سپهرغرب، گروه اندیشه: آیت الله جوادی‌آملی می‌گوید: کسی که با آبروی مسلمانی معامله می‌کند، از درون آتش می‌گیرد؛ نه از بیرون. این شخص دیگر شب‌ها خواب ندارد. هرچه قرص‌خواب بخورد، باز هم به‌خواب نمی‌رود.

یکی از راه‌کارهای رسیدن به حالت توبه، دوری از وسوسه‌ها، خطورات و افکار شیطانی است. سوالی که در این باره مطرح می‌شود این‌است که چگونه خود را از وسوسه‏ شیطان برهانیم؟

آیت الله جوادی‌آملی در پاسخ به‌این سوال می‌گوید: ابلیس دشمنی بیرونی است و تا پایگاهی در درون نداشته باشد، نمی‌تواند به انسان ضربه بزند. کار شیطان صدور سم به درون انسان است. اگر کسی که می‌خواهد دیگری را با سم از پای درآورد، آن‌را در جیب شخص بگذارد، تأثیری در وی ندارد یا اگر سم را به او بخوراند و او بالا بیاورد، باز هم اثری ندارد. دستگاه گوارش باید سم را بپذیرد و آن‌را جذب کند تا پس از ورود به خون، اثر زیانبار خود را به‌جای بگذارد.

وسوسه‌ها نیز چنین است: هوا، هوس و شهوت‌رانی‌های گوناگون که رقیق‌ترین و سبک‌ترین آن در جوان‌ها و سنگین‌ترین آن در سالمندان، به صورت حب جاه و مقام مشاهده می‌شود، نشانه تأثیر سم است.

واپسین عقبه‌ای که بزرگان سیر و سلوک از آن نجات می‌یابند، «مقام‌خواهی» یا همین بازی‌هایی است که بسیاری به آن گرفتارهستند. اگر کسی از تعاریف و القابی که به او می‌دهند، لذت ببرد، معلوم می‌شود که سم در او اثر کرده‌است. وجود مبارک امیرمؤمنان (علیه‌السلام) در عهدنامه مالک‌اشتر فرمود: شیطان همواره در‌پی حمله است: وقتی کسی از تو تعریف می‌کند، باید مواظب باشی، چون در خط مقدم آتش شیطان قرار گرفته‏ ای.[1]

کسی که با آبروی مسلمانی معامله می‌کند، از درون آتش می‌گیرد؛ نه از بیرون. این شخص دیگر شب‌ها خواب ندارد. هرچه قرص‌خواب بخورد، باز هم به‌خواب نمی‌رود. هرچه بستر نرم فراهم کند، باز هم خواب ندارد. زمانی انسان بر تشک نرم می‌خوابد، و زمانی این تشک پر‌از تیغ است. انسان بر روی این تشک به هر‌طرف بغلتد، تیغ می‌خورد. تیغی که از درون انسان بر می‌خیزد، با قرص‌خواب برطرف نمی‌شود.

چه آساید به هر پهلو که گردد کسی کز خار سازد او نهالین [2]

1.« إیاک و الإعجاب بنفسک و الثقة بما یعجبک منها و حُبّ الاطراء فإن ذلک من‏أوثق فرص الشیطان»؛ نهج البلاغه، نامه:53

2. دیوان شمس، ص: 707، ش: 1898