شاید همه ما وقتی درباره یک کودک فوق‌العاده باهوش چیزی می‌بینیم یا می‌شنویم آرزو می‌کنیم یکی از بچه‌های ما هم چنین هوشی داشت. حالا نه آنقدر که استثنا باشند؛ حداقل آنقدر زیرک باشند که به خودمان ببالیم که بچه‌مان بیشتر از سنش می‌فهمد. چند سال بعد هم با ذوق و شوق برای دیگران تعریف کنیم که «دخترم شاگرد اول مدرسه است»، «پسرم فوق لیسانس یا دکترا دارد» و... داشتن چنین فرزندی کار چندان سختی نیست. کافی است چند نکته کلیدی را رعایت کنیم؛ از خواندن قرآن گرفته تا انتخاب همسر و تغذیه درست.

با مرور آموزه‌های دینی در رابطه با سبک زندگی اسلامی، چهار راهکار مهم را به خانواده‌ها توصیه کرده تا فرزندی باهوش و مستعد داشته باشند.

 موقع انتخاب همسر دقت کن

برای داشتن فرزند با‌هوش لازم است موقع انتخاب همسر دقت کرد. چراکه پدر و مادر، هر دو در شکل‌گیری شخصیت و حتی هوش و استعداد جنین نقش دارند. احادیث و روایات‌ بسیاری از ائمه معصومین علیهم السلام وجود دارد که در مورد مسئله انتخاب همسر به قصد داشتن فرزندان و نسلی هوشمند، سالم و صحیح تأکید دارند. این نکته نشان می‌دهد که فرزندان هوش و ذکاوت را از پدر و مادر به ارث می‌برند. البته باید توجه داشت که عوامل محیطی هم بر هوش مؤثر خواهند بود.

در کتاب وسائل الشیعه از پیامبر اسلام‌ صلی الله علیه و آله نقل است که می‌‌فرمایند: «از ازدواج با زنان احمق و کم‌هوش خودداری کنید، چراکه مصاحبت با آنان ناگوار و فرزندی که از آنان متولد می‌شود کم‌هوش است».

همچنین روایتی از امام صادق‌ علیه السلام در این زمینه مشخص می‌کند که ویژگی‌ها و خصوصیات ذاتی، هوشی و ذهنی انسان از طریق وراثت به فرزندان و نسل او منتقل می‌شود. نکته قابل توجه این است که از نگاه پیامبر اسلام‌ صلی الله علیه و آله، انسان باید همسری انتخاب کند که علاوه بر داشتن هوش و ذکاوت، دیندار باشد چراکه به گفته رسول الله صلی الله علیه و آله دینداری شیوه عاقلان است. تأثیر دینداری هر یک از والدین بر هوش و عقل کودک آنان مشخص است.

 قرآن بخوانید

در روایات بسیاری در کتب معتبر دینی از جمله بحار‌الانوار به مادران باردار سفارش شده حتی‌الامکان در زمان بیداری و هنگام خوابیدن با وضو باشند. طبیعی است که یاد خداوند باعث آرامش قلب و ذهن آنان می‌شود و بر فرزندی که در شکم دارند نیز اثر مثبت خواهد گذاشت و او را از لحاظ ذهنی و روانی فردی آرام و باطمأنینه می‌کند.

همچنین سفارش شده که مادر در طول دوران بارداری، در خواندن قرآن کریم مداومت داشته باشد. این کار علاوه بر اینکه بر خلق و خو و ظاهر زیبای فرزندش اثر می‌گذارد، هوش و ذکاوت او را نیز افزایش خواهد داد.

در این مورد، علاوه بر تلاوت کل سوره‌های قرآن کریم، بر خواندن سوره‌های مبارکه حشر، حدید و مریم بسیار تأکید شده که بر هوش نوزاد اثرگذار است. همچنین از امام محمد ‌باقر و امام جعفر صادق علیهما‌السلام روایت است که ذکر و یاد خداوند توسط مادر باردار، بر میزان هوشمندی و رشد عقلی کودک اثر می‌گذارد.

 غذای حلال بخورید

تغذیه انسان از نظر دین مقدس اسلام هم از لحاظ مادی مورد توجه است و هم از لحاظ معنوی. آثار غذای حلال بر زن و مرد تا اندازه‌ای است که علاوه بر اینکه در معنویت و خلق و خوی خود آنان نقش دارد، بر فرزندی که در آینده از آنها متولد می‌شود هم اثرگذار خواهد بود. به همین دلیل توصیه شده که همه افراد به‌خصوص زنان باردار مراقب تغذیه خود باشند.

در روایتی از امام صادق‌ علیه السلام نقل است: «غذایی که مادر در دوران بارداری مصرف می‌کند، از نظر حلال یا حرام بودن بر هوش و ذکاوت فرزندی که در شکم دارد اثرگذار است». بنابراین کسی که می‌خواهد فرزندش دارای هوش و استعداد خوبی باشد، باید در خوردن غذا دقت کرده و از غذای حرام اجتناب کند.

حتی در روایات اسلامی تأکید شده که مادر باردار از خوردن غذایی که به حلال یا حرام بودن آن شک دارد، پرهیز کند. جالب این است که اهمیت تغذیه حلال پدر و مادر در هوش نوزاد آنان بر اساس تحقیقات علمی ثابت شده است؛ به این صورت که اگر با کودک کم‌هوش و بی‌استعدادی مواجه شدید و توانستید در مورد وضعیت زندگی و شرایط تغذیه پدر و مادرش تحقیق کنید، بدون شک به این نتیجه می‌رسید که پدر یا مادر او یا هر دوی آنها در زمان تشکیل نطفه فرزند خود از مشروبات الکلی استفاده کرده و مست بوده‌اند.

باید توجه داشت که این دستورات در دوران شیردهی نوزاد و همچنین در تمام دوران رشد او مورد توجه باشد؛ بدین معنا که پدر و مادر در تمام مراحل رشد فرزند خود باید مراقب تغذیه باشند تا هوش و استعداد او با مصرف غذای حرام به خطر نیفتد.

  سلامت روحی و جسمی والدین

سلامت پدر و مادر از لحاظ روحی و روانی و همچنین سلامت جسمی آنان بدین معنا که وقتی قصد فرزنددار شدن دارند از نظر جسمی بیمار نباشند، بر سلامت روح و ذهن فرزند تأثیرگذار خواهد بود. همچنین خستگی، ترس و اضطراب برای مادر باردار خطرناک است و بهتر است در موقعیت‌هایی که او را آزار می‌دهد قرار نگیرد.

از سوی دیگر، ورزش کردن مادر باردار نکته‌ای است که امام محمد باقر و امام صادق علیهما‌السلام بر آن تأکید داشته‌اند. این احادیث در کتاب بحار‌الانوار آمده‌اند.

تحقیقات و بررسی‌های علمی ثابت کرده خانم‌های بارداری که در هر هفته سه بار ورزش می‌کنند، می‌توانند فرزندانی را به‌دنیا بیاورند که از قدرت هوش و حافظه بهتری برخوردار باشند. در عین حال، قرار گرفتن در موقعیت‌های آرامش‌بخش بر هوش و ذکاوت جنین اثرگذار خواهد بود. همچنین نگاه کردن مادر در دوران بارداری به سبزه و دریا خوب است و در کتاب‌های دینی بر آن تأکید شده است.