«سماوا» برای دوستی بیشتر بچه‌ها با کتاب، با همکاری کودکان و نوجوانان، عضو جدیدی به نام رادیکو را به خانواده بزرگ خود اضافه کرده است. در بخش رادیکو یا همان رادیو کودکان، صفر تا صد خواندن کتاب‌ها بر عهده بچه‌هاست. از این رو، برای بررسی این پدیده، نشست «رادیکو - رادیو کودک و نوجوان» با حضور سمانه‌سادات حسینی، مدیر نشر مهرک (بخش کودک و نوجوان سوره مهر)، محسن نادری، مدیر سماوا، امیرناصر طباطبایی، مدیر تولید نشر مدرسه، سیدامیرحسین ابوترابی، مدیر دیجیتال نشر مدرسه و فاطمه شهدوست، کارشناس روابط عمومی انتشارات سوره مهر در خبرگزاری کتاب ایران برگزار شد.

محسن نادری در ابتدای این نشست درباره روند و زمان شکل‌گیری رادیکو گفت: قبل از شکل‌گیری رادیکو، کتاب‌های زیادی از انتشارات مهرک، نشر مدرسه و... توسط هنرمندان صدا و تصویر، بازیگران و دوبلورها به صورت صوتی تولید شده بود؛ در ابتدا سال 1400 در یک جلسه‌ای که در سماوا برگزار شد، این ایده در لحظه به ذهن من رسید که بهتر است این کتاب‌های صوتی توسط کودکان تولید شود. در خیلی از سریال‌ها و فیلم‌های سینما، بچه‌های زیادی هستند که به خوبی ایفا نقش می‌کنند و بهره‌گیری از آن‌ها بسیار سودمند و مسمرثمر واقع شده است؛ چراکه باعث تولید کتاب‌هایی جذاب‌تر و ماندگارتر می‌شود.

وی ادامه داد: شبنم قلی‌خانی مجموعه‌ای برای آموزش کودکان در بازیگری و تئاتر دارد؛ از این رو، با او جلسه گذاشتیم. او تعدادی از کودکان را به سماوا معرفی کرد و با چند جلسه تست فعالیت گروه آغاز شد. روند کار فراتر از انتظار ما پیش رفت. در جلسه دوم به این نتیجه رسیدیم که علاوه بر دوره‌های فن‌بیان، بازیگری و... که کودکان گذرانده بودند، یک دوره گویندگی کتاب برگزار شود.

مدیر سماوا با اشاره به دلایل انتخاب گویندگان گفت: یکی از علت‌های انتخاب کودکان از میان بچه‌های آموزش دیده این است که، آن‌ها حداقل یک تئاتر یا یک شخصیت را بازی کردند و نمایش‌نامه‌های زیادی را خوانده‌اند؛ بازی در شخصیت‌های مختلف را آموزش دیده‌اند و مسلما خواندن کتاب و جای‌گذاری خودشان به عنوان شخصیت‌های داستان تبعات منفی نخواهد داشت. همچنین بچه‌ها به خواندن کتاب، توسط خودشان بسیار تمایل نشان دادند؛ اما در حین تولید سختی زیادی وجود دارد چون کار با کودکان بسیار سخت است.

نادری درباره مزیت‌های تولید کتاب صوتی با گویندگی کودکان اظهار کرد: در گذشته برای تولید کتاب‌های صوتی، فضاسازی توسط بزرگسالان انجام می‌شد؛ اما در حال حاضر این فضاسازی توسط کودکان انجام می‌شود. همچنین بزرگ‌ترها به واسطه سن خود، به خواندن کتاب به عنوان کار (Work) نگاه می‌کنند و سعی دارند که وارد فضای کودکانه شوند؛ حال شاید بشود یا نشود. از آن طرف، قطعا یک کودک به این فرآیند به چشم کار نگاه نمی‌کند و ناخواسته وارد فضا با حال و هوای کودکانه می‌شود.

وی افزود: طبیعتا این فضاسازی برای آن‌ها راحت‌تر و نزدیک‌تر است و فرآیند دوستی کودکان با کتاب بهتر انجام می‌شود. رقابت مطالعه محسن نادری درباره مزیت‌های کتاب صوتی توسط کودکان گفت: در گذشته برای تولید کتاب‌های صوتی، فضاسازی توسط بزرگسالان انجام می‌شد؛ اما در حال حاضر این فضاسازی توسط کودکان انجام می‌شود. همچنین بزرگ‌ترها به واسطه سن خود، به خواندن کتاب به شکل کار (Work) نگاه می‌کنند و سعی می‌کنند که وارد فضای کودکانه شوند؛ اگر بشود و اگر نشود. قطعا یک کودک به این فرآیند به چشم کار نگاه نمی‌کند و ناخواسته وارد فضا با حال و هوای کودکانه می‌شود؛ طبیعتا این فضاسازی برای آن‌ها راحت‌تر و نزدیک‌تر است و فرآیند دوستی کودکان با کتاب بهتر انجام می‌شود. از طرفی رقابت مطالعه در بین کودکان نیز بالا می‌رود. بهترین راه ترویج، ترویج دهان به دهان است و به نظرم بچه‌ها بهترین ترویج‌کننده کتاب هستند.

نیز در بین کودکان بالا می‌رود. بهترین راه ترویج، ترویج دهان به دهان است که به نظرم در این حوزه بچه‌ها بهترین ترویج‌کننده کتاب هستند.

مدیر سماوا درباره نحوه انتخاب کتاب‌ها گفت: بخشی از کتاب‌ها از سوی سمانه‌سادات حسینی و سیدامیرحسین ابوترابی انتخاب شد و بخشی دیگر، هم‌فکری بین سماوا و این دو انتشارات بود. البته نحوه انتخاب سماوا براساس توانایی و حال و هوای کودکان بوده است. به صورت کلی 25 کتاب تولید شده است.

نادری در پایان گفت: طبق رصدهای جدی که انجام گرفته، موردی مشابه رادیکو در ایران یافت نشده است. یعنی تولیدکننده کتاب صوتی توسط کودکان و به واسطه ناشران کودک و نوجوان، به صورت رسمی موردی پیدا نکردیم.

 رادیکو به رشد بچه‌ها در گویندگی کمک می‌کند

امیرناصر طباطبایی نیز در این نشست درباره تعامل بین سماوا و نشر مهرک و مدرسه گفت: در حال حاضر انتشارات مدرسه 65 عنوان کتاب صوتی دارد. در ابتدا روند تولید کتاب صوتی توسط انتشارات مدرسه صورت گرفت و بعد از آن با انتشارات دیگر شروع به کار کردیم. در این بین سماوا هم مانند دیگر انتشارات، پیشنهاد تولید کتاب صوتی توسط کودکان را عنوان کرد و همکاری شکل گرفت؛ چراکه انتشارات مدرسه وظیفه خود می‌داند که به افراد جوان‌تر در فضای نشر کمک کند.

مدیر تولید نشر مدرسه در ادامه افزود: به دو علت پیشنهاد سماوا را قبول کردیم؛ علت اول، پیشنهاد جدیدی بود و علت دوم اینکه، انتشارات مدرسه به عنوان ناشر کودک و نوجوان فعالیت دارد و وظیفه آن بها دادن به کوکان است. از طرفی این کار کمک به رشد بچه‌ها برای گویندگی در بزرگسالی است.

وی ادامه داد: یکی دیگر از فعالیت‌های انتشارات مدرسه، تولید کتاب برای دو دسته از افراد کم‌بینا و نابینا است. 10 عنوان کتاب برای افراد کم‌بینا در حال تولید بود که با پیشنهاد سماوا مواجه شدیم. مشاهده کردیم که تولید کتاب توسط رادیکو کمک بزرگی به یادگیری افراد کم‌بینا می‌کند. از این رو، با استقبال خوبی مواجه شدیم.

طباطبایی در پایان اظهار کرد: قطعا این همکاری ادامه‌دار خواهد بود؛ چراکه رادیکو به فرآیند تولید و انتشار کتاب کمک خواهد کرد و با استفاده از این پلتفرم بازخورد و سلیقه مخاطب بهتر مشخص می‌شود.

 مکانی برای پرورش علایق و دیده شدن بچه‌ها

سمانه‌سادات حسینی نیز در این نشست درباره تعامل بین سماوا و نشر مهرک و مدرسه گفت: انتشارات مهرک از 700 عنوان کتاب، توانسته بیش از 200 عنوان کتاب را به صورت صوتی تولید کند؛ اما پیشنهاد سماوا برای کتاب صوتی توسط کودکان، ایده جدید و خوبی بود. یکی از قسمت‌های جذاب این پیشنهاد این بود که اگر بچه‌ها به حرفه‌ای علاقه‌مند هستند، مکانی برای پرورش علایق و دیده شدن آن‌ها وجود داشته باشد. زمانی که کودکان، صدای خود را می‌شنوند، باعث ترغیب دیگر بچه‌ها به این کار می‌شوند و مسیر برای آن‌ها باز می‌شود. به نظرم این روند باعث تولید یک کار خوب، با کیفیت خوب و با صدای کودکان شد.

مدیر نشر مهرک درباره توجه به روحیات کودک در فرآیند تولید افزود: کتاب‌ها پیش از تولید و در روند چاپ مورد بررسی قرار می‌گیرند و اگر از لحاظ روان‌شناسی کودک مورد تایید قرار گرفت، به مرحله انتشار می‌رسند؛ مسلما کتابی که مناسب نیست و در زیرلایه‌های خود مطلب خوبی ارائه نمی‌دهد، وارد بخش تولید نمی‌شود. در رادیکو، از میان کتاب‌های خوب، کتاب‌های خوب‌تر انتخاب شده است و قطعا خواندن چند بار یک کتاب خوب، تبعات خوبی را دارد.

 سماوا به نوعی سنت‌شکنی کرده است

سیدامیرحسین ابوترابی نیز که آخرین سخنران این نشست بود، درباره عملکرد انتخاب عناوین کتاب‌ها گفت: در انتشارات مدرسه در همه زمینه‌ها، عناوین بسیار زیادی برای کودکان وجود دارد. یکسری از عناوین به عنوان برند انتشارات است و مورد استقبال بیشتری قرار گرفته که طبیعتا از آن‌ها استفاده کردیم؛ در اصل برای انتخاب ذائقه‌سنجی کردیم.

مدیر دیجیتال نشر مدرسه درباره بازخورد مخاطب گفت: رادیکو از سمت مخاطب و سایر ناشران مورد استقبال خیلی خوبی قرار گرفت؛ زیرا کودکان با دنیای خودشان بیشتر آشنا هستند و زبان یکدیگر را بهتر می‌فهمند.

وی در پایان گفت: بازار رقابتی که بین پلتفرم‌های مختلف وجود دارد، یک بازار رقابتی سردی است که بیشتر کسب درآمد مهم است و ایده جدید در آن‌ها دیده نمی‌شود؛ اما پلتفرم سماوا دارای ایده نو و خلاقانه است و به نوعی سنت‌شکنی کرده. سماوا مخاطب را به عنوان یک خریدار نمی‌بیند، بلکه به عنوان یک همکار از خود مخاطب در کار کمک می‌گیرد. به نظرم سماوا با توجه به سبقه کمی که داشته، توانسته به سرعت پیشرفت کند و روز‌به‌روز مخاطبان آن بیشتر خواهد شد.