همان‌گونه که سلول‌های بنیادی ویژگی‌های خاص و منحصر به‌فردی مانند ترمیم آسیب‌ها و تمایزپذیری دارند، سلول‌های بنیادی که سرطانی می‌شوند نیز از همین ویژگی‌ برخوردارند و در برابر درمان‌های مختلف از جمله پرتودرمانی (RT) مقاومت می‌کنند.

از بین بردن تمامی سلول‌های بنیادی سرطانی، مستلزم استفاده از روش‌های درمانی قوی‌تر بوده و انتخاب این روش در کاهش آسیب‌های وارده به بیمار حائز اهمیت بالایی است.

به گفته حسین سلطانی نژاد مدیر فناوری و تجاری‌سازی ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی، اگرچه روش‌های درمانی برای از بین بردن سلول‌های بنیادی سرطانی در حال انجام است، اما این روش‌ها در گام‌های آغازین خود قرار دارند و داده‌های بالینی ناچیزی از اثربخشی این روش‌ها دردست داریم.

 درمان فناورانه علیه سلول‌های بنیادی سرطانی

بر اساس اعلام معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری سلطانی‌نژاد همچنین درباره اهمیت و کاربرد داروهای آنتی‌نئوپلاستیک بیان کرد: این داروها عمدتاً مانع از رشد و گسترش سلول‌های سرطانی در بدن می‌شود و برای درمان تومورها کاربرد دارد.

وی افزود: داروهای مختلفی در دنیا توسط شرکت‌های بزرگ دارویی ساخته و روانه بازار می‌شود که برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی نیز انواع پیشرفته‌ای از این داروها را تولید کرده یا در مرحله تجاری‌سازی قرار دارند.

این پژوهشگر حوزه سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی با اشاره به پژوهش‌هایی که در زمینه درمان سلول‌های بنیادی سرطانی وجود دارد ادامه داد: پژوهش‌ها در گام نخست به شناخت سازوکار مقاومت سلول در برابر درمان پرداخته و با بررسی نشانگرهای زیستی، رویکردهای درمانی جدید احتمالی را مورد توجه قرار می‌دهند.

 فناوری شناسایی سلول‌های بنیادی سرطانی

مدیر فناوری و تجاری‌سازی ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی با بیان این‌که درک مناسب از حساسیت متفاوت سلول‌های سرطانی به ویژه نوع سلول‌های بنیادی به دارو یا پرتودرمانی می‌تواند به توسعه یا بهبود درمان‌های ضدسرطان کمک کند، گفت: یکی از چالش‌های اصلی در مورد سلول‌های بنیادی سرطانی شناسایی صحیح آنها است.

سلطانی‌نژاد افزود: زیرا برای این نوع سلول‌ها یک نشانگر خاص وجود ندارد؛ با این حال برخی از نشانگرهای سطح سلول وجود دارد که به اندازه کافی قوی هستند تا از آنها به عنوان شاخص‌هایی برای تشخیص این نوع سلول‌ها استفاده شود.

وی درباره منشأ سلول‌های بنیادی سرطانی توضیح داد: اگرچه مطالعات مختلفی بر روی چگونگی شکل‌گیری این نوع از سلول‌های سرطانی صورت گرفته اما علت و منشأ دقیق آن مشخص نشده و ممکن است از سلول‌های بنیادی طبیعی، جایی که جهش‌های تصادفی در طول همانندسازی دی‌ان‌ای می‌تواند به تومور شدن این سلول‌ها منجر شود سرچشمه بگیرد.

این پژوهشگر ادامه داد: علاوه بر این، سیگنال‌دهی ناهنجار استرومایی و شرایط پیش التهابی می‌تواند منجر به تولید سلول‌های بنیادی سرطانی بدخیم شود.

به گفته مدیر فناوری و تجاری‌سازی ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی، برآورد فراوانی این نوع سلول‌ها درون تومور دشوار است و تا حد زیادی به نوع بدخیمی بستگی دارد.

 توسعه فناوری درمان سرطان

بر اساس اعلام معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در کشورمان نیز هم‌پای پیشرفت فناوری سلول‌های بنیادی در دنیا، پژوهش‌ها و مطالعه‌ها برای تشخیص، شناسایی سازوکار و درمان سلول‌های سرطانی از جمله سلول‌های بنیادی سرطانی در جریان است.

مدیر فناوری و تجاری‌سازی ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی می‌گوید: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با حمایت از پژوهش‌ها و طرح‌های نوآورانه‌ای که در مسیر تشخیص و درمان سرطان‌ها کاربرد دارند تلاش کرده تا زمینه را برای توسعه فناوری‌های این حوزه فراهم کند.

به گفته سلطانی‌نژاد، مراکز جامع تحقیقاتی در حوزه سلول‌های بنیادی، سلول درمانی و آزمایشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها تحقیقاتی در کنار بیش از 385 شرکت دانش‌بنیان و صدها شرکت فناور فعال در حوزه دارو، و فرآورده‌های پیشرفته حوزه تشخیص و درمان، تحقیقات و محصولاتشان در زمینه‌ روش‌های درمانی، داروها و تجهیزات پزشکی به پیش می‌برند تا در زمینه‌های مختلف سرطان از جمله سلول‌های بنیادی سرطانی راه‌کارها و روش‌های مؤثر ارائه شود.