سپهرغرب، گروه سیاسی: محمدجواد ظریف در مصاحبه با روزنامه اعتماد در پاسخ به این سوال که «چقدر از صفر تا صد سیاست خارجی در این هشت سال دست محمدجواد ظریف بود؟» گفت: «صفر». خبرنگار در ادامه سوال کرد «صفر!؟»؛ ظریف در پاسخ گفت: «بله. در تمام کشورها همین‌طور است. البته بگذارید من اصلاح کنم: صفر که من گفتم منظورم این بود که نقش همه وزرای خارجه صفر است... وزیر خارجه مجری است و دو وظیفه دارد: نخست به عنوان تحلیلگر باید واقعیت‌ها را همان‌طور که هست بدون روتوش به مقام‌های کشور ارائه کند... وزیر خارجه یک وظیفه دیگر هم دارد و آن دفاع از سیاست‌هایی است که کشور یا هر قسمتی از کشور اتخاذ کرده است. شما مجری «سیاستی» هستید که ممکن است در آن نقش محدودی داشتید».

ظریف در بخش دیگری از این مصاحبه در پاسخ به این سوال که «شما هشت سال وزیر خارجه ج. ا. ایران بودید، چقدر توانستید از تاثیر منفی سیاست خارجی بر معیشت مردم کم کنید؟» گفت: «می‌توانم این را بگویم که از خودم هزینه کردم، از موقعیت داخلی خودم هزینه کردم، حرف‌هایی که مورد پسند بوده نزدم، حرف‌هایی که مورد پسند نبوده زدم تا سیاست خارجی باری بر معیشت مردم نباشد. خیلی راحت بود در این دوران حرف‌هایی بزنم که بپسندند تا از این فشارهای عظیمی که در داخل بر روی من بود، کاسته شود اما این کار را نکردم. اطمینان دارم من اقدامی نکردم که باری بر معیشت مردم اضافه کنم البته آنقدر که می‌خواستم نتوانستیم از تاثیر بار سیاست خارجی بر معیشت مردم کم کنم».

وی همچنین در پاسخ به این سوال «آیا اصرار دارید با آمریکا دشمن دائمی باشیم؟» گفت: «من نگفتم دشمن، من از کلمه دشمن هیچ‌وقت استفاده نمی‌کنم».

وزیر امور خارجه در بخش دیگری از این مصاحبه گفت: «در برجام دیکته وجود نداشت... چرا ترامپ می‌گوید برجام بزرگ‌ترین کلاهی است که بر سر آمریکا رفت؟ البته من که چنین اعتقادی ندارم اما ادعای او به این دلیل است که معتقد است آمریکا باید سر هر میزی که بنشیند، دیکته کند که در برجام این اتفاق رخ نداد».

ظریف همچنین با اشاره به مسئله عربستان گفت: «درباره رابطه با عربستان، اگر من خودم نگاه کنم ممکن است بتوانم بگویم که یک یا دو مورد فرصت از دست رفته است. مثلا در زمانی که من به عربستان سعودی دعوت شدم اما سعودی به دلایل مختلف نمی‌خواست آن‌طور که شایسته وزیر خارجه ایران است، برخورد کند. البته نرفتن، تصمیم شخص من هم نبود و حتی من حاضر بودم با همان شرایط هم بروم اما کشور این را به مصلحت نمی‌دید. علت اینکه اصرار نکردم این بود که برداشت شخصی من هم این بود که اگر سعودی‌ها مایل به رسیدن به تفاهم باشند این‌گونه سنگ‌اندازی نکرده و تشریفات سفر را توهین‌آمیز نمی‌کنند. شاید، شاید اما مطمئن نیستم اگر من این خطر و ریسک را کرده و مقام‌های کشور را قانع کرده بودم که این سفر باید انجام بشود، فرصتی بود».

ظریف در این مصاحبه تأکید کرده که «نقش من در این هشت سال در سیاست خارجی صفر بوده است». این اظهارنظر در حالی است که وی- آذر 92- گفته بود: «رهبری چارچوب کلی را تعیین می‌کنند و مسئولیت مذاکره با من است، ایشان صحبت کردند و بزرگواری‌شان نسبت به من را مطرح کردند، من نیز قدردان این بزرگواری هستم... ما باید خرج نظام و رهبری شویم نه اینکه رهبری خرج ما و نظام شود».

رهبر معظم انقلاب- 20 فروردین 94- فرمودند: «بنده در جزئیات مذاکره دخالتی نکردم، باز هم نمی‌کنم؛ من مسائل کلان، خطوط اصلی، چارچوب‌های مهم و خط قرمزها را به مسئولین کشور همواره گفته‌ام؛ عمدتاً به رئیس‌جمهور محترم که ما با ایشان جلسات مرتب داریم، و موارد معدودی هم به وزیر محترم خارجه؛ خطوط اصلی و کلی. جزئیات کار، خصوصیات کوچک که تأثیری در تأمین آن خطوط کلان ندارد، مورد توجه نیست؛ اینها در اختیار آن‌ها است، می‌توانند بروند کار کنند. اینکه حالا گفته بشود که جزئیات این مذاکرات تحت نظر رهبری است، این حرف دقیقی نیست».

ظریف در این مصاحبه تأکید کرده که وزیر امور خارجه «مجری» است. رهبر معظم انقلاب شروط 9 گانه‌ای را درباره برجام معین کرده و خواستار رعایت دقیق و موبه‌موی آن شدند. آیا آقای ظریف این نامه را فراموش کرده و آیا ادعا می‌کند این شروط رعایت شده!؟ با خواندن فهرست‌وار این شروط 9 گانه خواهید دانست که تقریباً هیچ‌یک از آن‌ها جامه عمل نپوشید.

در مجموع درباره اجرای برجام 28 شرط ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب، مجلس و شورای عالی امنیت ملی به دولت ابلاغ شد اما دولت آقای روحانی و وزارت امور خارجه به ریاست ظریف، در اجرای این شروط دچار قصور و تقصیرهای فراوان شد.

ظریف در این مصاحبه تأکید کرده که «اطمینان دارم من اقدامی نکردم که باری بر معیشت مردم اضافه کنم». این اظهارنظر در حالی است که برجام، تبعات منفی اقتصادی بسیاری در پی داشت. تنها در یک قلم، قیمت دلار در پسابرجام تا حدود 10 برابر افزایش یافت و این مسئله، مرم را با مشکلات عدیده اقتصادی مواجه کرد.

آقای ظریف تأکید کرده که در برجام، دیکته وجود نداشت. این ادعا در حالی است که کارشناسان معتقدند که مقاله مفصلی که از طرف «گروه بین‌المللی بحران» با عنوان «ایران و 5+1: حلّ مکعب روبیک هسته‌ای» -9 می‌2014- (19 اردیبهشت 93) ارائه شد، تقریبا عین همان پیشنهادات به صورت متن توافق هسته‌ای از جانب تیم هسته‌ای ما به ریاست ظریف پذیرفته شد.

متاسفانه با اینکه آل سعود هم در سیاست داخلی و هم در منطقه به هیچ عنوان از وضعیت مناسبی برخوردار نیست، آقای ظریف و برخی دیگر از دولتمردان، با غفلت از این مسئله بدیهی، همواره از موضع ضعف با رژیم آل سعود مواجه می‌شوند.