سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش : سپهرغرب، گروه شهر - طاهره ترابی‌مهوش: یکی از ثمرات بزرگ انقلاب اسلامی ایران در دهه‌های اخیر شکل‌گیری شوراهای اسلامی شهر و روستا بوده است که توسط رأی مردم تعیین می‌شود در همین زمینه با انتخاب شوراها و اداره بخشی از امور اجرایی کشور با تکیه بر روند آزاد تبادل دانش، بینش، نظارت و آرای مردم گامی مهم در واگذاری امور به سازمان‌های محلی برداشته شده است.

به‌عنوان نمونه مدیریت شهری زمانی می‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد که در چارچوب سیاست‌های شهری صحیح و برنامه‌ریزی شده حرکت کند، یکی از ویژگی‌های سیاست شهری خوب، مشارکتی بودن آن است یعنی جایگاهی که گروه‌های مختلف شهروندان در تدوین، اجرا و ارزیابی آن نقش داشته باشند و در ایران تنها نهاد محلی مشارکتی که توان تأثیر بر سیاست‌گذاری شهری را دارد شورای شهر است و بر اساس این مشارکت‌هاست که می‌توان تفاوت نظام متمرکز و غیر متمرکز را در مدیریت فهمید.

شوراهای اسلامی یک نهاد و پارلمان محلی هستند که از متن قانون و بطن جامعه شکل می‌گیرند و به‌نوعی حکومت مردم بر مردم و حکومت مشارکتی تعامل‌گرا به‌شمار می‌آیند به‌گونه‌ای که نقش مثبت شورا می‌تواند عامل موفقیت مدیریت شهری و روستایی در دستیابی به برنامه‌ها، رشد و توسعه شهر و روستا و در نهایت رضایتمندی اکثریت مردم و شهروندان شود؛ بنابراین در آستانه ششمین دوره انتخابات شوراهای روستا و شهر برآن شدیم تا در یک گزارش مردمی به سراغ شهروندان همدانی برویم و در خصوص وظایف شوراها و میزان رضایت‌مندی آن‌ها از عملکرد این نهاد تصمیم‌ساز در دوره پنجم گفت‌و‌گویی داشته باشیم که در ادامه می‌خوانید:

  با مردی که حدوداً 30 سال دارد در این خصوص گفت‌وگو می‌کنیم

وی پس از دیدن ما روی صندلی سنگی پیاده‌راه بوعلی جابه‌جا می‌شود تا به سؤالات ما پاسخ دهد.

وقتی از او می‌پرسم چه چیزی از وظایف شورای شهر می‌داند، بیان کرد: وظیفه شورای شهر رسیدگی به امور شهر و شهروندان است و چون وظیفه سنگینی است، نمایندگان شورا باید به تمام امور اشراف کامل داشته باشند، بردبار و صبور بوده و با شناخت مشکلات مردم بتوانند به آنان کمک کنند.

وی که قصد شرکت در انتخابات را دارد، در پاسخ به این سؤال ما که آیا همان‌قدر که برای شناسایی نامزد اصلح در انتخابات ریاست جمهوری دغدغه دارید، برای شناسایی نامزدهای شایسته انتخابات شورای شهر هم دغدغه دارید و تحقیق می‌کنید، افزود: قطعاً انتخاب فرد شایسته در انتخابات شورای شهر هم به همان اندازه انتخابات ریاست جمهوری اهمیت دارد؛ چراکه شورا هم جزئی از حکومت است و سرنوشت شهر دست نمایندگان شورا است من به‌عنوان یک شهروند باید بهترین انتخاب را در انتخابات شوراها داشته باشم تا بعداً پشیمان نشوم.

پس از گذشتن از پیاده‌راه بوعلی وارد خیابان خواجه رشید شده و با دختر جوانی مشغول گفت‌وگو می‌شوم. او که به‌تازگی در شهرک بهشتی ساکن شده است، در مورد وظایف نمایندگان شورای شهر می‌گوید: دغدغه مردم باید به دغدغه نمایندگان شوراها تبدیل شود.

خانم حضرتیان می‌افزاید: اعضای شورای شهر باید توجه کنند که مردم چگونه می‌توانند شادتر زندگی کنند و در این اوضاع کرونا چه‌طور گذران می‌کنند و باید خود را موظف به حل مشکلات مردم بدانند.

وی ادامه می‌دهد: هرکسی که به‌عنوان عضو شورای شهر انتخاب می‌شود، حتماً لایق است، اما افراد بعد از انتخاب نباید خیالشان راحت شود، بلکه باید به‌درستی انجام وظیفه کنند.

وی با ابراز نارضایی از عملکرد شورای دوره پنجم خاطرنشان می‌کند: متأسفانه در این دوره شاهد سیاست‌گذاری کلان و حتی خرد در مدیریت شهری نبودیم، به‌گونه‌ای که طی چند سال گذشته شورا حتی در بدیهی‌ترین وظایف همچون نرخ‌گذاری حمل‌ونقل عمومی نیز مؤثر نبوده و هرکسی ساز خود را می‌زند.

این خانم جوان با اشاره به اینک متأسفانه علیرغم وعده‌ها هنوز توازن در سطح شهر محقق نشده تصریح می‌کند: علیرغم شکل‌گیری چندین ساله شهرک بهشتی هنوز پیاده‌راه‌ها و بسیاری از کوچه‌های آن خاکی است این در حالی است که طی دوسال گذشته یکی از افتخارات شورایان تخریب پیاده‌راه‌ها بدون اشکال در نقاط مرفه‌نشین شهر و بازسازی دوباره آن‌ها بوده است.

کمی جلوتر درست روبروی کوچه پروین اعتصامی مرد جوانی را می‌بینم و او را دعوت به مصاحبه می‌کنم.

از او نیز همان سؤالات را می‌پرسم وی هم به گفته خودش اطلاعات خیلی خاصی در این خصوص ندارد. درباره وظایف شورای شهر فقط در این حد می‌داند که شهردار توسط شورای شهر انتخاب می‌شود و شهردار مجری تصمیمات شورای شهر است.

نکته اینجاست هرچند تا به اینجا مردم دست‌وپا شکسته تا حدی در مورد اطلاعاتشان نسبت به وظایف شورای شهر به ما توضیح دادند، اما افراد زیادی هم بودند که به‌طورکلی هیچ‌چیز در مورد شورای شهر نمی‌دانستند و تاکنون فقط اسم آن را شنیده بودند و این مسئله به‌خصوص در نسل جدید پررنگ‌تر بود.

کمی پایین‌تر نرسیده به تقاطع شهید صوفی با دو دختر نوجوان در حال راه رفتن در حاشیه خیابان بودند هم‌کلام شدم.

با یکی از آنان که دهه هشتادی هم بود هم‌صحبت شدیم، با این‌که امسال رأی اولی‌اند اما هیچ‌چیز در مورد شورای شهر و وظایف آن نمی‌دانستند؛ البته این مسئله منحصر به این دو دختر نبود. با چند پسر جوان که سنشان کمی از این دختران بالاتر بود هم گفت‌وگو کردم، آنان هم هیچ‌چیز در این خصوص نمی‌دانستند... دقیقاً هیچ‌چیز.

تأسف‌بارتر اینکه احتمالاً اگر از همین افراد در مورد وظایف رئیس‌جمهور و مجلس بپرسیم، در حد چند کلمه بتوانند توضیح دهند؛ اما در مورد شورای شهر که پارلمان شهری است و تمام امور شهر را در دست دارد و بسیاری از مشکلات یا امکاناتی که ما در شهر با آن‌ها مواجهیم نتیجه مستقیم عملکرد این شوراست، هیچ‌چیز نمی‌دانستند.

از چهارراه شریعتی دور شدم و با فاصله چند 100 متری وارد خیایان پاستور شده به مکانی رفتم که چند کتاب‌فروشی در کنار هم قرار دارند، دو دختر کتاب‌فروش جوان را می‌بینیم که میز بزرگی را در جلوی مغازه خود قرار داده‌اند و مشغول چیدن کتاب‌ها روی میز هستند.

به سراغ این دو دختر جوان رفته و در مورد اطلاعاتشان در خصوص وظایف شورای شهر سؤال کردم. یکی از آن‌ دو که سنش کمتر است و دانشجو است، این‌گونه پاسخ می‌دهد که در این حد از وظایف شورای شهر آگاهی دارد که می‌داند وظیفه اعضای شورای شهر حل مشکلات شهری است.

وی ادامه می‌دهد: همچنین اعضای شورای شهر باید حرف مردم را به گوش مسئولین برسانند و خودشان هم برای حل مشکلات کار کنند به پیشرفت شهر کمک کنند.

وقتی از آنان در مورد شناختشان نسبت به اعضای فعلی شورای شهر همدان می‌پرسیم، آن دختر دانشجو می‌گوید: از اعضای قبلی شورا چند نفری را می‌شناختم، اما نمی‌دانم هنوز هم همان افراد در شورا مشغول‌اند یا نه یکی از آن‌ها خیلی آدم خوبی بود و برای حل مشکلات مناطق کم‌برخوردار دغدغه داشت.

از آن دو دختر خداحافظی کرده و به سمت جوانی رفتم که ظاهراً قصد ورود به یکی از فروشگاه‌های اطراف را دارد. او هم اطلاعات زیادی از وظایف شورای شهر ندارد و عنوان می‌کند: از وظایف شورای شهر این است که شهردار را انتخاب می‌کند. همچنین اجرای قوانین و مناسبات شهری نیز بر عهده شورای شهر است.

وی به‌عنوان یک شهروند از اعضای شورای شهر انتظار دارد پس از انتخاب شدن در بین مردم حضور داشته باشند، به مناطق محروم شهر سر بزنند و از مشکلات شهر و مردمش با خبر شوند.

کمی آن‌سوتر مرد مسنی را می‌بینیم که با کیسه‌های خرید به دست، در حال گذر است.

به دلیل سن و تجربیاتی که دارد، شناخت نسبتاً بهتری از وظایف و نقش شورای شهر دارد، اما از عملکرد اعضای شوراهایی که تابه‌حال در همدان روی کار بوده‌اند، راضی نیست.

وی عملکرد شوراهای فعلی شهر همدان را نامطلوب ارزیابی می‌کند و می‌گوید: اعضای شورای شهر یک سری مسائل را در شورا مطرح می‌کنند، اما عملکرد مثبتی ندارند. به همین خاطر با وجود اینکه هر سال در انتخابات شرکت می‌کردم، امسال تصمیم به مشارکت ندارم؛ چراکه می‌بینم برخی از نمایندگان فقط مردم را دور می‌زنند و به خواسته‌های مردم پاسخ نمی‌دهند.

وی اظهار تأسف می‌کند که ما شهروندان آن‌قدری که نسبت به وظایف ریاست جمهوری و مجلس اطلاعات داریم، از وظایف شوراها چیزی نمی‌دانیم و در این خصوص گفت: حل این مشکل نیازمند کار رسانه‌ای بیشتری است و خود کاندیداهای انتخابات شوراها نیز باید با اعلام برنامه‌هایشان به افزایش شناخت بیشتر مردم از خودشان کمک کنند.

وی با تأکید بر اینکه اگر هم تصمیمم تغییر کند و بخواهم در انتخابات شرکت کنم در خصوص اینکه به تحقیق در مورد تک‌تک کاندیداها می‌پردازد یا ترجیحاً به فهرست‌ها اعتماد می‌کند و به افرادی که در لیست هستند رأی می‌دهد، بیان می‌کند: ملاک برای من صلاحیت است نه لیست و جبهه.

وی همچنین می‌گوید که نسبت به اعضای فعلی شورای شهر همدان در حد دو، سه نفر شناخت دارد و این عدم شناخت بیشتر را ناشی از عدم بازتاب عملکرد اعضای شورا و عدم شفافیت در ارائه گزارش در خصوص تصمیم‌سازی‌ها می‌داند.

مع‌الوصف طی این مصاحبه به‌وضوح دریافتیم اکثر عامه مردم تقریباً هیچ شناختی از نمایندگان خود در شورای شهر و وظایف این شورا نداشتند، البته بگذریم از اینکه حتی برخی از شهروندانی که ما با آن‌ها مصاحبه کردیم، نمایندگان همدان در مجلس را با نمایندگان شورای شهر اشتباه می‌گرفتند و در پاسخ به این سؤال که کدام‌یک از اعضای شورای شهر همدان را می‌شناسید، نام برخی از نمایندگان همدان در مجلس شورای اسلامی را نام می‌بردند.

اما سؤالی که پیش می‌آید این است که دلیل این عدم شناخت کافی مردم نسبت به شورای شهر و وظایف آن چیست؟ مگر نه اینکه رفاه و آسایش شهروندان تا حد زیادی به عملکرد اعضای شورا شهر بستگی دارد؟ پس چرا مردم شناختی کافی نسبت به این شورا و وظایف آن ندارند؟

قطعاً برای ارتقای عملکرد شوراهای شهر نیاز است تا درباره این شوراها و وظایف آنان اقدامات آموزشی و تبلیغاتی بیشتری برای مردم انجام شود تا آنان نسبت به این انتخابات دغدغه‌‎مند شوند و افراد شایسته‌ای را راهی پارلمان‌های شهری کنند.