سپهرغرب، گروه شهر - الهام پری‌پور: براساس قانون اساسی، شوراها یکی از ارکان تصمیم‌گیری و اداره امور کشور هستند. یکی از این شوراها، شورای اسلامی شهر است که وظایف آن در قانون پیش‌بینی شده است و اعضای آن با انتخابات عمومی برگزیده می‌شوند.

در ماده 80 قانون، تشکیلات، وظایف و اختیارات شوراهای اسلامی کشور بیان شده است که ازجمله این وظایف می‌توان به انتخاب شهردار، بررسی و شناخت‌ کمبودها، نیازها و نارسایی‌های حوزه انتخابیه در زمینه‌های مختلف و نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورا طرح‌های مصوب شهرداری اشاره کرد.

با نزدیک شدن به انتخابات دور ششم شورای اسلامی شهرها برای پرداختن بیشتر به عملکرد و آسیب‌های این مجموعه روز گذشته دومین میزگرد آواشهر که با همکاری مجمع فعالان رسانه‌های انقلاب اسلامی استان همدان و حضور سید محمدکاظم حجازی، پژمان محبی از اعضای دوره اول و دوم شورای اسلامی شهر همدان، حمیدرضا طبی‌مسرور عضو دوره چهارم شورای اسلامی شهر همدان، حسین صادقیان مدیر تحریریه روزنامه سپهرغرب و همچنین محمدجواد زارعی مجری و کارشناس برگزار شد، در ادامه قسمتی از این گفت‌وگو را می‌خوانیم.

نماینده اسبق همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه شورای اسلامی شهرها بر این اساس ایجاد شده است که مردم بتوانند در یک فضای دموکراسی‌محور در مقدرات مربوط به حوزه شهر و روستای خویش دخیل باشند، اظهار کرد: ظرفیتی که در قانون جمهوری اسلامی برای تشکیل این مجمع اجتماعی در نظر گرفته شده، از دوره اول تا پنجم تغییرها و تفاوت‌هایی‌ داشته است.

محمد‌کاظم حجازی با اشاره به اینکه می‌بایست در شورای اسلامی شهرها دو مسئله بررسی شود، افزود: یکی از این مسائل تدوین قانون و دیگری نظارت بر اجرای آن است و هر دوی این موارد باید همراه با درک کاملی از اسلامیت این شورا باشد.

وی گفت: در آغاز شکل‌گیری شورا، این امکان بالقوه یک امکان ارزشمند و مفید برای روستاها و شهرها بود، چراکه یک سرمایه اجتماعی در خدمت نظام گرفته شد و بسیاری از مطالبات مردمی از این طریق حل‌وفصل گردید.

نماینده اسبق همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی ضمن تأکید براینکه شورای اسلامی ایجاد شد تا اداره شهرداری از دولت منفک شده و به مردم سپرده شود، اظهار کرد: مردم انتظار دارند این شورا در حوزه مسائل شهری به‌خصوص مسائل اجتماعی نقش مدیریت تقنینی و نظارتی را انجام دهد.

حجازی با اشاره به اینکه در دوره اول و دوم شورای شهر اعضا از معتمدین مردم بودند، عنوان کرد: مردم از اعضای شورا انتظار داشتند تا در مسائل مختلف اجتماعی ورود پیدا کرده و مشکلات را حل کنند.

وی گفت: چون اعضای دوره‌های مذکور از معتمدین بودند، بر اساس اعتقادات خود یا در بدبینانه‌ترین حالت در محذور یکدیگر مفاسدی در این شورا بروز پیدا نمی‌کرد و این مسئله به امین بودن آنان بیشتر اعتبار می‌بخشید.

عضو سابق شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به اینکه در برخی از شوراها دیده می‌شود که در همان اولین جلسات اعضا به‌دنبال به دست آوردن امتیازات بیشتر برای خود هستند، خاطرنشان کرد: در دوره‌های اول و دوم شورای اسلامی شهر همدان که از نزدیک شاهد اقدامات بودم، هیچ‌گاه این‌گونه مسائل مجال بروز و ظهور نداشتند و این به سلامت شورای آن دوره بسیار کمک کرد.

حجازی با ابراز تأسف از اینکه در برخی شوراهای اسلامی شهرها معضل فروش اطلاعات دستمایه اعضا شده بود، توضیح داد: متأسفانه در برخی از شوراهای اسلامی شهر دیده می‌شود که اعضا برای به دست آوردن منافع و امتیازات، شغل یا شأنیت اجتماعی به عضویت شورا درمی‌آمدند و همین مسائل قداست شورا را در بعضی شهرها رو به نقصان کشاند.

وی با اشاره به اینکه چهارچوب وظایف شورای اسلامی شهر در قانون به‌صورت واضح بیان شده است، اظهار کرد: فردی که می‌خواهد عضو شورا شود باید علم بر این موضوع داشته باشد که به مخاطبین خود اعلام می‌کند من توانمند بر اجرای این قانون هستم بنابراین باید فهم قانون در او شکل گرفته باشد.

نماینده اسبق همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی افزود: اگر تمامی افراد حاضر در شورا این‌گونه باشند، خروجی شورا مطلوب خواهد بود و همه اعضا قائل به این مسئله هستند که ما ورود به مجموعه‌ای به نام شورا پیدا کردیم و دیگر به‌دنبال فردیت، رزومه و امتیازات خاص برای خود نیستند.

حجازی با اشاره به اینکه در دوره‌های اول و دوم شورا با چالش‌های بسیاری روبرو بودیم، تصریح کرد: در شورا بر سر موضوعات اختلافاتی پیش می‌آمد و بحث در جلسات ساعت‌ها طول می‌کشید اما خروجی شورا واحد بود و موفقیت‌ها معطوف به شورا بود نه فرد خاص و این یک قضاوت مثبت اجتماعی را ایجاد می‌کرد.

وی خاطرنشان کرد: در دوره‌های اول و دوم شورا چون آغاز به کار یک نهاد بود تمامی اعضا برای آنکه بتوانند در تراز وظیفه قرار بگیرند، برای یادگیری آنچه در تصمیمات مهم بود وقت می‌گذاشتند و به وظیفه خود عالم می‌شدند.

وی با اشاره به اینکه در ادوار مذکور شورای اسلامی شهر همدان در حوزه‌های مربوط به شهر، شورا با تعادل به تمامی بخش‌ها ورود پیدا می‌کرد، تصریح کرد: در آن دوره به ترازی از موفقیت در مسائل اجتماعی رسیدیم که موضوع توانمندسازی مناطق حاشیه‌ای شهر همدان را به‌صورت پایلوت کشوری به تصویب برسانیم و شورا توانست مسئولین کشوری را به یک حق‌وحقوق اجتماعی مردم متوجه کند.

عضو سابق شورای اسلامی شهر همدان در این زمینه افزود: در سال 83 و سفر مقام معظم رهبری به همدان این طرح به رهبری ارائه شد و به همین خاطر در جلسه هیئت دولت ایشان دوبار نام شورای اسلامی شهر را بردند، این مجموعه چون با اعتقاد وارد کار شده بودند توانستند مقبولیت عالی‌ترین سطح نظام را در این زمینه محقق کنند.

حجازی با اشاره به اینکه یکی از کارهای خوب شورای اسلامی شهر در دوره‌های اول و سوم تشکیل کمیته‌هایی برای سرکشی به مناطق شکل گرفته بود، مطرح کرد: در کنار سرکشی، جلساتی برای رفع مشکلات آن مناطق با کسانی که در آن منطقه مسئله‌ای داشتند گذاشته می‌شد و در همان جلسه مشکلات بررسی و رفع می‌شد.

وی در پایان با اشاره به اینکه در آن دوره‌های شورای اسلامی اعضا تمام وقت خود را وقف مردم کرده بودند، اظهار کرد: در آن زمان مقبولیت عمومی نسبت به عملکرد شورا به وجود آمده بود.

در ادامه یکی دیگر از اعضای سابق شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به اینکه در دوره‌های اول و دوم شورا مسائل سیاسی غالب نبود، بیان کرد: در دوره‌های مذکور تمام تلاش و وقت صرف انجام کارهای مربوطه می‌شد.

پژمان محبی، ضمن تأکید براینکه هرسال شوراها از نظر اداری قوام بهتری نسبت به سال گذشته پیدا می‌کنند، گفت: زمانی که اعضا برای انجام کارها صرف می‌کنند بسیار مهم و تعیین‌کننده است، در دوره‌های اول و دوم شورای اسلامی شهر همدان، اعضا تمامی وقت خود را برای کار می‌گذاشتند و به‌خاطر همین تلاش‌ها این شورا در هر دو دوره مذکور به‌عنوان شورای نمونه کشوری شناخته شد.

وی بیان کرد: اعضای شورای اسلامی شهرها اگر به‌دوراز مسائل فرعی و رانت به وظایف مربوطه بپردازند و وقت خود را تماماً صرف آن کنند و این جایگاه را سکوی پرتاب خود برای موقعیت‌های دیگر نبینند، قطعاً کارها خوب پیش خواهد رفت و موفقیت شورا بیش‌ازپیش خواهد شد.

عضو سابق شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به اینکه نقشه جامع شهری اشکالات اساسی دارد، تصریح کرد: در شورا کار فرمایشی که عملاً نتیجه‌ای به‌دنبال نداشته باشد در انتظار ما نیست، تعامل رو در روی اعضا با کارشناسان با تجربه در مسائل مربوطه، بسیار مهم و کارگشا است.

محبی ضمن خاطرنشان اینکه اگر اختیارات شورای شهر بیشتر شود، پیشرفت بهتری صورت می‌گیرد، عنوان کرد: لازم است اقدامات شهرداری برای مدیریت بهتر حوزه شهرداری گسترده‌تر شود.

وی ضمن بیان اینکه هنوز هم بسیاری از کارهای شورای شهر به‌صورت سنتی انجام می‌شود، اظهار کرد: از همان سال‌های اول تشکیل شورا بودجه‌ای برای کامپیوتری کردن کارها پیش‌بینی شده بود و تا الآن هم ادامه دارد اما هنوز راه زیادی تا به‌روز شدن این سیستم وجود دارد.

این عضو سابق شورای اسلامی شهر همدان در پایان افزود: این کار شدنی است و لازمه آن همیت و خواست تمامی اعضای شورا اسلامی است، قطعاً عملیاتی شدن آن موجب پیشرفت بیشتر و سریع‌تر کارها است و رضایت مردم را به‌دنبال دارد.

در ادامه این گفت‌وگو، یکی دیگر از اعضای سابق شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه در قانون اساسی نزدیک به 9 اصل، اشارات مستقیم و غیر مستقیم به تشکیل شورای اسلامی شهر داشته است، اظهار کرد: این شورا می‌تواند نیازهای شهری را جمع‌آوری و از مدیران شهری مطالبه کند.

حمیدرضا طبی‌مسرور توضیح داد: به عقیده بسیاری از کارشناسان، شورای اسلامی شهر در دوره‌های اول و دوم بنا بر ماهیت ریش‌سفیدی، تخصص‌گرایی و معتمدی اعضا، کارآیی بیشتری داشت، متأسفانه در دوره‌های بعدی برای ورود افراد به شورای اسلامی شهرها فیلترهای متعددی گذاشته نشد و افراد براساس نیازهای شخصی و گروهی ورود پیدا می‌کردند.

وی گفت: علم دانشگاهی صرف، نمی‌تواند شورا را نجات دهد و آن را متعالی کند در مواجهه با آسیب‌های شهری تجربه، تخصص و علوم آکادمیک باید توأمان باشند.

عضو سابق شورای اسلامی شهر همدان عدم حمایت‌های به‌موقع مسئولین بالادستی، قانونی و کشوری را یکی از معضلات شوراهای اسلامی شهر دانست و عنوان کرد: در سطح حوزه شهری و استانی هم حمایت صورت نگرفت و به‌نوعی مسئولین حس می‌کردند بخشی از جایگاه آن‌ها توسط شورا کم شده است.

طبی‌مسرور با بیان اینکه به دلیل عدم هماهنگی در سطوح مذکور طرح جامع شهری سامان نگرفت، تصریح کرد: دو سال است که طرح جامع آغاز شده اما پیشرفت آن بسیار کند است و اگر هم به تصویب برسد تعامل کامل بین مدیریت شهری، شورای اسلامی شهر و مدیریت ارشد استان بسیار حائز اهمیت است.

وی ورود احساسی اعضا را به شورای اسلامی شهر یکی دیگر از معضلات دانست و توضیح داد: چون بعضاً انگیزه این افراد توسعه و ارتقای شهر نیست متأسفانه کارآمدی لازم را ندارند.

عضو سابق شورای اسلامی شهر همدان ضمن بیان اینکه شهرها امروزه با دو مشکل روبرو هستند، عنوان کرد: یکی از این مشکلات کالبدی است ازجمله حاشیه‌نشینی و بافت‌های فرسوده و دیگری مربوط به مسائل اجتماعی و فرهنگی است مانند کودکان کار، زباله‌گردها.

طبی‌مسرور افزود: علی‌رغم داشتن طرح جامع جمع‌آوری آب‌های سطحی، هنوز کمترین توفیقی در این مسیر نداریم و با کمترین بارش در سطح شهر، شهر دچار بحران می‌شود و به‌خصوص در بخش حاشیه شهر مردم آسیب‌هایی را متحمل می‌شوند.

وی با اشاره به بحث بودجه اظهار کرد: بعضاً هر مدیری که در رأس قرار می‌گیرد به‌دنبال افزایش بودجه است و این به‌عنوان یکی از معیارهای موفقیت مدیران در شهرداری قرار گرفته است، گاهی مدیران بدون در نظر گرفتن مسائل درآمدی خود و هزینه بودجه‌هایی را به‌صورت غیرواقع می‌بندند.

عضو سابق شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه در چهار سال پیش بودجه شهر همدان یک‌دفعه از 400 میلیارد به یک هزار و 600 میلیارد در سال 1400 افزایش پیدا می‌کند، توضیح داد: به نظر می‌رسد مدیران شهری با توجه به درآمدهایی که شهرداری می‌تواند کسب کند و اگر به‌دنبال کسب درآمد پایدار باشند، بودجه‌ها را منطقی‌تر می‌بندند.

طبی‌مسرور افزود: درآمدهای حاصل از تفکیک و خام‌فروشی زمین‌ها، کمیسیون‌های ماده 77 و ماده 100 و صدور پروانه‌های ساختمانی درآمد پایدار نیستند چون تمامی این‌ها شامل مصرف از توان اقتصادی و مالی شهر است.

وی ضمن تأکید بر اینکه با سیاست‌گذاری‌های صحیح در شورا باید مایحتاج خدماتی شهرداری توسط خود شهرداری ایجاد شود، تصریح کرد: سرمایه‌های اخذ شده از شهر صرف مواد مصرفی می‌شود و این آسیب است.

عضو سابق شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به سرعت فنّاوری و تغییر هر روزه زندگی انسان‌ها و نیازهای او ابراز کرد: طرح‌های جامعی که در شهر تصویب می‌شوند رویکرد درستی ندارند و نیازهای تغییریافته را مدنظر قرار نمی‌دهند.

طبی‌مسرور با بیان اینکه برخی از ظرفیت‌های استان همدان مغفول مانده و شورا به آن نپرداخته است، خاطرنشان کرد: همدان پتانسیل طبیعی و محیطی فوق‌العاده‌ای دارد اما متأسفانه بهره کمی از آن برده‌ایم.

وی ادامه داد: همدان در گذشته به باغ شهر معروف بوده است، اما برای حفظ آن اقدامی صورت نگرفت.

وی با تأکید بر اینکه طرح‌های فنی شورای شهر نیاز به پیوست اقتصادی و فرهنگی صحیح و کارآمد دارند، بیان کرد: به دلیل عدم وجود طرح جامع سیما و منظر شهری، افراد در ساختن ساختمان‌ها سلیقه‌ای عمل می‌کنند و هرچند به آن پرداخته شده است اما هنوز تا وضعیت ایده‌آل راه زیادی مانده است.

عضو سابق شورای اسلامی شهر همدان در پایان ضمن توضیح اینکه استفاده از ظرفیت‌های معتمدین و همیاران محله برای پیش‌بٌرد کارها بسیار حائز اهمیت است، خاطرنشان کرد: مدیریت شهری و شورای شهر، محلی برای کار سیاسی نیست و اعضا نباید نگاه شغلی به آن داشته باشند.

در ادامه مدیر تحریریه سپهرغرب با اشاره به اینکه بحث نشاط و شادی در شهر شامل عوامل مختلفی است، تصریح کرد: یکی از مسائلی که انبساط خاطر تمامی شهروندان را به‌دنبال دارد تمیزی و انضباط و در سطح شهر است.

حسین صادقیان، در این زمینه افزود: مسئله دیگر این است که برای رضایت‌خاطر شهروندان باید در تعامل با شهرداری و شورای شهر، فرآیندها و دستورالعمل‌ها کاملاً مشخص باشد تا مردم برای انجام کار خود دچار سرگردانی نشوند.

وی در پایان ضمن تأکید براینکه شورای شهر باید بر روی مسئله فرهنگ‌سازی بسیار کار کند، اظهار کرد: شورای شهر و شهرداری می‌بایست به مردم به‌عنوان ولی‌نعمت خود نگاه کنند و با شفاف‌سازی فرآیندها کاری کنند که مردم در تعامل با آن‌ها ناراضی و دلخور نباشند، آنان نیز از دستاوردهای شهرداری مراقبت خواهند کرد و به آن‌ها آسیب نمی‌رسانند.