 860 هکتار دیگر تا آبان‌ماه امسال

مرادی اضافه کرد: علاوه‌بر 23 هزار هکتار امسال تا پایان آبان‌ماه بهره‌برداری از 6 هزار و 860 هکتار دیگر نیز انجام می‌شود که از این میزان دو هزار و 750 هکتار آن در ایلام و چهار هزار و 110 هکتار آن در استان کرمانشاه قرار دارد.

مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیرو ایران ادامه داد: در مجموع در سال جاری 30 هزار هکتار از سامانه گرمسیری، توسط وزارت نیرو و وزارت جهادکشاورزی به‌طور مشترک، انجام می‌شود که تخصیص آب آن براساس برنامه از پیش تعیین شده، قبلاً توسط ارگان‌های مدنظر ابلاغ شده و زیرکشت می‌رود و برنامه برای هر دشت، به طور جداگانه تدوین شده است.

مرادی گفت: سامانه گرمسیری در مجموع 53 هزار هکتار از اراضی استان‌های کرمانشاه و ایلام را مشروب می‌کند از این میزان 34 هزار هکتار آن در استان کرمانشاه و 18 هزار و 300 هکتار آن نیز در استان ایلام قرار دارد و مابقی اراضی نیز معارض دارد و بخشی نیز در حال بررسی هستیم.

* اشتغال‌زایی 11 هزار و 500 تن به‌صورت مستقیم و مزایای طرح

وی اظهار کرد: در مجموع 23 هزار هکتاری که قرار است به بهره‌برداری برسد، به‌طور مستقیم برای 11 هزار و 500 تن اشتغال‌زایی می‌کند و ما باید صنایع جانبی را فعال کنیم که اگر صنایع تبدیلی و جانبی فعال شود، اشتغال‌زایی بیشتر دارد.

مرادی گفت: تثبیت جمعیت، جلوگیری از مهاجرت، افزایش درآمد خانوارهای روستایی، افزایش کشت از یک کشت در فصول مختلف و افزایش سه تا هشت برابری درآمد، از مهم‌ترین مزایای این طرح است.

مدیرعامل شرکت توسعه آب و نیرو ایران گفت: اگر سرمایه‌گذاران در بخش سرمایه‌گذاری صنایع تبدیلی فعالیت کنند، به معیشت مرزنشینان و افزایش درآمد مردم کمک می‌شود و امید است که شکل بگیرد تا سرمایه‌گذاری که دولت از محل صندوق توسعه انجام داده، به بار بنشیند و انتظار می‌رود بخش خصوصی ورود کند تا کمک‌حال معیشت مردم، درآمد مرزنشینان و افزایش و رشد شاخص‌های بالندگی و شکوفایی در منطقه باشد.

* کمک به توسعه منطقه با محوریت آب

استاندار کرمانشاه نیز پیش‌تر درخصوص طرح سامانه گرمسیری گفت که این طرح به توسعه منطقه با محوریت آب کمک می‌کند و سه هزار پروژه زیرمجموعه آن تعریف شده که می‌تواند قسمت قابل‌توجهی از زمین‌های کرمانشاه و ایلام را زیرپوشش قرار دهد.

هوشنگ بازوند افزود: در این طرح رودخانه دائمی به‌طول حدود 200 کیلومتر ایجاد می‌شود که می‌تواند فرصت بسیار خوبی برای ایجاد 200 هزار شغل باشد.

* کمک به اشتغال و توسعه پایدار

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری کرمانشاه نیز گفت: یکی از راهبردهای ما رساندن آب‌وخاک مناسب به همدیگراست و این ضرورت، اگر با اجرای پروژه سامانه گرمسیری به سامان برسد و اجرایی شود، آثار خوبی در توسعه و پایداری اشتغال روستاها خواهد داشت.

هدایت حاتمی افزود: با اجرای سامانه گرمسیری مردمی که صاحب املاک و اراضی هستند و از آب‌های سطحی استفاده می‌کنند، از روش‌های مکانیزه جدید و مدرن بهره‌مند می‌شوند که هم بهره‌وری آب را بالا ببرد و اتلاف آن نیز کمتر شود.

وی اظهار کرد: تغییر الگوهای کشت، دلبستگی مردم با توجه به دو یا سه کشت، اقتصادی شدن کشاورزی، ماندگاری مردم برای کار و تلاش بیشتر از مزایای سامانه گرمسیری در منطقه است.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کرمانشاه گفت: ما به‌دنبال این هستیم که سرمایه‌گذاری قوی‌تر و جدی‌تر در منطقه شکل گیرد و فرآوری بسته‌بندی برای صادرات و صنایع مرتبط با آن انجام شود، چون کناردست این سامانه، بازار صادراتی عراق و همین‌طور سوریه، قرار دارد که می‌تواند با سرمایه‌گذاری مورد استقبال قرار بگیرد.

حاتمی اضافه کرد: امسال 30 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان کرمانشاه به آبیاری مدرن مجهز می‌شود که این کار مهم و یک حرکت جهشی است که اراضی ما آبی شده و بهبود در تولید کشاورزی و اشتغال شکل می‌گیرد.

وی ادامه داد: مرحله دوم سامانه، نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بزرگ است که در صدد هستیم تا سرمایه‌گذاران قدر را ورود دهیم و از ظرفیت آن‌ها استفاده کنیم.

* اجرای سامانه گرمسیری؛ گام مهمی در رونق اقتصادی و کشاورزی منطقه

فرماندار سرپل‌ذهاب هم گفت: اجرای سامانه گرمسیری به‌منظور رونق اقتصادی و بخش کشاورزی این شهرستان، گامی مهم در جهت جهش تولید و اشتغال جوانان است که در سالی که به‌نام جهش تولید نام‌گذاری شده، بزرگ‌ترین طرح آبی کشور هدیه دولت تدبیروامید در استان کرمانشاه و به‌خصوص شهرستان سرپل‌ذهاب و مرزنشینان است.

محبت جمالی‌نیا افزود: سامانه گرمسیری؛ یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های آب‌رسانی کشاورزی در کشور است که 25 هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان سرپل‌ذهاب را زیرپوشش قرار می‌دهد.

وی اظهار کرد: افزایش ارزش افزوده املاک و افزایش راندمان تولید محصولات کشاورزی، بهبود سطح معیشت کشاورزان و افزایش اشتغال از مزایای این طرح، در شهرستان سرپل‌ذهاب است.