سپهرغرب، گروه خانواده: دبیر جشنواره هنری «آفریده» گفت: ما سعی داریم ضمن توجه به آثار هنرمندان، به مبحث اقتصاد هنر زنان به صورت تخصصی بپردازیم.

کرونا، مرگ، فلج ناقص اقتصاد جهان، تعطیلی مراکز فرهنگی و هنری و... همه از اخباری است که هر روز سرتیتر خبر رسانه‌های مکتوب و مجازی می‌شود؛ خبرهایی که هر روز شروع و یا پایانش را برای ما تلخ و ناگوار می‌کنند. اما در بین این همه اتفاقات و خبرهای ناگوار، شعله‌ پرشرر یک خبر خوب فضای فرهنگ و هنر کشور را تحت‌الشعاع خود قرار داد. جشنواره «آفریده»؛ جشنواره نقاشی زنان، اولین جشنواره فروش نقاشی زنان ایران، همه و همه حکایت از یک اتفاق بزرگ، مهربانی و شور دوباره زندگی دارد که قرار است زنان برای فرهنگ و هنر کشور خود رقم بزنند. در همین راستا فرصتی شد تا با داود یاراحمدی دبیر این جشنواره به گفتگو بنشینیم.

 آقای یاراحمدی ایده «آفریده» از کجا و چگونه شکل گرفت؟

سال‌هاست که مقوله اقتصاد فرهنگ و هنر، مسئله زمین مانده و مغفول در کشور ما بوده و است. اگرچه ممکن است از سوی مدیران و مسئولان فرهنگی به عنوان یکی از موضوعات شیرین همیشگی، در سخنرانی‌های مختلف به عنوان یک دغدغه به آن پرداخته شود، اما متأسفانه از حرف تا عمل همتی می‌طلبد. به‌هر‌حال مسائل سیاسی، حزبی و گروهی آن‌قدر مسئولان را مشغول به خود می‌کند که دیگر برای پرداختن به این موضوعات وقت ندارند.

از سوی دیگر حراجی‌ها و... آثار هنری را در قالب یک کالای لوکس دست نیافتنی برای مردم تعریف کرده‌اند که تنها مجموعه دارها، دلالان هنری و بخشی از مردم که تمکن مالی دارند، امکان خرید آثار هنری را خواهند داشت. به همین خاطر طی نشست‌هایی با برخی از هنرمندان جوان و پیشکسوت، اساتید، کارشناسان اقتصاد هنر و کیوریتورها که سال‌ها درگیر این ماجرا هستند به گفتگو نشستیم و به این نتیجه رسیدیم که هنر باید بین مردم برود و باید آن‌ها را مخاطبان اصلی این اتفاق فرهنگی قرار داد تا آثار را ببینند، با آن ارتباط برقرار کنند و به‌عنوان یک ضرورت، هدیه و سرمایه‌ که پشتوانه‌ای برای خانوده شکل می‌دهد به آن نگاه کنند.

آمارها حاکی از حضور فعال و گسترده زنان در عرصه هنرهای معاصر است. علی‌الخصوص بررسی آثار زنان در دوره‌های مختلف نمایشگاه‌های دوسالانه، نشانگر رشد حضور زنان در پرتو توجه و استقبال خوب مردم در جامعه بوده است. به همین دلیل از گذشته تا به امروز، نقش زن در جامعه و آگاهی از ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل او در مناسبت‌ها و تحولات فرهنگی، اجتماعی و هنر معاصر، توانسته نقش بی‌بدیلی را در جامعه شکل دهد. در همین راستا برای اولین بار برگزارکنندگان جشنواره "آفریده" سعی بر این دارند که ضمن توجه لازم به آثار هنرمندان زن در کشور، به مبحث اقتصاد هنر زنان به صورت تخصصی هم بپردازند.

 ادارات و سازمان‌ها در کنار حضور مردم چه نقشی را می‌توانند در رشد اقتصاد هنر کشور داشته باشند؟

مجلس ششم شورای اسلامی در سال 1382 مصوبه‌ای را به تصویب رساند که بر اساس آن سازمان‌ها، نهادها و دستگاه‌های دولتی می‌توانند نیم درصد از اعتبارات عمرانی خود را صرف ارتقای هویت ظاهری و سیمای داخلی بناهای خود کنند که خرید آثار هنری هم می‌توانست بخشی از آن باشد.

در سال 1383 در جریان برگزاری اولین اکسپوی تهران، بنا شد وزارتخانه‌ها به خرید آثار هنری از هنرمندان بپردازند. این طرح اگرچه در ابتدا باعث خوشحالی اهالی هنر شد، ولی هیچ‌گاه به سرانجام جدی و شایسته‌ای که باید، نرسید. چراکه ملزم نبودن دستگاه‌ها برای خرید آثار هنری باعث شد این مصوبه آن‌گونه که مد نظر بود، اجرایی نشود.

7 سال بعد در سال 1390 دوباره مجلس آئین‌نامه‌ای مبنی بر اختصاص یک دهم درصد از اعتبارات عمرانی ساختمانی دستگاه‌های اجرایی به خرید آثار هنری را به پیشنهاد مشترک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تصویب کرد. بر اساس این مصوبه کلیه دستگاه‌ها و مؤسسات متعلق به قوای سه‌گانه موظف شدند حداقل یک دهم درصد از اعتبارات عمرانی ساختمانی خود را به منظور رعایت هر چه بهتر معماری اسلامی در ساختمان‌ها و انتقال پیام‌های فرهنگی و معنوی به خرید آثار هنری منقول و غیرمنقول اختصاص دهند ولی متاسفانه تاکنون این مصوبه از سوی هیچ‌یک از دستگاه‌ها عملیاتی نشده است.

نکته اساسی این است؛ نه اینکه مصوبه‌ای بر این اجرا وجود ندارد! بلکه همت و دغدغه‌ای می‌خواهد که از سوی مدیران دستگاه‌های سه قوه، این مصوبه را عملیاتی کنند.

تصور من بر این است که در این دوران کرونایی و به هم ریختگی اقتصادی و معاش هنرمندان کشور، به جای تخصیص وام‌هایی که معلوم نیست هنرمند از کجا بازپرداخت آن را تضمین کند و یا در این مسیر پرپیچ و درازدامن بانک‌ها اصلا به سرانجام خواهند رسید، قوه قضائیه همتی کند و برای شروع کار و حل مسئله زمین مانده خرید آثار هنری پا پیش بگذارد و با خرید از جشنواره "آفریده"، حراجی تهران و دیگر آرت فرهای کشور که بی‌هیچ پشتوانه‌ دولتی و سازمانی و تنها با پول جیب خود هنرمندان شکل می‌گیرند، تابوی 16 ساله مشکل خرید آثار هنری کشور را برای همیشه زمین بزند و با خرید آثار برای دستگاه‌های زیرمجموعه خود به همه هنرمندان کشور عیدانه‌ای به یاد ماندنی هدیه دهد. زیرا بهانه موسسات برای خرید اثر هنری، برخورد با سازمان بازرسی است که زیرمجموعه قوه قضائیه است، بنابراین اگر قوه قضائیه برای حمایت از هنرمندان اقدام کند، بهانه موسسات هم از بین می‌رود.

 شرایط و نحوه شرکت زنان هنرمند در این جشنواره به چه صورت خواهد بود؟

هر هنرمند برای شرکت می‌تواند تصویر سه اثر از آثار خود را در قالب GPEG با حجم 2 مگ به آدرس ایمیل جشنواره ارسال کند. هیئت انتخاب و داوران بهترین آثار را انتخاب کرده و اسامی افراد منتخب برای حضور در جشنواره را از طریق سایت «آفریده» منتشر خواهند کرد، سپس هنرمندان از تاریخ انتشار اسامی، یک هفته فرصت دارند که آثار خود را شخصا و یا توسط اداره پست به دبیرخانه موسسه فرهنگی صبا تحویل دهند.

با توجه به حساسیت و اهمیت انتخاب آثار سعی بر این داشتیم که برای داوری، ترکیبی از 5 نفر هنرمند نقاش، کیوریتور، گالری‌دار و پیشکسوت را در کنار هم قرار بدهیم که از این تعداد سه نفر داور خارجی؛ سوزلی ابراهیم از مالزی، دکتر فاطمه مازیاد از کویت، ِامان ال هیدوسی از قطر و 2 نفر دیگر استاد فرح اصولی و استاد منیژه صحی از پیشکسوتان نقاشان ایرانی هستند.

گفتنی است داود یاراحمدی روزنامه‌نگار، نقاش، کارتونیست، عکاس و طراح گرافیک سال‌هاست که آثارش در جشنواره‌های مختلف سینه‌آویز گالری‌ها و نگارخانه‌های داخلی و خارجی شده و جوایز متعدد ملی و بین‌المللی را به خودش اختصاص داده است. دبیری و داوری جشنواره‌های مختلف، نویسندگی و پژوهش بخش دیگری از فعالیت‌های هنری وی طی سال‌های گذشته است.