سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: دانشیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی‌سینا همدان گفت: به آنچه به‌عنوان تغییر طرح جامع اخیراً مطرح ‌شده، نمی‌توان دل بست؛ حال آنکه به زعم بنده این مهم در راستای قانع کردن دوستان برای تصویب طرح است.

طرح جامع، طرح بلندمدتی است که در آن نحوه استفاده از اراضی و منطقه‌بندی مربوط به حوزه‌های مسکونی، صنعتی، بازرگانی، اداری، کشاورزی، تأسیسات، تجهیزات و تسهیلات عمومی مناطق نوسازی، بهسازی و اولویت‌های مربوط به آن‌ها تعیین شده و ضوابط و مقررات مربوط به کلیه موارد و همچنین ضوابط مربوط به حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی، تهیه و تنظیم می‌شود و درنهایت برحسب ضرورت، قابل تجدیدنظر خواهد بود.

حال آنکه طی سال‌های اخیر تدوین طرح جامع در همدان یکی از بحث‌برانگیزترین و درواقع داغ‌ترین اخباری است که از سوی رسانه‌ها دنبال می‌شود، به‌گونه‌ای که تا حدود یک ماه قبل، اغلب کارشناسان حوزه شهرسازی طرح تدوین‌شده از سوی مشاور را غیر کارشناسی اعلام کرده و خواهان تحول در بخش‌های مختلف آن شده‌اند و حتی علاوه‌بر برگزاری جلسات کارشناسی متعدد در مسیر نقد و بررسی در محل شورای شهر، کار تا جایی پیش رفت که عریضه‌ای با امضای تعداد بالایی از کارشناسان حوزه شهرسازی با ذکر معایب طرح تدوین‌شده به دفتر وزیر راه و شهرسازی ارسال شد.

البته در این تغییر و تحول احتمالی رویکرد فرزانه، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار همدان نسبت به نگرش کارشناسانه به مباحث و ایرادات مطرح‌شده بی‌تأثیر نبوده است؛ به‌طوری که در گفت‌وگوهای رسانه‌ای خود با تأکید بر اصل حل ایرادات به‌صورت کارشناسی‌شده، عنوان کرده است که اجازه تصویب طرح بدون حل ایرادات را نخواهد داد؛ بر این اساس با توجه به مباحث عنوان‌شده در عرصه ایجاد تحول در فرآیند طرح جامع شهری، بر آن شدیم تا گفت‌وگویی را با حسن سجادزاده، دانشیار شهرسازی دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی‌سینا ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

دانشیار شهرسازی دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی‌سینا با بیان اینکه بنده تأکید می‌کنم ما به‌عنوان بدنه دانشگاهی علاقه‌مند مساعدت و کمک به مشاورین طرح جامع شهری همدان هستیم، گفت: در طرح تدوین‌شده یک‌سری چالش‌های اساسی وجود داشت که از مهم‌ترین این مسائل می‌توان به مباحث ترافیکی و لکه‌گذاری‌های خاص که منجر به توسعه افقی شهر می‌شد، اشاره کرد.

حسن سجادزاده با اشاره به آنکه ظاهراً بخشی از این مسائل کم‌وبیش تعدیل شده است، اذعان کرد: آنچه مسلم است اینکه همچنان برخی ایرادات پابرجا است که می‌توان برای آن‌ها راه حل‌های منطقی‌تری را ارائه کرد.

وی ادامه داد: البته آنچه مسلم است اینکه در فرآیند بررسی طرح جامع متولی تدوین آن یعنی اداره کل راه و شهرسازی علاقه‌ای به بهره‌مندی از بدنه دانشگاه به‌خصوص در حوزه شهرسازی ندارند و از دانش این کارشناسان بهره‌ای برده نشده است.

سجادزاده افزود: به‌طوری که اساتید این فضا مباحث مرتبط با طرح جامع را از طریق جلسات کارشناسی شورای شهر دنبال می‌کنند.

وی با تأکید بر اینکه بنده به لحاظ شدن اصلاحاتی که دوستان به آن اشاره می‌کنند خوش‌بین نیستم و به نظر می‌رسد که همچنان چالش‌های عمده‌ای در این زمینه وجود دارد، ابراز کرد: اگر بخواهم چالش‌های موجود را دسته‌بندی کنم، نخست مشکلات ترافیکی طرح تدوین‌شده است که صدمات‌ بی‌شماری را با معابر و تونل‌های تعریف‌شده به بافت شهری وارد خواهد کرد.

سجاد زاده ادامه داد: دومین بحث به تخریب باغات و کوچه‌باغ‌ها در این طرح بازمی‌گردد و درواقع برای آن راهکاری ارائه نشده است.

وی با اشاره به اینکه بحث حائز اهمیت دیگر مسائلی است که به نحوه حفاظت از بافت تاریخی شهری بازمی‌گردد، عنوان کرد: نکته بعدی تعریف تراکم شهری در این طرح است؛ زیرا از طرح جامع شهری انتظار می‌رود از طریق لکه‌گذاری مناطقی را برای بلندمرتبه‌سازی در شهر به‌صورت منطقی و اصولی مشخص کند تا دیگر شاهد نابه‌سامانی در این عرصه نباشیم.

این طراح شهری ادامه داد: چالش بعدی موجود در این طرح تدوین‌شده عدم نگرش محله‌محوری بوده و این درحالی است که اگر امروز همدان هزاران سال می‌شود که در برابر ناملایمات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مختلف تاب‌آور است، یکی از دلایل اصلی آن این بوده که رویکرد شهرسازی همدان بر مبنای محله‌محوری استوار بوده است.

سجادزاده افزود: به تعبیر بهتر تا زمانی که ما خدمات محلی را مورد توجه قرار ندهیم، رعایت عدالت اجتماعی و زیست‌محیطی را در شهری همچون همدان شاهد نخواهیم بود.

وی با بیان اینکه بارها تأکید کرده‌ایم که می‌بایست رویکرد محله‌محوری در توزیع خدمات در دستور کار مشاور باشد، اذعان کرد: متأسفانه این مهم هنوز در طرح تدوین‌شده مورد بی‌مهری قرار گرفته است.

این استاد دانشگاه با تأکید بر آنکه درمجموع می‌توان گفت طرح تدوین‌شده هنوز به پختگی لازم نرسیده است، ابراز کرد: در این زمینه لازم است اداره کل راه و شهرسازی شفاف‌تر عمل کند.

سجادزاده با اشاره به اینکه نباید تدوین طرح را به‌صورت جلسه‌ای پیش برد، خاطرنشان کرد: متأسفانه به نظر می‌رسد متولی تدوین به دنبال آن است که این طرح به‌صورت سربسته نهایی و تدوین شود.

وی با بیان آنکه دانشگاهیان معتقدند هنوز این طرح به قابلیت علمی نرسیده است، تشریح کرد: مشاور برای اینکه بتواند هجمه‌های وارده را کمتر کند، لکه‌هایی را برای بحث بلندمرتبه‌سازی در نقاطی از شهر پیش‌بینی کرده، اما مسئله این بوده که چقدر برای توجیه اقتصادی و اجتماعی این لکه‌ها مطالعه انجام شده است.

این مقام مسئول ادامه داد: این درحالی بوده که توجیه اقتصادی و اجتماعی درحال حاضر یکی از مؤلفه‌های خاص برای سرمایه‌گذاری در شرایط فعلی است.

استاد دانشگاه بوعلی‌سینا افزود: اینکه برای کاهش هجمه مباحث زیست‌محیطی و لکه‌گذاری‌ها بدون توجیه اقتصادی و اجتماعی انجام ‌پذیرد، راهکار حل مشکل نیست.

وی با بیان آنکه اساساً مشکل طرح جامع این است که مشاور طرح راهبردی و طرح جامع شهری همدان یک شرکت مشترک است، اذعان کرد: این درحالی بوده که طرح راهبردی پیش‌نیاز طرح جامع است.

سجادزاده با تأکید بر آنکه در شهر همدان این روند برعکس است، عنوان کرد: شرایط درحال حاضر به‌گونه‌ای است که یک مشاور به‌طور هم‌زمان هم طرح راهبردی و هم طرح جامع شهری را تدوین می‌کند.

این طراح شهری با اشاره به آنکه رویکرد طرح‌های راهبردی و عملیاتی نقد طرح‌های جامع است، اذعان کرد: درواقع این طرح هدایت‌کننده طرح جامع است، بنابراین هنگامی که یک مشاور خود هم طرح جامع و هم طرح راهبردی را به‌صورت هم‌زمان تدوین می‌کند، نمی‌تواند در واردی نقد و بررسی به طرح و بحث مطرح‌شده خود ایرادی را وارد بداند و همین امر امروز اصلی‌ترین چالش طرح جامع ما است.

سجادزاده با بیان اینکه درحال حاضر متأسفانه مشاور قبل از تدوین طرح راهبردی به دنبال تصویب طرح جامع شهری است، تشریح کرد: این درحالی است که در طرح راهبردی باید مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را توجیه کنیم؛ بنابراین اینکه مشاور در پی انتقادات در راستای قانع کردن برخی از دوستان دست به پیش‌بینی یک‌سری لکه‌ها بدون توجیه‌های عنوان‌شده است، شاید تاحدودی در مسائلی همچون کاهش صدمات محیط‌زیستی راه‌گشا باشد، اما باید نسبت به توجیه اقتصادی و اجتماعی آن نیز پاسخ‌گویی مناسب داشته باشد.

وی با تأکید بر اینکه شهر یک موجود زنده است و نباید به مسائل مرتبط به آن تک‌بعدی نگریست، اذعان کرد: وقتی یک پروژه توجیه اقتصادی نداشته باشد، مسلماً از دیگر ابعاد نیز دچار مشکل خواهد شد.

سجادزاده با اشاره به اینکه البته شنیده‌ها حاکی از آن است که در مباحثی همچون فضای ترافیکی یعنی همان تعریض معابر و ایجاد تونل‌ها در بافت شهری در طرح تدوین‌شده شاهد تعدیل نسبی خواهیم بود اما این مهم هنوز به قطعیت نرسیده است، گفت: این معضل از روز نخست مشخص بود، زیرا چگونه می‌توان انتظار داشت در بافت قدیم شهری که حتی ایجاد یک معبر عادی با مشکل روبه‌رو است، اقدام به تعریض و ساخت تونل کرد.

دانشیار دانشکده هنر و معمای دانشگاه بوعلی‌سینا با بیان آنکه در این طرح بحث اصلی درخصوص فضای ترافیکی این است که مدل ترافیکی خاصی در راهبرد مشاور مشخص نیست و درواقع بستری برای هدایت شهر و کیفیت‌بخشی به آن وجود ندارد، اذعان کرد: بنابراین آنچه به‌عنوان تغییر از سوی دوستان مطرح‌ شده، منجر به تغییر و تحول عمده‌ای نخواهد شد که بتوان به نتیجه مطلوب آن دل بست.

سجادزاده در پاسخ به این سؤال که در طرح تدوین‌شده سایت بلندمرتبه‌سازی شهر در کدام منطقه پیشنهاد شده است؟ ابراز کرد: پیشنهاد‌های بسیاری ارائه کردیم، به‌عنوان مثال ما سایت نزدیک بیمارستان بعثت را جهت اجرای این پروژه پیشنهاد دادیم که در دستور کار بررسی مشاور قرار گرفته، اما آنچه از سوی مشاور مطرح‌ شده، بخش‌هایی از شهرک مدنی است که از آن‌ها به‌عنوان مناطق کم‌برخوردار یاد می‌کند؛ این درحالی است که طبق تعریف شهرسازی پروژه می‌بایست به‌عنوان محرک توسعه باشد و نمی‌توان بدون توجیه اقتصادی دست به این کار به بهانه کم‌برخوردار بودن محل زد.

این استاد دانشگاه با بیان آنکه این طرح حتی درخصوص مکان‌یابی خانه‌های ویلایی شهر نیز الکن است، گفت: در بحث سطح و سرانه فضای سبز نیز انتقاداتی به این طرح وارد است.

وی ادامه داد: البته طبق آخرین بررسی و جلسه‌ای که داشتیم، قرار شد مشاور درخصوص این ایرادات بررسی بیشتر داشته و پیشنهاد‌های خود را ارائه کند.

سجادزاده در تشریح ایرادات وارده به نحوه تأمین سرانه فضای سبز در طرح تدوین‎شده خاطرنشان کرد: یکی از مباحث که مطرح می‌کنند، این است که طبق استانداردهای موجود میزان سرانه فضای سبز برای هر فرد 15 متر بوده، این درحالی است که ما در بحث سطح سرانه فضای سبز استاندارد خاص نداریم، زیرا هر شهر دارای شرایط خاصی است و نمی‌توان برای همه شهرها در این باب یک نسخه پیچید.

وی افزود: جالب‌تر اینکه دوستان برای رسیدن به این سطح از سرانه به دنبال آن هستند که باغات و فضاهای بکر طبیعی اطراف را به شهر وصل کنند.

سجادزاده با اشاره به اینکه ساخت پارک اکباتان و درعین‌حال پارک ولایت در راستای افزایش سطح سرانه فضای سبز شهری است، تصریح کرد: گرچه ممکن است احداث این پارک‌ها ما را به یک توجیه عددی نزدیک کند، اما وقتی شهر به این سمت‌وسوها گسترش پیدا کند، دیگر نه حیدره‌ای خواهیم داشت و نه باغی.

وی با تأکید بر آنکه این مهم منجر به گسترش افقی شهر خواهد شد، اذعان کرد: درواقع افزایش سرانه به‌ازای گسترش افقی شهر، نتیجه‌ای جز تخریب باغات، زمین‌های کشاورزی و از بین بردن روددره‌ها را در پی نخواهد داشت.

این استاد دانشگاه با بیان آنکه درحال حاضر در شهر همدان 650 هکتار فضای سبز و حدود 144 پارک داریم، عنوان کرد: مسئله توزیع ناعادلانه این فضاها در نادیده گرفتن بحث محله‌محوری است؛ حال آنکه یکی از نواقص این طرح نیز نادیده گرفتن عدالت زیست‌محیطی بوده، زیرا شهر را در حد محله به محله نمی‌بینند، بلکه نگاه شهری و منطقه‌ای است.

وی با بیان آنکه این نگاه شهری و منطقه‌ای به شهر است که الحاق روستاها و باغات را جهت تقویت شهر الزام می‎داند، تشریح کرد: این رویکرد درمان اساسی برای درد نیست.

سجادزاده با تأکید بر آنکه در فرآیند توسعه این مهم می‌بایست بر مبنای توسعه درونی اتفاق بیفتد، ابراز کرد: درحال حاضر در درون شهر لکه‌های سوخته‌شده و صنعتی وجود دارند که قابلیت احیا داشته و می‌تواند راه‌گشا باشد.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: متأسفانه درحال حاضر از آنجایی که مشاورین طرح همدانی نبوده و شناختی نسبت به این شهر نداشته و درعین‌حال از بدنه علمی و دانشگاه آگاهی لازم در عرصه توسعه درونی شهر را نمی‌گیرند، درواقع این مهم منجر به ایجاد دور تسلسل خواهد شد.

این طراح شهری در پاسخ به این سؤال که طولانی شدن فرآیند تدوین طرح جامع شهری چه تأثیری در فضای شهری حال و آینده خواهد داشت؟ گفت: اگر نظر مرا بخواهید، امیدوارم که فرآیند تصویب طرح مذکور به این زودی‌ها فراهم نشود.

سجادزاده افزود: به نظرم گاهی اوقات انجام ندادن کار بهتر از انجام دادن آن است، زیرا تجارب قبلی نشان داده که در پی تصویب این طرح‌های ناقص، شهر تا 15 سال زیر لوای آن‌‌ها مسائل خود را حل می‌کند.

وی بیان کرد: به‌عنوان مثال در طرح جامع قبلی تعریض بلوار 75 متری بلوار بعثت پیشنهاد داده شده، اما امروز بعد از گذشت 15 سال، شاهد یک نمای دندان‌موشی در این معبر اصلی شهر هستیم.

دانشیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی‌سینا همدان خاطرنشان کرد: بر این اساس می‌توان گفت اگر در مسائل تدوین‌شده برای طرح جامع خط‌کشی‌ها و ضوابط غلط باشد، نباید نگران عدم تهیه آن‌ها بود، بلکه نگرانی از آنجا آغاز می‌شود که یک طرح ناپخته و با عجله مصوب شود و تا سال‌ها شاهد پیامدهای آن باشیم.

سجادزاده با اشاره به آنکه اغلب این طرح‌ها دارای دو مشکل اساسی هستند، عنوان کرد: نخستین مشکل آن است که در این طرح‌ها نگاه فقط کالبدی و ترافیکی است و مسائل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست‌محیطی و غیره نادیده انگاشته می‌شود.

وی افزود: بحث بعدی آنکه این طرح‌ها اغلب از بدنه علمی برخوردار نیستند، به‌طوری که حتی در جلسه‌ای با مدیر ارشد استان نیز خواهان آن شدیم تا برای طرح جامع یک عامل چهارم تعیین کند تا طرح تحویل دانشگاه داده شود و نه شهرداری و شورا.

این استاد معماری و شهرسازی با تأکید بر آنکه اگر این مهم اتفاق می‌افتاد دانشگاه ناظر بر طرح تدوین‌شده بود و بررسی آن را برعهده می‌گرفت، اظهار کرد: متأسفانه درحال حاضر جرأت این کار وجود ندارد که از نظرات کارشناسان بهره ببرند.

وی با تأکید بر اینکه نباید نگران طولانی شدن فرآیند تدوین طرح جامع بود، اذعان کرد: در طرح جامع قبلی پیاده‌روسازی 6 خیابان اصلی مطرح و درعین‌حال برای مرکز محله‌های فاخر همدان نیز تعریض خیابان 18 متری را پیشنهاد کردند که نتیجه آن از بین رفتن بافت محلات قدیمی همدان بود.

سجادزاده افزود: به‌واقع اگر طرح جامع شهری قبلی نبود، حداقل درحال حاضر مرکز محله‌های قدیم شهر مانا بودند.

این استاد معماری و شهرسازی با بیان آنکه متأسفانه این طرح‌ها فاقد رویکرد انسانی به طرح هستند، عنوان کرد: مشکل اصلی ما در این طرح‌ها ورای آنچه گفته شد، فقدان مشارکت است؛ بنابراین درمان این درد تنها شکیل کردن شهر نیست.

وی با بیان اینکه متأسفانه نه‌تنها در همدان مردم شناختی از طرح جامع ندارند بلکه دانشگاهیان نیز در بررسی طرح کنار گذاشته شده‌اند، اذعان کرد: در برخی از این جلسات به بهانه استفاده از نظر کارشناسی برخی افراد با دانشی متفاوت با حوزه شهرسازی دعوت می‌شوند که بتوانند به هر طریق ممکن طرح مورد نظر را توجیه و تصویب کنند.

سجادزاده با بیان اینکه حتی یک شهرساز در کمیته‌ها و کمیسیون‌های مرتبط با این فضا دعوت نمی‌شود، گفت: درحال حاضر حداقل در شهر همدان 15 استاد شهرسازی خبره حضور دارند که حتی یکی از آن‌ها در فضای طراحی این طرح مشارکت نداشته و حتی از آن‌ها نظرخواهی نیز نمی‌شود.

این استاد شهرسازی و معماری در پاسخ به این سؤال که در مباحث مطرح‌شده اشاره به فقدان توجیه اقتصادی برای جانمایی‌ها به‌ویژه در فضای بلندمرتبه داشتید سؤال این است که فقدان این شاخص چه تأثیری در آینده شهر خواهد داشت؟ ابراز کرد: مهم‌ترین و بارزترین نتیجه‌ای که برای آن می‌توان متصور شد، شهرفروشی است؛ به این معنا که افراد می‌توانند به‌ازای پرداخت جریمه هر خلافی را در فضای شهرسازی مرتکب شده و آن را از طریق کمیسیون ماده 100 و پنج مرتفع کنند.

وی افزود: مسئله این است که در نبود توجیهات اقتصادی و اجتماعی برای اجرای پروژه‌های پیش‌بینی‌شده در شهر، مجبوریم این منابع را از طرق دیگری (شهرفروشی) تأمین کنیم.

سجادزاده با تأکید بر اینکه سال گذشته شهرداری برای تأمین منابع مالی پروژه‌ها مجبور شد بخشی از املاک و اراضی خود را بفروشد، تصریح کرد: این مهم از آنجا نشأت می‌گیرد که پروژه‌های پیش‌بینی‌شده در طرح جامع یقیناً سودآوری لازم را نداشته‌اند.

این استاد دانشگاه با بیان آنکه شهرفروشی اقسام مختلف دارد، گفت: بخشی از آن منجر به تخریب محیط‌زیست، افزایش تراکم و بخشی نیز منجر به باغ‌فروشی در شهر می‌شود.

وی با بیان آنکه در این مسائل بحث انتقال توسعه در فرآیند عملیاتی و اجرایی به‌وضوح دیده می‌شود، اذعان کرد: متأسفانه در شهرهای ما ضوابط تشویقی، اقتصادی و اجتماعی وجود ندارد.

سجادزاده ادامه داد: با استقرار مفری همچون کمیسیون ماده 100 و ماده پنج درواقع خروجی خاصی را برای این طرح‌ها نمی‌توان متصور شد.

وی افزود: اگر واقعاً طرح جامع قبلی مناسب بود، چرا پس از 10 سال 95 درصد مباحث آن در کمیسیون ماده پنج و 100 مطرح و منتج به دریافت جریمه می‌شود.

این استاد معماری و شهرسازی با تأکید بر اینکه درصورت پختگی طرح وجود کمیسیون ماده 100 و پنج بی‌معنا خواهد بود، اذعان کرد: درواقع وجود این کمیسیون‌ها بیانگر آن است که در این طرح‌ها پیوست‌های اقتصادی و اجتماعی نادیده گرفته می‌شود.

دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان در پاسخ به این سؤال که در حوزه بلندمرتبه‌سازی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی طرح جامع چه استراتژی باید مدنظر قرار گیرد؟ عنوان کرد: این مهم نیازمند بهره‌مندی از ظرفیت یک مشاور دانشگاهی قوی در حوزه شهرسازی است.

وی افزود: باید به این مشاور مأموریت داد که در یک بازه زمانی مشخص چندماهه و یا یک‌ساله نسبت به مطالعه مکان‌یابی برای بلندمرتبه‌سازی در شهری همچون همدان اقدام کند.

این طراح شهری با بیان اینکه مهم‌ترین معیار مبحث محیط‌زیستی است، اذعان کرد: به تعبیر بهتر باید به‌گونه‌ای نسبت به بلندمرتبه‌سازی در شهر اقدام کرد که با کمترین آسیب زیست‌محیطی مواجه شد.

سجادزاده افزود: البته همواره بناهای بلندمرتبه نیاز به چشم‌انداز و سیما و منظر خاص دارند.

وی با بیان اینکه یقیناً می‌توان در نقاطی از شهر با لحاظ چشم‌انداز زیبا و درعین‌حال رعایت ضوابط خاص نسبت به بلندمرتبه‌سازی اقدام کرد، عنوان کرد: امروزه رویکردی که در عرصه بلندمرتبه‌سازی دنبال می‌شود، معماری سبز است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: در معماری سبز به مفهوم ساده در شهری همچون همدان نباید از نمای رومی استفاده کنید.

سجادزاده با بیان اینکه ساختمان هوشمند با جداره‌های سبز از شاخص‌هایی است که می‌بایست در بلندمرتبه‌سازی مورد توجه قرار گیرد، تصریح کرد: هم‌خوانی با توپوگرافی منطقه نیز از دیگر ضوابطی است که در معماری سبز مورد توجه قرار می‌گیرد.

این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه مؤلفه بعدی در بلندمرتبه‌سازی همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد توجه به توجیه اقتصادی است، اذعان کرد: درواقع این بلندمرتبه‌سازی‌ها باید در مکان‌هایی اتفاق بیفتد که امکان حضور اقشار مختلف در آن و درعین‌حال امکان رقابت در فضا وجود داشته باشد؛ در غیر این صورت در آینده به‌جای فضای مسکونی در این مناطق با تعداد بی‌شماری از خوابگاه‌ها مواجه خواهیم بود که نمونه این‌قبیل ساخت‌وسازها در شهرهای جدید فراوان است.

سجادزاده خاطرنشان کرد: مؤلفه بعدی مباحث اجتماعی است، یعنی بلندمرتبه‌سازی در شهر باید تابعی از فرهنگ اجتماعی مردم باشد؛ به این مفهوم که افراد ساکن در این مناطق باید از یک همگنی اجتماعی برخوردار باشند.

وی در واکنش به این مسئله که اخیراً در حوزه گسترش شهر دو دستگاه شهرداری (800 هکتار) و اداره کل راه و شهرسازی (650) هریک به‌نوعی خواهان افزوده شدن اراضی خود به شهر هستند بنابراین از نگاه شما نوع گسترش شهر به‌لحاظ شهرسازی برای شهر همدان باید چگونه باشد؟ گفت: در یک کلام باید گفت رویکرد باید بر مبنای بازآفرینی باشد.

سجادزاده افزود: مشکل این است که ما برای حل مسائل نیازسنجی و امکان‌سنجی نداریم؛ برای مثال در بحث بلندمرتبه‌سازی در شهری همچون همدان کدام مطالعه انجام پذیرفته که مشخص کند آیا این شهر به بلندمرتبه‌سازی نیاز دارد یا خیر؟

این استاد دانشگاه گفت: در بحث گسترش شهر هم همین مسئله و کمبود وجود دارد، به‌طوری که در این فضا نیز هنوز نیاز شهر بر مبنای پروژه‌های مورد نیاز مشخص نیست تا برحسب آن در بدو امر بدون نگاه بیرون براساس داشته‌های موجود برنامه‌ریزی کرد.

سجادزاده با بیان اینکه در بدو امر باید در شهر اراضی بی‌استفاده و درعین‌حال بناهایی که در آن‌ها می‌توان با تغییر کاربری فضا را احیا کرد احصا شود، افزود: به‌طور مثال در فضای گردشگری به‌جای احداث هتل می‌توان از ظرفیت کاروانسراها استفاده کرد که یقیناً با شعار گردشگرپذیر بودن شهر همدان به‌عنوان پایتخت تاریخ و تمدن نیز تجانس بیشتری خواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه باید در بدو امر داشته‌های درونی شهر برای توسعه را مورد توجه قرار داد و از نگاه به بیرون حذر کرد، گفت: برای مثال هتل ندیمی که سال‌ها است به استخوان در گلو در شهر همدان بدل شده و یا 170 هکتار زمین بی‌استفاده دانشگاه بوعلی ازجمله این داشته‌ها است.