با نگاهی به سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه کشورهای توسعه‌یافته مشخص می‌شود که این کشورها به اهمیت و جایگاه علم و فناوری واقف بوده و این دو را اهرم توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی خود تلقی کرده‌اند؛ بنابراین برای دستیابی به توسعه علمی و مرجعیت علمی اقدام به برنامه‌ریزی استراتژیک و سرمایه‌گذاری کلان کرده‌اند.

البته در کشور ما نیز در سند چشم‌انداز بیست‌ساله، ایران کشوری با جایگاه اول علمی و فناوری در منطقه هدف‌گذاری شده، حال آنکه برای دستیابی به این موقعیت، لازم است وضعیت تولید علم در ایران با کشورهای منطقه هدف به‌طور مستمر مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد تا نقاط حرکت، مرزهای رقابت و کشورهای رقیب معلوم شوند؛ سپس ضرورت دارد براساس وضعیت جاری تولید علم در ایران، نوعی برنامه‌ریزی فعال و اقدامات آینده‌نگر در راستای جایگاه علمی ایران انجام پذیرد که دراین‌بین دانشگاه به‌عنوان سازمان تولیدکننده دانش، بار اصلی وظیفه تحقق و دستیابی به این اهداف مهم را برعهده دارد. زیرا علم و تولید آن سنگ بنای اصلی تمدن امروزی است و به شکلی گسترده در ارتباط با سایر واقعیت‌های جامعه روند حیاتی خود را ادامه می‌دهد؛ بنابراین تولید، بسط و گسترش علم تأثیر عمیقی در تمام حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور خواهد داشت و به تعبیر دیگر تولید علم و توسعه علمی به‌عنوان موتور محرکه توسعه همه‌جانبه و پایدار کشورها نقش عمده‌ای را ایفا می‌کند، زیرا امروزه تمامی کشورهای توسعه‌یافته و یا درحال توسعه برای حفظ یا ایجاد بنیان‌های توسعه‌یافتگی و ارتقای قدرت رقابت خود با دیگر کشورها، علم، فناوری و پژوهش را به‌عنوان محور اصلی فعالیت‌های خود مورد توجه قرار داده و بودجه‌های کلانی را به فعالیت‌های پژوهشی اختصاص می‌دهند.

بنابراین نقش تحقیقات علمی به‌منزله سازوکار مؤثر و تعیین‌کننده در توسعه ملی را نمی‌توان کم‌اهمیت تلقی کرد، چراکه پژوهش دانش تولید می‌کند و کاربرد دانش در عمل، سبب توسعه می‌شود و همان‌طور که پیش‌تر عنوان شد، مسئولیت توسعه تحقیقات و تولید دانش برعهده دانشگاه‌ها است که با توجه به امکانات، توانایی‌ها و تجارب علمی انتظار می‌رود که آن‌ها این رسالت را به بهترین نحو به انجام برسانند و نقش‌های متعدد خود را در پاسخگویی به مسئولیت‌های ماهوی و اجتماعی خویش ایفا کنند؛ بنابراین متناسب با قرار گرفتن در هفته پژوهش بر آن شدیم تا جایگاه دانشگاه آزاد اسلامی استان همدان را در عرصه پژوهش مورد بررسی قرار دهیم که با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا گفت‌و‌گویی را با منصور اسماعیل‌پور، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی همدان ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی همدان با بیان اینکه ما در حوزه معاونت پژوهشی این دانشگاه چه در سطح استان و چه واحد همدان در دو زمینه فعالیت داریم، گفت: نخستین بحث به حوزه تولیدات علمی و علم‌سنجی بازمی‌گردد و بخشی نیز مختص حوزه درآمدهای علمی و غیر شهریه است.

منصور اسماعیل‌پور افزود: بر این اساس‌طبق برنامه‌ریزی تعریف‌شده نخستین باب به موضوع ارتباط بین دانشگاه، صنایع و خدمات و شرکت‌های خصوصی و دولتی معطوف شده تا بتوانیم شعار ارتباط صنعت و دانشگاه را به منصه ظهور برسانیم.

وی با تأکید بر اینکه بخش بعدی فعالیت ما به تولید علم و برگزاری محافل علمی به‌عنوان وظیفه ذاتی بازمی‌گردد، تشریح کرد: خوشبختانه طی چندسال گذشته هم در سطح ملی و هم در استان شاهد ترقی و رشد فضای دانشگاهی به‌ویژه دانشگاه آزاد اسلامی در این عرصه بوده‌ایم.

اسماعیل‌پور با تأکید بر اینکه سال گذشته رتبه دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان در عرصه تولید علم و برگزای محافل علمی در سطح کل واحدهای این دانشگاه 33 بوده است، اذعان‌کرد: خوشبختانه این رتبه طی سال جاری به 16 ارتقا یافته است.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی همدان با بیان اینکه دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان در کل کشور حائز رتبه 826 در عرصه تولید بود که امسال به رتبه 607 رسیده است، اذعان کرد: این آمار بیانگر آن است که این دانشگاه به‌لحاظ تولیدات علمی از جایگاه مناسبی در بین سایر دانشگاه‌ها برخوردار است.

اسماعیل‌پور ادامه داد: حتی رتبه این دانشگاه از برخی دانشگاه‌های دولتی مطرح در تهران نیز بالا‌تر است.

وی با تأکید بر اینکه نام یکی از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ آزاد واحد همدان نیز خوشبختانه در فهرست دانشمندان دو درصد برتر جهان می‌درخشد، اذعان کرد: این مهم نشان از سطح علمی بالا و رو به رشد این دانشگاه دارد.

اسماعیل‌پور با اشاره به فهرست اعلام‌شده از سوی دانشگاه استنفورد و انتخاب سهیل سبحانی اردکانی بین دانشمندان دو درصد برتر جهان، گفت: این فهرست براساس بررسی سوابق تحقیقاتی و بر پایه ارزیابی 6 فاکتور بوده که یکی از آنان، استنادات بالای مقالات تحقیقی و سهم تأثیرگذاری آنان در پیشرفت حوزه‌های تخصصی جهان است.

وی افزود: علاوه‌بر موارد مطرح‌شده این دانشگاه گام‌هایی نیز برای ترویج علم برداشته است، به‌نحوی که این مهم با انتشار مجلات علمی در دستور کار قرار گرفته؛ بر این اساس در سال‌های گذشته این دانشگاه با دو مجله علمی که مورد تأیید سازمان و وزارت علوم بود، کار خود را در این بخش آغاز کرد، اما درحال حاضر این تعداد به پنج مجله علمی ارتقا یافته است.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی همدان با بیان اینکه این مجلات علمی حاوی مقالات علمی و پژو هشی بوده که در سطح ملی به چاپ می‌رسند، افزود: بنابراین امکان انتشار مقالات علمی پژوهشگران و دانشجویان مقطع دکتری و تحصیلات تکمیلی نیز دراین مجلات فراهم است.

اسماعیل‌پور با بیان اینکه در حوزه ارتباط دانشگاه و صنعت نیز باید بگویم این مهم از دیرباز جزء اولویت‌های تعریف‌شده برای این دانشگاه بوده است، بیان کرد: آنچه مسلم است اینکه ادبیات صنعت با دانشگاه تاحدودی متفاوت است، به‌نحوی که اغلب وقتی افراد از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده و در عرصه صنعت ورود می‌کنند، با یک خلأ مواجه می‌شوند؛ بر این اساس این دانشگاه در وهله نخست جلسات متعدد با شرکت‌ها و صنایع بزرگ تولیدی و صنعتی استان برگزار کرد تا بتواند دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه را هم‌زمان در صنایع به‌کار گیرد، پس این مهم در قالب یک پویش به‌عنوان پویش اشتغال دانشجویان هم‌زمان با تحصیل دنبال شد.

وی افزود: در قالب این پویش دانشجویان به مراکز صنعتی، تولیدی و خدماتی معرفی و پس از فعالیت در این مراکز با ادبیات صنعت آشنا شده و آرام‌آرام مهارتشان را در این عرصه افزایش می‌دهند تا پس از فارغ‌التحصیلی خلأ بین صنعت و دانشگاه برای آن‌ها پُر شده باشد.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی همدان با بیان اینکه یکی دیگر از مأموریت‌های تعریف‌شده برای حوزه پژوهش بحث درآمدزایی فارغ از بحث دریافت شهریه است، اذعان کرد: بر این اساس درتلاش هستیم که بتوانیم این درآمدزایی را به 10 درصد کل دانشگاه برسانیم، زیرا همگان بر این امر واقف هستند که این داشنگاه ازجمله دانشگاه‌هایی است که از دانشجویان خود شهریه دریافت می‌کند؛ به همین خاطر با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر مردم و دشواری پرداخت شهریه بیشتر از سوی دانشجویان، درتلاش هستیم از افزایش شهریه جلوگیری کرده و حتی آن را ثابت و درصورت امکان کمتر کنیم. حال آنکه این مهم وقتی محقق می‌شود که ما بتوانیم برای دانشگاه درآمد غیر شهریه‌ای ایجاد کرده و آن را افزایش دهیم.

وی ادامه داد: بر این اساس این مهم خوشبختانه از طریق قراردادهایی که با صنایع معدنی همچون گل‌گهر سیرجان و شرکت پتروشیمی هگمتانه و چندین شرکت دیگر منعقد کرده‌ایم، محقق شده است.

اسماعیل‌پور با بیان اینکه منطبق با این قراردادها برای شرکت‌ها هم فعالیت و کارهای تحقیقاتی انجام خواهیم داد و هم تولید برخی قطعات را برعهده گرفتیم، اذعان کرد: جالب‌تر اینکه برخی قطعات ساخته توسط ما پیش از این منجر به ارزبری از کشور به‌دلیل وارداتی بودن می‌شد، اما خوشبختانه درحال حاضر برای این مهم از توان داخلی استفاده می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه دوره مهارت‌افزایی برای اصناف سطح شهر نیز در دستور کار قرار گرفته و درحال انجام است، ابراز کرد: در این دوره‌ها مباحثی همچون تعامل بهتر و بیشتر با مشتریان و مردم به کسبه آموزش داده می‌شود.

اسماعیل‌پور با تأکید بر اینکه درحال حاضر اولویت اصلی این دانشگاه حول محور اشتغال می‌چرخد، عنوان کرد: هدف اصلی این دانشگاه دیگر تنها آموزش و دادن مدرک نیست، بلکه اهداف به‌گونه‌ای ترسیم شده که علاوه‌بر آموزش و دادن مدرک به دانشجویان، مهارت لازم برای اشتغال نیز داده شود و حتی برای این عزیزان کار پیدا کنیم.

وی با بیان اینکه درواقع نیل به اشتغال دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی هدف ریل‌گذاری شده این دانشگاه برای چند سال آتی است، تصریح کرد: با آنچه که به عنوان برنامه ترسیم شده، بر آن هستیم تا به این افق دست پیدا کنیم.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، پژوهش زیربنای پیشرفت و توسعه پایدار به‌شمار می‌رود که نقشی اثرگذار بر تحول و شکوفایی یک جامعه خواهد داشت. به‌طوری که پژوهشگران می‌توانند با نگاه موشکافانه خویش به بهبود شاخصه‌های تولید و اقتصاد کشور کمک کنند و بسترساز رشد علمی و فناوری شوند.

درواقع پژوهش از مهم‌ترین ارکان و به‌عنوان شاخصه‌ توسعه و تعالی در سطوح استانی، منطقه‌ای و حتی ملی و بین‌المللی شناخته می‌شود؛ زیرا آنچه امروز جهان به‌عنوان دانسته از آن‌ها یاد می‌کند، با مطالعه منابع اطلاعاتی موجود و بنا بر پژوهش‌های انجام‌شده به‌دست آمده‌اند و به تعبیر بهتر پژوهش عامل زیربنایی در افزایش قدرت هر شهر و استان در سطح ملی به‌شمار می‌رود، زیرا پژوهش می‌تواند نتایج اقتصادی مهمی نیز داشته و به بهبود شاخص‌های تولیدی در هر منطقه کمک شایانی کند. پس نکته قابل توجه اینکه توسعه پایدار و پیشرفت هر جامعه‌ای مرهون پرورش، حفظ و نگهداری سرمایه ‌های علمی، پژوهشی و فناورانه است و به دیگر سخن پژوهشگران و فناوران می‌توانند زمینه‌های توسعه علمی و فناوری و درنهایت ایجاد شهر و استانی پایدار را فراهم ‌کنند؛ بنابراین شناسایی، برقراری ارتباط و حمایت از این مقوله از اولویت ویژه‌ای برخوردار است.