سپهرغرب، گروه اقتصادی: آخرین بودجه آقای حسن روحانی حاوی رکوردهای عجیب و غریبی است، یک نمونه رشد کسری بودجه است. درحالی که متوسط رشد کسری بودجه در سالهای 90 تا 99 بیش از 21درصد بوده، رشد کسری بودجه در لایحه 1400 به 117درصد رسید که نشان از افزایش 5.5برابری این نرخ رشد دارد.

لایحه بودجه 1400 درحالی به‌ادعای دولت با کاهش وابستگی به نفت و براساس واقعیت‌ها تدوین و به مجلس تقدیم شده است که مروری به جزئیات دخل‌وخرج و درآمدهای پیشنهادی نشان می‌دهد که نسبت هزینه‌ها به درآمدهای بودجه 1400 نسبت به سال‌های قبل افزایش چشمگیر داشته است.

بررسی جزئیات درآمدهای پیشنهادی دولت در بودجه 1400 بیانگر وابستگی حداقل 50درصدی بودجه به نفت است؛ همچنین کسری تراز عملیاتی در لایحه بودجه سال 1400 بیش از 117 درصد نسبت به قانون بودجه سال 1399 رشد داشته و کسری تراز عملیاتی از 147 هزار میلیارد تومان به 319 هزار میلیارد تومان رسیده است.

مروری به درآمدهای 10ساله بودجه‌ای نشان می‌دهد که درآمدها در لایحه 1400 نسبت به قانون 1399 حدوداً 10 درصد رشد داشته است که یکی از کمترین رشدهای دهه اخیر می‌باشد. طی این سالها فقط در بودجه سال 91 شاهد رشد 7درصدی درآمدها بودیم و در بقیه سالها، نرخ رشد درآمد بالاتر از 10 درصد بوده است.

اما به‌خلاف درآمدها، روند اعتبارات هزینه‌ای با رشد چشمگیر همراه بوده است،‌ در نمودار پایین مشاهده می‌کنید که رشد هزینه‌ها در لایحه پیشنهادی دولت نسبت به قانون بودجه 99 بالغ بر 46 درصد بوده است که بیشترین نرخ رشد طی دهه اخیر است.

رکوردشکنی رشد هزینه‌ها در بودجه 1400 با نرخ رشد 46 درصد در حالی است که طی ده سال گذشته بالاترین نرخ رشد هزینه‌ها در بودجه 92 با نرخ 27 درصد بوده است.

بر همین اساس و همان‌طور که در نمودار زیر مشخص است، روند افزایش اعتبارات هزینه‌ای طی دوره زمانی 90 تا 99 تصاعدی بوده و رشد درآمدها تقریباً روندی خطی را تجربه کرده است.

بررسی روند 10ساله منابع و مصارف بودجه‌های کشور نشان می‌دهد در حالی طی سالهای 90 تا 99 کسری بودجه سالانه بین 5 تا 46 درصد رشد داشته که در بودجه 1400 این عدد به‌شکلی ناباورانه به رشد 117 درصد رسیده است.

جالب است که کسری بودجه از سال 90 تا 99 از 28 هزار میلیارد تومان تا 147 هزار میلیارد تومان افزایش داشته، ولی در بودجه سال 1400 به‌یک‌باره شاهد رشد کسری بودجه به عدد 319 هزار میلیارد تومان هستیم.

بررسی متوسط نرخ رشد کسری بودجه طی سالهای 90 تا 99 نشان می‌دهد طی این سالها به‌طور متوسط کسری بودجه رشد 21درصدی داشته است، این در حالی است که رشد 117درصدی کسری بودجه در لایحه 1400 نشان از افزایش حدود 5.5برابری کسری بودجه دارد.

گفتنی است؛ دیوان محاسبات سه سناریو برای فروش نفت در سال 1400 در نظر گرفته است که عبارت‌اند از؛ سناریوی اول: صادرات 2/3 میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی مطابق با مفروضات لایحه بودجه 1400؛ سناریوی دوم: فروش یک‌ونیم میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی با دید بهبود و سناریوی سوم: فروش 1میلیون بشکه نفت متناسب با واقعیت‌های فعلی.

در صورت عدم تحقق یکی از رویکردهای فوق، به‌صورت دومینووار تمامی منابع با کاهش شدیدی مواجه خواهد شد و از طرفی با عدم تحقق فروش نفت 18 درصد سهم صندوق توسعه ملی از بخش نفت نیز با کاهش مواجه و منجر به کسری منابع خواهد شد که در این صورت عملاً مانند سال 1399 پیش‌فروش نفت به مشکل می‌خورد و در بازار داخلی نیز با استقبال مواجه نخواهد شد و باید از این منابع هم چشم‌پوشی کرد.