کردستان یک‌میلیون و 220 هزار هکتار اراضی کشاورزی شامل 896 هزار و 235 هکتار اراضی دیم و 121 هزار اراضی آبی معادل 12 درصد دارد، این استان به دلیل داشتن آب و هوا و شرایط اقلیمی خوب، برای کشت انواع محصولات باغی شرایط بسیار مناسب دارد، اگرچه 88 درصد اراضی کشاورزی این استان به صورت دیم کشت می‌شود، اما در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی رتبه اول تا پنجم کشوری دارد.

بخش کشاورزی بیش از 33 درصد اشتغال و سهم قابل توجهی از اقتصاد کردستان را به خود اختصاص داده تا جایی که یکی از محورهای اصلی توسعه این استان بشمار می‌آید.

در حال حاضر سالانه بیش از 2.5 میلیون تن انواع محصولات کشاورزی در استان کردستان تولید می‌شود که بنا به گفته کارشناسان این بخش، ظرفیت افزایش این میزان به 5 میلیون تن را دارد.

  سهم انگور از بخش کشاورزی کردستان

17 هزار هکتار از اراضی کشاورزی سطح زیرکشت در استان کردستان به باغات انگور اختصاص دارد، کردستان از لحاظ سطح و تولید انگور دیم بعد از استان فارس، در جایگاه دوم کشوری قرار دارد و از لحاظ انگور آبی نیز جایگاه 15 کشوری دارد.

13 هزار هکتار از این میزان انگور دیم و 5 هکتار عمدتا باغات انگور آبی است و بیشتر باغات انگور این استان به صورت دیم کشت می‌شود. میانگین تولید باغات دیم در هر هکتار 7.5 تُن و پیش‌بینی تولید آن نیز 67 هزار و 500 تُن و میانگین تولید باغات آبی نیز در هر هکتار 12.5 تُن و پیش‌بینی تولید آن 61 هزار و 500 تُن است.

براساس اعلام متولیان امر، سالانه در مجموع 126 هزار تن انگور در استان تولید می‌شود که 32 هزار تن آن به کشمش تبدیل می‌شود. ارزش ریالی انگور تولیدی در استان معادل 500 میلیارد تومان و براساس نظر کارشناسان ارزش ریالی کشمش تولیدی در این استان 192 میلیارد تومان است.

بنا به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان، این استان یک میلیون و 220 هزار هکتار اراضی کشاورزی شامل 896 هزار و 235 هکتار اراضی دیم و 142 هزار و 76 هکتار اراضی آبی دارد و آب و هوای مطلوب و شرایط اقلیمی مناسب کردستان را به یکی از قطب‌های تولید محصولات کشاورزی در کشور تبدیل کرده است تا جایی که در تولید اکثر محصولات کشاورزی جز 10 رتبه برتر کشور است.

محمدصالح احمدی افزود: شرق استان مستعد زراعت و غرب آن به دلیل بارش‌های مناسب، مستعد اجرای برنامه توسعه باغات است و خاک‌ سنگین و بارش‌های مناسب شرایطی ایجاد کرده تا غرب استان مستعد کاشت انگورباشد.

  تولید 127 هزار تن انگور در کردستان

بر اساس پیش‌بینی این مقام مسئول، امسال بیش از 127 هزار تن انگور از انواع مختلف از سطح باغات استان برداشت می‌شود که عمده‌ترین رقم آن از نوع «رشه» یا خوشناو در شهرستان‌های مریوان و سروآباد است.

انگور تولید شده در استان کردستان کاملا به صورت ارگانیک است چرا که از هیچ نوع کود و سمی برای تولید این محصول استفاده نمی‌شود و تنها مزارع انگور موقع نیاز هرس و شخم‌زده می‌شود.

45 هزار هکتار باغ در سطح استان کردستان وجود دارد که 70 درصد را باغات انگور تشکیل داده شهرستان مریوان با 39 درصد، شهرستان سروآباد با 21 درصد و بانه با 14 درصد بیشترین سطح تولید انگور دیم در استان به خود اختصاص داده‌ است.

میزان تولید انگور دیم در سطح باغات استان 70 هزار تن و انگور آبی 58 هزار تن در هکتار است.

21 هزار بهره‌بردار سر سفره انگور

به گفته احمدی، در حال حاضر 21 هزار بهره‌بردار در استان کردستان مشغول به فعالیت در باغات انگور هستند و خرید انگور با قیمت مناسب در چند سال اخیر توسط سازمان تعاون روستایی نقطه قوت بسیار خوب برای این بخش است.

وی ادامه داد: حفظ درآمد کشاورزان و کوتاه کردن دست دلالان از مهمترین اهداف خرید تضمینی انگور توسط مراکز خرید تعاون روستایی است، امروز با خرید تضمینی انگور با قیمت بیشتر ضمن جلوگیری از متضرر شدن باغدران زمینه تکمیل چرخه تولید این محصول فراهم می‌شود.

  ایجاد صنایع تبدیلی لازمه توسعه کشاورزی

جلوگیری از خام‌فروشی انگور با توجه به افزایش میزان تولید از ضرورت‌هایی است که تحقق آن ایجاد صنایع تبدیلی در سطح استان است، ایجاد صنایع تبدیلی در دستور کار جهاد کشاورزی قرار گرفته و در حال حاضر یک واحد صنایع تبدیلی در بانه در حال احداث است.

به گفته این مقام مسئول، ایجاد صنایع تبدیلی علاوه بر افزایش درآمد کشاورزان از خام فروشی محصولات باغی و کشاورزی جلوگیری می‌کند

احمدی با تاکید بر اینکه در زمینه صادرات انگور هیچکونه محدودیتی وجود ندارد، گفت:صادرات این محصول چه به صورت کونسانتره وچه به صورت میوه به خارج از کشور نیز انجام می‌شود.

  تاکستان‌های پربرکت سروآباد

وارد تاکستان انگور «رشه» آقای موسی مرادی از اهالی روستای دگاگا سروآباد که می‌شویم، تا چشم کار می‌کند شاخه‌های درخت تاک است که زیر سنگینی انگور سیاه رخ به سینه خاک ساییده است.

این کشاورز سروآبادی می‌گوید: این تاکستان در متراژ 1.7 هکتار از سال 92 ایجاد شده و از هر هکتار 30 تن انگور «ره‌شه» برداشت می‌کنم.

امسال با وجود خشکسالی تاکستان پرثمرتر از هر سال بود، خدا را شکر خیلی راضی بودم کار برداشت تازه شروع شده و به لحاظ کیفیت در بهترین سطح ممکن است.

  بازاررسانی؛ مشکل باغداران

انگور سیاه کردستان به صورت ارگانیک و بدون استفاده از کود و سم و بیشتر به صورت دیم تولید می‌شود، امروز تاکستان‌های سروآباد در سایه تلاش کشاورزان به بار نشسته است دوست داریم مردمان سراسر کشور از این انگور ارکانیک استفاده کنند.

نیاز به حمایت جهاد کشاورزی برای عرضه محصولمان داریم، اگر در زمینه بازار محصول یارایمان کنند می‌توانیم با کوتاه کردن دست دلالان این محصول را که محصولی کاملا صادراتی است با قیمت منصفانه به دست مصرف کننده برسانیم و بیشترین سودآوری را برای کشاورزان داشته باشد.

مدیر جهاد کشاورزی سروآباد می‌گوید: 2 هزار و 397 هکتار از سطح اراضی شهرستان سروآباد زیر کشت انگور قرار دارد که 453 هکتار از این میزان غیربارور است.

منوچهری افزود: از سطح باغات انگور بارور شهرستان سروآباد 54 هکتار آبی و یک هزار 890 هکتار آن دیم است.

  تولید 20 تن انگور در هکتار

به گفته وی، متوسط عملکرد انگور دیم در شهرستان سروآباد 7 تن در هکتار است که تولید 30 تن در هکتار هم توسط تولیدکنندگان نمونه در شهرستان به ثبت رسید است.

منوچهری تصریح کرد: متوسط عملکرد انگور آبی در این شهرستان 14 تن در هکتار است و پیش‌بینی می‌شود در سال جاری 13 هزار و 500 تن محصول انگور رقم ره‌شه و 350 تن سایر ارقام آبی در شهرستان از باغات انگور توسط باغداران برداشت شود.

به گفته منوچهری، شهرستان سروآباد با شرایط اقلیمی مناسب 750 میلیمتر متوسط بارش سالانه، خاک حاصل‌خیز و نیروی انسانی توانمند با تجربه در امر باغداری به عنوان یک شهرستان پیشرو در اجرای طرح توسعه باغات دیم در سطح استان مطرح است.

وی افزود: حدودا 3 هزار و 500 خانوار در شهرستان سروآباد در امر تولید، برداشت و نگهداری این محصول مشغول فعالیت هستند و در راستای اجرای طرح توسعه باغات دیم از سال 93 تا کنون 878 هکتار باغ جدید انگور دیم رقم «ره‌شه» در این شهرستان احداث شده است.

منوچهری تصریح کرد: در نتیجه اجرای این طرح علاوه بر ایجاد اشتغال برای 440 نفر به صورت مستقیم بالغ بر 6 هزار تن بر تولید این محصول در این شهرستان اضافه شده است.

وی گفت: میزان تولید با اجرای طرح توسعه باغات انگور در سروآباد تا حد قابل قبولی افزایش پیدا کرده است الان باید به صورت ویژه به فکر بازار و زمینه‌سازی برای صادرات آن به خارج باشیم.

  یاقوت سیاه کردستان برند جهانی

زاهد حاجی‌میرزایی مدیر امور باغات سازمان جهاد کشاورزی کردستان نیز می‌گوید: پیش‌بینی امسال برداشت 126 هزار تن انگور در ارقام غالب دیمی ره‌شه، خوشه و در کشت آبی، کشمشی قرمز و سفید، عسکری، فخری و یاقوتی است.

وی متوسط عملکرد تولید انگور سیاه دیم را 7،5 تن در هکتار و در کشت آبی 12،8 تن در هکتار ذکر کرد.

شهرستان مریوان از حیث تولید و برداشت انگور (ره‌شه) دیم جایگاه اول استان را به خود اختصاص داده و شهرستان‌های سروآباد و بانه و در کشت آبی شهرستان‌های سنندج، بیجار و قروه در جایگاه‌های اول تا سوم تولید انگور( ره‌شه) قرار دارند.

مدیر امور باغات سازمان جهاد کشاورزی کردستان افزود: کردستان در زمینه تولید دیم انگور (ره‌شه) پس از استان فارس در رتبه دوم کشوری قرار دارد و در کشت آبی در رتبه 15 کشوری قرار دارد هم اکنون 121 هزار بهره‌بردار در کشت و تولید انگور ره‌شه فعالیت دارند.

  سخاوت زمین با وجود خشکسالی

تاکستان حاج‌محمد هم مثل خیلی از تاکستان‌های سروآباد امسال با وجود کم سخاوت بودن آسمان کاهش بارش‌ها برکت خاصی داشته است.

برداشت 10 تا 12 تن در هر هکتار یعنی برکت و سخاوت زمین با وجود خشکسالی و کاهش نزولات، آسمانی، انگورهای سیاه با درخشش عجیب زیر برگ‌های مو به انسان چشمک می‌زند.

حاج‌محمد خوشه‌های درشت انگور را از لابلای برگ‌های درخت مو با حساسیت خاصی به طوری که له نشود می‌چیند، دانه‌های انگور آنقدر درشت و آبدار است که دیم بودن این تاکستان انسان را متعجب می‌کند.

کشاورزان در تاکستان‌های سروآباد امسال سنگ تمام گذاشته‌اند، تولید در بالاترین سطح و بهترین کیفیت حاصل تلاش چند ماهه‌ای است که امروز به بار نشسته است.

همه در باغ مشغول کار هستند، سبدها خیلی سریع‌ پر می‌شوند، انگور سیاه به دلیل داشتن هسته قابلیت زیادی برای تبدیل شدن به کشمش ندارد به همین دلیل بیشتر به صورت خام فروشی روانه بازار می‌شود.

دایه آمنه هم که از قافله عقب نمانده و در پازل تلاش و تولید پا به پای فرزندان و نوه‌ها جلو می‌رود، می‌گوید کار در تاکستان وجودش را نشاط و سرزندگی می‌بخشد.

کرم زمین همیشگی است، لطف خدا امسال هم شامل حالمان شده شکرگزار هستیم، خشکسالی‌ خیلی نگرانمان کرده بود اما وضع تولید حتی از سال‌ها قبل هم بهتر بود.

الان وقت برداشت است انگور رشه منطقه ما واقعا تعریفی است، قند سیاه است، فقط کافی است یک بار طعم آن را بچشید مشتری پروپا قرص آن خواهید شد این را من نمی‌گویم، انگور منطقه اورامان واقعا تعریفی است.

  و سخن آخر....

اینکه کشاورزی یکی از محورهای بسیار مهم در توسعه استان و ستون فقرات رونق اقتصادی در این استان است همواره از سوی مسئولان مطرح بوده است، فراهم آوردن شرایط مناسب برای افزایش صادرات بخش کشاورزی از طریق ارتقاء سطح فناوری و استانداردهای بهداشتی و کیفی تولیدات صنایع تبدیلی، تسهیل و تشویق برندسازی و جهت‌دهی حمایت‌ها به سمت تکمیل حلقه‌های مفقوده و توسعه زنجیره‌های عرضه محصولات از نیازهای مهم در بخش کشاورزی است.

توسعه بازارهای صادراتی محصولات صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی، ارتقاء رقابت‌پذیری صادرکنندگان در بازارهای بین‌المللی، بهبود کیفیت و افزایش ارزش افزوده محصولات کشاورزی و ماندگاری در بازارهای هدف صادراتی و فراهم آوردن شرایط جهت افزایش صادرات بخش کشاورزی، ساماندهی برندهای موجود و معرفی برندهای جدید می‌تواند نقش مهمی را در توسعه و رونق هرچه بیشتر بخش کشاورزی در این استان زرخیر فراهم سازد.