تا همین چند وقت پیش که فناوری ارتباطی نبود حس نشاط، شادابی و طراوت روح، بعد از هر بار مطالعه کتاب به فرد دست می‌داد. حتی یک جلد از کتاب در آن قفسه‌های رنگارنگی چندین بار مطالعه شده بود و روح خواننده را تسکین داده و اندیشه‌اش را سر شار از دانش کرده بود. یادش بخیر، پدر بزرگم با همان عینک طبی قاب مشکی‌اش، کتاب برمی‌داشت و ساعت‌ها محو خواندنش می‌شد و به من هم می‌گفت: «بوی خوش کاغذ کتاب، مثل بوی خوش کباب تابه‌ای مادر بزرگت است، با این تفاوت که غذای مادر بزرگت، غذای جسم است و کتاب غذای روح؛ هر دو برای ادامه حیات لازم است تنها فرقش این است که یکی خواندنی است و دیگری خوردنی. کباب هضم می‌شود، اما مطالب مفید جزم. کتاب خوب را اگر خوب بخوانی، دنیایی از معارف و حقایق به رویت باز می‌شود.»

 یک دوست بی‌ریا، صادق و سودمند

کتاب یار مهربان، دوستی بی‌ریا و صادق؛ بودنش در همه زندگی انسان سودمند است و هیچ زیانی را متوجه انسان نمی‌کند. کتاب دوستی است که آدمی در هرجا و زمان از شبانه‌روز می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد و همیشه فرصت برای انسان‌ها دارد. همنشینی است که انسان را خسته و ملول نمی‌کند، دوستی است که آدمی را فریب نمی‌دهد و رفیقی است که هیچ آزاری به ما نمی‌رساند، نه قهر می‌کند و نه رو برمی‌گرداند. فقط و فقط مهربانی و دوستی می‌بخشد. دوستی که حرف‌هایش را نه با زبان می‌گوید بلکه با واژه‌هایش دانایی و دریچه رشد را پیش‌روی آدمی باز می‌کند و چراغ اندیشه‌اش را روشن می‌سازد تا مسیر هدایت و سعادت را به او نشان دهد و هنگامی که در آن مسیر در حرکت است همچون باران بر سبزه‌زار وجود آدمیت می‌بارد، گرد و خاک‌ها را کنار می‌زند، گل و گیاه دانایی را شکوفا و او را آماده رشد و ثمردهی می‌کند. ذائقه انسان تربیت شدنی است و کتاب مربی بی‌ادعایی است که بی‌سر و صدا، این مهم را حاصل می‌کند. چه خوب است یار مهربان را از کودکی با فرزندان خود آشنا کنیم و از جذابیت‌های آن برای کودکان بگوییم. بی‌شک این کتاب‌ها هستند که می‌توانند به رشد فکری آن‌ها کمک کنند و باعث سرعت یادگیری و تمرکز و تقویت قوه تخیل کودک شوند. همچنین والدینی که کتاب می‌خوانند در تربیت فرزندان خود موفق‌تر هستند و می‌توانند الگویی در ترویج فرهنگ کتابخوانی برای کودکان خود باشند.

 مراقب باشید مسموم نباشد

کتاب غذای فکر، روح و اندیشه انسان است همان‌طور که جسم برای رشد به غذا نیاز دارد، روح و اندیشه انسان هم به غذا نیاز دارد. اما باید به این نکته هم توجه کرد که جسم و روح ما برای اینکه از هر گزندی در امان باشد نیاز به غذای سالم و مورد تأیید کارشناسان دارد.

رهبر معظم انقلاب سیدعلی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) پیرامون کتاب غذای فکر می‌فرماید: «کتاب یک غذاست؛ یک غذای روح است؛ یک نوشیدنی روح است؛ و چنانچه مقوی باشد، روح را تقویت می‌کند. ما که سفارش می‌کنیم از این نوشیدنی بخورید، نوع نوشیدنی را معین نکرده‌ایم. باید مواظب باشیم که مبادا نوشیدنی مسموم، خطرناک، فاسد، گندیده و مضر با رنگ آمیزی‌های خیلی خوب، دست مردم داده شود...»

اگر شما یک آشپز و در حال تهیه یک بشقاب غذا برای جسم هستید یک بشقاب غذا برای روح هم در نظر بگیرید. ببینید چه چیزی روح ما را پرورش می‌دهد. بی‌شک یک کتاب خوب می‌تواند روح ما را تسکین دهد و یک میان وعده مناسبی برای آخر شب باشد.

قطعاً کتاب‌ها غذای فکر هستند و هر فکری غذایی دارد همانگونه که برای هر جسمی غذاهایی وجود دارد. انسان باید بداند بیش از آنکه به خورد و خوراک جسم توجه داشته باشد باید به غذا و نورانیت روح هم توجه کند. چرا که بسیاری از کتاب‌ها هستند که بر ظلمت انسان می‌افزاید و باعث دور شدن آدمی از خدا می‌شود. پس انسان نباید در محضر هرکس درس فراگیرد، باید بداند کتاب هر عالمی خواندن ندارد. بعضی از کتاب‌ها ظلمت و برخی سراسر نورانیت است به همین دلیل است که بسیار فرق است بین کسی که با طهارت نفس چیزی را نوشته با آن فردی که می‌خواهد اسمش در کتاب ثبت و نامی از او در جامعه مطرح شود. به قول بیکن دانشمند بزرگ «بعضی از کتاب‌ها برای چشیدن و برخی برای بلعیدن است و معدودی را باید درست جوید و کاملاً هضم کرد.»

 قهرمردم با کتاب و سوق به سوی فضای مجازی

امروزه جهان با پیشرفتش و تبدیل شدنش به دهکده ارتباطی و تکنولوژی با افزایش سالانه کاربران فضای مجازی روبه‌رو شده است و سبک زندگی افراد دچار تغییرات گسترده شده و موجب گردیده که جوانان و نوجوانان ما در دنیای بی‌در و پیکر مجازی گرفتار شوند، تا دوستی با یار مهربان کم رنگ‌تر شود. کتاب در سبد خانواده ایرانی گم شده و جای خود را به فضای مجازی می‌دهد. در حالی که نسل جوان و نوجوان نیز به این نعمت بزرگ نیاز مبرم دارند تا بتوانند به بهترین نحو ممکن آینده خود را ترسیم کنند. امّا آنچه پیش‌روی چشم ماست متأسفانه مهجور ماندن کتاب در زندگی بسیاری از افراد جامعه است.

 فرهنگ کتابخوانی باید نهادینه شود

مسئولان و افراد دلسوز ما باید راهکاری برای ترویج فرهنگ کتابخوانی در جامعه ارائه دهند و به حل این معضل کم‌رنگ شدن فرهنگ کتابخوانی بپردازند و تنها به هفته کتابخوانی توجه نداشته باشند بلکه باید این فرهنگ را هر روز و هر ثانیه و دقیقه در کشور با ارائه طرح‌های مختلف به اجرا در بیاورند و روزهایی سرشار از یاد کتاب و کتابخوانی رقم بزنند. پس برای گرایش جامعه به سمت کتاب و کتابخوانی نیاز است ترویج فرهنگ کتابخوانی نه فقط لقلقه زبان بلکه دغدغه ذهن همه در روزهای سال باشد زیرا این فرهنگ می‌تواند تضمین کننده آینده علمی کشورمان باشد. همچنین تکنولوژی نیز می‌تواند در این مسیر به کمک ما آید.

کتاب‌های الکتریکی و صوتی می‌تواند جایگزین فضای مجازی شود. این کتاب‌ها به راحتی برای اکثریت قابل دسترسی و فرصتی است تا از آن در جهت افزایش مطالعه استفاده شود. برترین خصوصیات این کتاب‌های صوتی این است که در هر شرایطی حتی زمانی که در حال آشپزی یا در اتوبوس و مترو هستیم می‌توانیم از آن استفاده کنیم.

جان کلام اینکه به یاد داشته باشیم لذتی که سپری کردن وقت با کتاب مفید و مناسب، برای انسان به ارمغان می‌آورد، گاهی با هیچ سفر علمی- تفریحی یا دیدن فیلمی جذاب، حاصل نمی‌شود. حس خوب ورق زدن کتاب را با کدام تبلت و گوشی همراه می‌توان مقایسه کرد؟ هیچ چیز را نمی‌توان جایگزین این گنجینه ارزشمند کرد. با خواندنش در حالی که در اتاق نشسته‌ایم می‌تواند ما را به دورترین نقاط جهان پرواز دهد و دنیایی متفاوت و بزرگ‌تری را به ما ببخشد. به قول فیلسوف بزرگ سقراط «یک جامعه وقتی سعادت و فرزانگی پیدا می‌کند که مطالعه کتاب، کار روزانه‌اش باشد.»