طبق آمار ارائه‌شده نزدیک به 155 هزار بهره‌بردار کشاورزی در لرستان فعالیت دارند که سالانه حدود 2.9 میلیون تُن انواع محصولات زراعی، باغی و دامی را با ارزش‌افزوده‌ای نزدیک به هفت هزار میلیارد تومان تولید می‌کنند.

این موضوع درحالی است که تنها کمتر از 25 درصد از اراضی استان آبی هستند و بالای 75 درصد به‌صورت دیم کشت می‌شوند. همچنین بیش از 40 درصد از زمین‌های کشاورزی در کشور آبی هستند و طبق این آمار، لرستان فاصله زیادی با میانگین کشوری دارد.

از طرفی دیگر خشک‌سالی‌های اخیر، لزوم استفاده از روش‌های مدرن آبیاری را بیش از پیش مطرح کرده و قطعاً موفقیت هر الگوی کِشتی وابستگی مستقیمی با افزایش بهره‌وری منابع پایه و به‌طور اخص آب دارد.

در این میان ایستگاه‌های پمپاژ آب کشاورزی به‌ دلیل کاربرد در اغلب شبکه‌های آبیاری و زهکشی، عضوی مهم در انتقال، توزیع و افزایش بهره‌وری آب و انرژی در کشاورزی به‌شمار می‌روند و می‌توان گفت که قلب شبکه آبیاری هستند، چراکه آب را به انتهایی‌ترین نقاط آن نیز می‌رسانند؛ برای همین توسعه آن‌ها اقدام مؤثری در این راستا محسوب می‌شود.

بنابراین پیگیری عملیاتی شدن ایستگاه‌های پمپاژ برای گسترش و اجرای طرح‌های نوین آبیاری در استان، ضروری است و باید وزارت جهاد کشاورزی بیشترین تمرکز خود را بر تحقق این مهم داشته باشد.

هم‌اکنون به گفته مسئولان 48 ایستگاه پمپاژ در استان ما وجود دارد که 37 مورد از آن‌ها تحت مدیریت جهاد کشاورزی است و 11 ایستگاه نیز درحال اجرا هستند.

بی‌شک بهره‌برداری از این ایستگاه‌ها می‌توانست گام‌های مؤثری در بخش کشاورزی باشد، اما با توجه به محدودیت منابع دولتی، امکان نهایی شدن از طریق اعتبارات را نداشته و از سال‌های گذشته واگذاری آن‌ها به بخش خصوصی در دستور کار قرار گرفت که هربار خبر از واگذاری آن‌ها به گوش می‌رسد، اما ترتیب اثری داده نمی‌شود و در حد اعلام خبر باقی می‌ماند!

   عمر برخی از پروژه‌ها به حدود 15 سال می‌رسد

در همین خصوص مدیرعامل وقت شرکت آب منطقه‌ای لرستان 29 مردادماه سال 97 از واگذاری ایستگاه‌های پمپاژ آب این استان به بخش‌خصوصی برای تکمیل خبر داده و گفته بود: آب مهم‌ترین زیرساخت توسعه همه بخش‌ها اعم از کشاورزی، صنعت، شرب و خدمات است، بنابراین پروژه‌های توسعه منابع آب درصورت اتمام می‌توانند نقش بسیار تأثیرگذاری در توسعه و رونق اقتصادی استان داشته باشند.

رضا میرزایی بیان کرده بود: طی سال‌های گذشته عملیات اجرایی طرح‌های توسعه منابع آب قابل توجهی در سطح لرستان شروع شده که به‌علت محدودیت‌های اعتباری تاکنون به بهره‌برداری نرسیده‌اند، به‌طوری‌ که متأسفانه عمر برخی از این پروژه‌ها به حدود 15 سال می‌رسد.

مدیرعامل سابق شرکت آب منطقه‌ای لرستان با بیان اینکه تأخیر در بهره‌برداری از پروژه‌های حوزه آب باعث عدم بهره‌وری مطلوب و اتلاف هزینه و انرژی خواهد شد، تصریح کرد: با توجه به کمبود اعتبارات دولتی، برای سرعت بخشیدن به عملیات اجرایی پروژه‌ها و تکمیل آن‌ها در یک برنامه زمانی حداکثر دوساله، بهترین راهکار واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی است.

میرزایی عنوان کرد: ماده 27 قانون الحاق (2) برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، یکی از ظرفیت‌های بسیار مناسب برای واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی و تکمیل و بهره‌برداری از آن‌ها در حداقل زمان ممکن است.

   واگذاری ایستگاه‌ها با استناد به ماده 27 انجام می‌شود

اما ظاهراً اقدام خاصی در این زمینه صورت نپذیرفت، به‌طوری‌ که معاون اسبق برنامه‌ریزی سازمان جهاد کشاورزی لرستان 9 مهرماه سال 99 در جمع خبرنگاران با اشاره به واگذاری 11 پروژه ایستگاه پمپاژ آب به بخش خصوصی، گفت: واگذاری این پروژه‌ها براساس دستورالعمل واگذاری پروژه‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به بخش غیر دولتی با استناد ماده 27 قانون الحاق 2 بودجه سال 99 کشور انجام می‌شود.

نامدار صیادی افزود: واگذاری این پروژه‌ها یکی از اولویت‌های بخش کشاورزی است و رویکرد سازمان جهاد کشاورزی لرستان نسبت به این مسئله مثبت بوده و تمام تلاش خود را برای واگذاری به بخش خصوصی به‌کار خواهیم گرفت.

معاون پیشین سازمان جهاد کشاورزی لرستان گفت: در این راستا 11 پروژه به‌صورت اولویت‌بندی‌شده به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اعلام شده‌اند و درحال حاضر هفت پروژه خلاصه اطلاعات آن‌ها در کاربرگ‌های شماره یک تا سه تکمیل شده است.

   و بازهم خبر واگذاری ایستگا‌ه‌های پمپاژ آب کشاورزی!

29 فروردین‌ماه امسال نیز رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان در جلسه واگذاری طرح‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی ماده 27 تبصره 19 اظهار کرد: سازمان جهاد کشاورزی لرستان نسبت به واگذاری ایستگاه‌های پمپاژی که سال‌های گذشته به بهره‌برداری رسیده و یا درحال تکمیل هستند، آمادگی دارد.

اسفندیار حسنی‌مقدم افزود: از ١١ ایستگاه پمپاژ جهاد کشاورزی پنج ایستگاه در حوزه شهرستان پلدختر، سه ایستگاه کوهدشت، دو ایستگاه حوزه چگنی و یک ایستگاه نیز در شهرستان رومشکان است.

این مقام مسئول گفت: در این راستا مشوق‌های لازم جهت مشارکت سرمایه‌گذاران ازجمله اعطای کمک بلاعوض به‌منظور اجرای شبکه آبیاری تحت فشار اراضی حوزه این ایستگاه‌ها و تسهیلات از محل تبصره ١٩ درنظر گرفته شده است.

حسنی‌مقدم ادامه داد: تاکنون مراحل قانونی جهت واگذاری 6 ایستگاه انجام شده و دو بار فراخوان از سایت ملی مناقصات و روزنامه‌های کثیرالانتشار برای واگذاری آن‌ها صورت گرفته است.

به گفته وی این 11 ایستگاه آب مورد نیاز چهار هزار و 300 هکتار از اراضی کشاورزی را تأمین می‌کند.

   احداث ایستگاه‌های پمپاژ، بدون مشارکت مردم اشتباه است

در پیگیری مجدد خبرگزاری‌ها از وضعیت ایستگاه‌های پمپاژ آب کشاورزی استان مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی لرستان بیان کرد: در سنوات گذشته ایستگاه‌های پمپاژی احداث شد و شاید بتوان گفت از اشتباهات بود که بدون مشارکت مردم و به‌صورت صددرصد از اعتبارات دولتی انجام شدند.

بهمن فریدونی ادامه داد: توقع مردم بالا رفته و انتظار دارند اگر قطعه‌ای جزئی مانند واشری هم مستهلک شد، دولت آن را تعویض کند.

فریدونی اضافه کرد: طی 10 سالی که از این دستگاه‌ها استفاده کرده‌اند و پمپ یا فیوزی تخریب می‌شود، فاکتور را به سازمان می‌آورند تا پرداخت کنیم و البته ما در حدی که بتوانیم ایستگاهی را روشن کنیم، تحویل مردم می‌دهیم.

مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی لرستان خاطرنشان کرد: از سال 96 به بعد رویه تغییر کرده و ابتدا مردم را پای کار می‌آوریم که در این رابطه 5، 6 ایستگاه پمپاژ با مشارکت مردم زده‌ایم.

   باید نگرش مردم را در رابطه با ایستگاه‌های پمپاژ آب تغییر داد

همچنین در این رابطه رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با بیان اینکه در استان 11 ایستگاه داریم که سه مورد آن‌ها در شهرستان کوهدشت قرار دارند، ادامه داد: قرار است در قالب ماده 27 واگذار شوند و هر ارگانی اعلام آمادگی کند، ترتیب اثر داده می‌شود.

اسفندیار حسنی‌مقدم بیان کرد: مدیریت بهره‌برداری هم به شکلی است که یک سهم را آب منطقه‌ای و سهمی دیگر را سرمایه‌گذار برمی‌دارد. اگر مردم هم تعاونی تشکیل بدهند، می‌توان به آنان واگذار کرد.

حسنی‌مقدم با تأکید بر اینکه باید در نگرش مردم در رابطه با ایستگاه‌های پمپاژ آب تغییر ایجاد کرد، افزود: لازم است که استفاده، بهره‌برداری و تعمیر این دستگا‌ه‌ها را خود افراد بومی و کشاورزان برعهده بگیرند و سیاست کاری ما نیز همین‌گونه خواهد بود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان بیان کرد: هر کسی برای واگذاری ایستگاه‌های پمپاژ اعلام آمادگی کند، اقدامات لازم در این رابطه به عمل خواهد آمد.

در پایان باید گفت که با توجه به اظهارات مسئولان تاکنون سرمایه‌گذاری برای این ایستگاه‌ها پیدا نشده و ظاهراً جلسات گوناگونی که پیرامون واگذاری این طرح‌ها تشکیل می‌شد، راه به جایی نبرده است.

اهمیت موضوع به قدری است که باید این مهم مورد بررسی بیشتر و موشکافانه‌تری قرار گیرد؛ تنها اعلام آمادگی برای واگذار کردن این پروژه‌ها تکلیف را بر مسئولان امر تمام نمی‌کند و انتظار می‌رود با توجه به خشک‌سالی‌های اخیر و البته پایین بودن سطح اراضی آبی استان، هرچه سریع‌تر این پمپاژها وارد مدار شوند.