سپهرغرب، گروه متن زندگی: استفاده زیاد از لپ‌تاپ یا تلفن همراه و همچنین مدیریت میزان استفاده از این وسایل، دغدغه بسیاری از افراد است. محدود کردن زمان استفاده از این وسایل با وجود آسیب‌ها و مضراتی که به همراه دارد، یک مسئله مهم است که با هدف‌گذاری و ایجاد محدودیت ممکن می‌شود.

درست است که این روزها اخبار متفاوتی از تحولات مختلف در جهان می‌شنویم اما یک خبر ثابت همچنان تکرار می‌شود: کرونا و تعداد مبتلایان و کشته‌های آن. بعد از گذشت نزدیک به یک سال که از شیوع این بیماری می‌ همچنان توصیه می‌شود که در خانه بمانیم و به همین دلیل بخش بزرگی از فعالیت‌های ما تعطیل‌شده است. در این روزها بخش عمده‌ای از فعالیت‌های ما چه با هدف سرگرم شدن، چه با هدف کار از منزل شامل خیره شدن به صفحۀ موبایل، لپ‌تاپ می‌شود. بالاخره باید این وقت را یک‌طوری پر کرد!

اما توجه داشته باشیم که این اتفاق می‌تواند زندگی ما را تحت تأثیر قرار دهد. 

حالا شاید وقت مناسبی باشد که بعد از مدت‌ها کمی سم‌زدایی دیجیتالی انجام دهیم، از جهان دیجیتال فاصله بگیریم و نفسی تازه کنیم. البته که هیچ‌کس از ما انتظار ندارد در این شرایط اینترنت را ترک کنیم چون در عمل ناممکن است اما می‌شود برخی عادات غلط در این زمینه را اصلاح کرد.

مطالعات علمی نشان می‌دهند که گذراندن زمان زیاد در فضای دیجیتال بر سلامت روان، الگوی خواب و طراوت جسمی اثر منفی دارد. به زمانی که روزانه صرف گوشی یا لپ‌تاپ می‌کنید نگاه کنید، حتماً خودتان هم تعجب خواهید کرد که چگونه این مقدار از زمان خود را در با این وسایل تلف می‌کنید. حتی زمانی که می‌خواهید بخوابید یک‌دفعه به خود می‌آیید و می‌بینید ساعت‌ها است سرتان در گوشی است و صبح هم باید بیدار شوید!

 برنامه‌ریزی؛ یک اصل مهم

حواستان باشد که روزانه به چه جاهایی سر می‌زنید. اینستاگرام، ایمیل، شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها برنامه‌هایی با بیشترین میزان استفاده است. برنامه‌ریزی کنید که روزانه قرار است چه زمانی را برای هرکدام اختصاص دهید. 

اجازه ندهید که استفاده شما از این فضا بدون برنامه باشد. وقتی برنامه‌ریزی را شروع می‌کنیم تازه متوجه می‌شویم که اعتیاد به اینترنت یعنی چه! در آغاز خیلی دشوار است که تنظیم کنیم چند دقیقه از چه فضایی استفاده کنیم اما به‌مرورزمان فرایند سم‌زدایی پیش می‌رود و کنترل بیشتری روی رفتار و نحوه استفاده از اینترنت خواهید داشت. 

واقعاً لازم نیست همه برنامه‌ها یا همه قسمت‌های فضای مجازی را هرروز چک کنیم. می‌توانید یک تقویم علامت بزنید که چه روزی سراغ چه فعالیتی بروید. برخی دیگر از فعالیت‌ها که نیاز به بررسی روزانه دارند در ساعات مشخصی انجام دهید و به قراری که با خود می‌گذارید پایبند باشید. برای مثال می‌توانید شب‌ها 20 دقیقه اخبار روز را چک کنید نه اینکه ساعت‌ها به‌صورت بی‌هدف در سایت‌های مختلف وقت بگذرانید. مثلاً می‌توانید برای شبکه‌های اجتماعی که بار تفریحی و فراغتی دارند 15 دقیقه وقت بگذارید و از چرخیدن بی‌هدف در این فضاها پرهیز کنید. در مورد سایر فعالیت‌ها هم این مسئله صدق می‌کند.

 فضای بدون موبایل داشته باشید

واقعاً آیا لازم است تلفن همراه خود را همه‌جا ببرید؟ 

وقتی دستگاه موبایل شما شارژ می‌شود هیچ دلیلی ندارد که باز هم در حال استفاده از آن باشید. برخی تحقیقات نشان می‌دهند افرادی که تلفن همراه خود را بالای سرشان می‌گذارند و یا به اتاق‌خواب می‌برند خواب کمتری دارند. 

درمجموع صفحۀ گوشی ضد خواب است. نور صفحه، اخبار و داده‌هایی که قبل از خواب می‌خوانیم و می‌بینیم همه و همه روی کیفیت خواب ما اثر می‌گذارند. 

نزدیکی تلفن همراه به ما در هنگام خواب می‌تواند آدم را وسوسه کند، حتی برخی افراد نصف شب بیدار می‌شوند و سری هم به گوشی می‌زنند! فضاهای بدون گوشی خلق کنید مثلاً هنگامی‌که می‌خواهید بخوابید و یا وقتی قرار است سر سفره باشید با خانواده قرارداد کنید که همه گوشی‌هایشان را کنار بگذارند.

 به تله نیفتید!

سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی مختلف جوری طراحی‌شده‌اند که وقت بیشتری از ما را بگیرند. البته سود آن‌ها در استفادۀ بیشتر ما از این برنامه‌ها است برای همین مدام چیزهای جالب و گزینه‌های جدیدی به فضاهای خود اضافه می‌کنند تا ما را به استفاده هرچه بیشتر از خود ترغیب کنند. دو قلاب اصلی که تحقیقات این حوزه به آن پرداخته‌اند یکی اهداف مصنوعی است و دیگری رسانه‌های بدون اصطکاک. اهداف مصنوعی شامل موضوعاتی مانند بازی‌های دیجیتال، تعداد لایک و دنبال کننده می‌شود. واقعیت این است که این‌ها همیشه اهدافی هستند که آخر ندارند. یک بازی دیجیتال می‌تواند سال‌ها ادامه داشته باشد و به پایان نرسد، تلاش برای جلب لایک و دنبال کننده هم حد نهایت ندارد برای همین تا بی‌نهایت می‌توان زمان ما را به خود اختصاص دهد. 

مفهوم رسانه‌های بدون اصطکاک هم به آن دسته از رسانه‌ای مانند یوتیوب گفته می‌شود که بعد از تمام شدن یک ویدئو به‌صورت خودکار ویدئوی بعدی را نمایش می‌دهد. یکی از بزرگ‌ترین کارهایی که بسیاری از شرکت‌ها انجام داده‌اند حذف نشانه‌های توقف است. تمام شدن یک متن یا یک ویدئو یعنی شروع شدن بعدی و این یعنی تا بی‌نهایت می‌توان به تماشا نشست. 

برای همین بهتر است انواع کانال‌ها و فضاهای غیرضروری که در آن‌ها عضو هستیم را خاموش‌کنیم تا مدام در معرض پیام‌های وسوسه کننده برای دیدن کلیپ، تصویر یا محتوای جدید قرار نگیریم.