در هر شهر روزانه میزان قابل توجهی ضایعات اعم از آهن، پلاستیک، آلومینیوم و نان خشک تولید می‌شود. هر محصولی دارای ضایعاتی است که باید با روش خاص خود بازیافت شده و یا معدوم شود؛ ضایعات امروزه در استان همدان مشکلات بسیاری را به‌وجود آورده، از نحوه جمع‌آوری آن‌ها توسط زباله‌گرد‌ها در سطح شهر تا نحوه نگهداری آن‌ها در ضایعاتی‌هایی که به‌صورت قارچ‌گونه درحال رشد هستند.

اگر سری به جاده ینگجه در مسیر جاده کرمانشاه بزنید، خواهید دید که دو طرف جاده ضایعاتی‌های بسیاری به‌وجود آمده که این مسیر را به دنیای دیگری تبدیل کرده و گویی هیچ نظارتی بر آن‌ها وجود ندارد. اگر چند دقیقه توقف کنید و به جاده نگاه کنید، خواهید دید ماشین­‌های بسیاری با انبوهی از ضایعات هر لحظه به این محل اضافه می‌شوند.

دورریز هر محصول یا همان ضایعات باید به‌درستی بازیافت و یا دفع شود؛ مثلاً ضایعات بیمارستانی و رادیواکتیوها باید تحت شرایط خاص جمع‌آوری و سپس تعیین تکلیف شوند، زیرا این‌گونه مواد می‌توانند سلامت جامعه و محیط‌زیست را به خطر بیندازند. اگرچه محیط‌زیست تحت تأثیر انواع ضایعات است و حفاظت از آن امروزه با افزایش پلاستیک‌ها و امثال آن بیش از گذشته در خطر آسیب جدی قرار دارد.

آمدن این ضایعاتی‌ها و تغییراتی که در اینجا به‌وجود آورده‌اند، برای مرغداری سمیعی که در تولید تخم مرغ فعال است، مشکلات زیادی را به‌وجود آورده است. به همین منظور گروه گزارش میدانی سپهرغرب با حضور در این مجموعه به این موضوع پرداخته است، به‌منظور بررسی بیشتر همچنین گفت‌وگویی با معاون محیط‌زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان همدان صورت گرفت که در ادامه می‌خوانید:

   مجموعه سمیعی تنها لکه سبز جاده ینگجه

مدیر مرغداری سمیعی با بیان اینکه مجموعه ما تنها لکه سبز این منطقه در نقشه هوایی است، گفت: در گذشته این منطقه مختص تاکستان‌های انگور و باغات گل محمدی بوده است. امروز این باغ‌ها تبدیل به انبار ضایعاتی‌‌ها شده که دو طرف جاده را به خود اختصاص داده‌اند و امروز دیگر از آن باغ‌های سرسبز خبری نیست.

   از عدم رعایت حریم مرغداری تا کور شدن شاه‌جوی ینگجه

حسن سمیعی با بیان اینکه ضایعاتی‌ها حریم مرغداری را رعایت نکرده‌اند، اظهار کرد: آب مخصوص کشاورزی روستای ینگجه از این مسیر و از شاه‌جویی که در مجاورت مرغداری «سمیعی» قرار دارد می‌گذرد. در گذشته تقسیم آب باغات از این محل بوده که اداره آب نیز این موضوع را تأیید می‌کند که این جوی آب متروکه نشده و همچنان پابرجا است.

سمیعی ادامه داد: ما قصد داشتیم حریم مرغداری را با توجه به آن شاه‌جوی درخت‌کاری کنیم و عایدی آن وقف مسجد ینگجه شود؛ با وجود مدارکی که نشان می‌دهد این حریم مختص مرغداری است، اما دهیاری ینگجه متأسفانه این زمین را به اعضای شورای ینگجه فروخته و سپس محل مذکور به دیگر اعضا و بعد به ضایعاتی‌ها فروخته شده است.

وی درخصوص روند تصرف زمین و شاه‌جوی آب روستای ینگجه افزود: آن ضایعاتی که خریدار زمین است شبانه شاه‌جوی را کور کرده و با دیوارکشی و ساخت‌وساز در محل، زمین آن را تصرف کرده است. این افراد در برهه‌ای از زمان ضایعات بیمارستانی نگهداری می‌کردند که با پیگیری ما این‌گونه ضایعات درحال حاضر در اینجا نگهداری نمی‌شود.

مدیر مرغداری سمیعی با بیان اینکه ما انتظار نداریم برای همه ضایعاتی‌ها به این زودی فکری شود، گفت: با وجود قول نهادهای ذی‌ربط درخصوص پیگیری موضوع ضایعاتی‌ها، انتظار داریم فکری به حال این زمین بشود که دیوار به دیوار ما قرار دارد و حریم مرغداری 50 ساله و شاه‌جوی یک روستا را نقض و تصرف کرده است.

   تعطیلی مرغداری سمیعی با ادامه فعالیت ضایعاتی‌ها

سمیعی تأکید کرد: من و برادرم در سنی قرار نداریم که توان درگیری هرروزه با این مسئله را داشته باشیم و درصورت عدم رفع این مشکل یا باید تولیدی خود را بفروشیم و یا مجموعه تولیدی را به ضایعاتی تبدیل کنیم که بیکاری اعضای این تولیدی را نیز به دنبال دارد.

این کارآفرین باسابقه همدانی با بیان اینکه ما برای حل این مشکل برخورد قانونی کرده‌ایم، اظهار کرد: این تصرف دارای پرونده در جریان قانونی است و دادستان و معاونش از مجموعه بازدید کرده‌اند. همچنین درخصوص این موضوع از محیط‌زیست و ریاست‌جمهوری نیز کمک خواسته‌ایم تا بتوانیم تولیدی خود را از این معضل نجات دهیم؛ اما تاکنون تغییری حاصل نشده است و انتظار حمایت از تولید این مجموعه را از مسئولان ذی‌ربط خواستاریم.

   موش‌ها بلای جان مرغداری سمیعی

سمیعی با بیان اینکه موش‌­ها پس از حضور ضایعاتی‌ها در این منطقه به‌عنوان بلای جان مرغداری پدیدار شدند، اذعان کرد: این‌گونه موش‌ها که در نوع خود نادر هستند، مشکلات زیادی را برای ما به دنبال داشته‌اند؛ این میهمان‌های ناخوانده عجیب حتی با استخدام متخصص مبارزه با موش نیز از بین نرفتند!

وی ادامه داد: این موش‌ها علاوه‌بر استفاده از دان‌های مخصوص مرغ‌ها، به مرغ‌های بیچاره نیز رحم نکرده و بسیاری از آن‌ها را در قفس می‌کشند. این معضل‌های تمام‌عیار با حفر تونل‌هایی در این مجموعه، موجب فرونشست قسمت‌هایی از مرغداری می‌شوند که علاوه‌بر ایجاد خلل برای مجموعه، حفظ سلامت خاک منطقه را نیز تهدید می‌کنند.

سمیعی در ادامه به توضیح بیشتر معضلاتشان با این موش‌ها پرداخت و افزود: این موش‌ها هیچ‌جوره پا پس نمی‌کشند و انواع سم‌ها در نابودی آن‌ها اثرگذار نبوده است. این موش‌ها بخشی از ارمغان ضایعاتی‌هایی هستند که سه سال بوده آرامش این منطقه را به هم ریخته‌‌اند؛ موش‌ها خسارت‌هایی مانند جویدن کابل‌های برق و قطع سیستم برق مجموعه را نیز ایجاد کرده­‌اند که باعث سوختن قسمتی از سیستم برق‌رسانی مجموعه شده و خسارتی چندمیلیونی را برای مرغداری به دنبال داشته است.

وی در پایان دیگر ارمغان ضایعاتی‌ها برای مرغداری سمیعی را آلودگی منابع آبی مجموعه خواند و گفت: وجود شیرابه‌های حاصل از این زباله‌ها دیگر دردسری بود که باعث شده تا آب چاه‌های این مجموعه نیاز به تصفیه داشته باشند که تصفیه آب چاه‌ها نیز افزایش هزینه برای تولید به دنبال داشته است.

   حل مشکلات ضایعاتی‌ها نیاز به ورود جدی همه دستگاه‌ها دارد

معاون محیط‌زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان همدان نیز با بیان اینکه درخصوص موضوع این منطقه هیچ دستگاهی به اندازه محیط‌زیست کارنامه عملی ندارد، گفت: آنچه که قانون به ما اختیار داده و وظیفه دستگاه بوده، انجام شده و سامان‌دهی و رفع معضلات این منطقه نیازمند به ورود دستگاه‌های دیگر به‌صورت جدی است.

عادل عربی با اشاره به اینکه محیط‌زیست نخستین ارگانی بود که برای حل مشکل مرغداری سمیعی ورود کرد، تصریح کرد: به‌دلیل عدم حمایت لازم از سوی همه دستگاه‌های متولی از این موضوع، مشکل آن همچنان باقی است.

* فعالیت 300 واحد ضایعاتی در ینگجه

وی تعداد واحد‌های ضایعاتی ینگجه را حدود 300 واحد برشمرد و افزود: کار تفکیک پسماند و بازیافت آن، فی‌نفسه کار خوبی است؛ اما به این صورت غیر مجاز فعالیت کردن و بدون طی روند اداری و با عدم رعایت قانون، کار درستی نیست.

   رأی دادگاهی که برای 18 واحد متخلف محیط‌زیست بازدارنده نبود

عربی تأکید کرد: 300 واحد در این منطقه در زمینه بازیافت کاغذ و آهن‌آلات درحال فعالیت هستند و ما تک‌تک واحدهای این منطقه را پایش کرده‌ایم. از بین آن‌ها 18 واحد دچار مشکل محیط‌زیستی هستند که پلاستیک­‌ها را آسیاب می‌کنند و شست‌وشو را در مجموعه خود دارند که فاضلاب آن‌ها وارد محیط می‌شود. از تک‌تک این واحدها شکایت شده و مستندات آن موجود است؛ درخصوص این واحدها رأی گرفته‌ایم، اما اینکه رأی بازدارنده نبوده، بحث دیگری است.

معاون محیط‌زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان همدان با بیان اینکه در این منطقه چند اتفاق افتاده، تصریح کرد: حریم راه نقض شده و واحدی را شاهدیم که در فاصله دو تا سه متری راه قرار دارد، حریم مرغداری نقض شده، برداشت غیر مجاز آب از چاه‌ها را شاهدیم، تغییر کاربری غیر مجاز زمین زراعی صورت گرفته، کسب‌وکار غیر مجاز و بدون مجوز اتفاق داریم، در حریم شهر همدان و مریانج ساخت‌وسازهایی صورت گرفته، معضلات بهداشتی و مسائل محیط‌زیستی رخ داده که البته ارگان‌های متولی موارد ذکرشده مشخص است.

وی در ادامه گفت: سازمان محیط‌زیست از جایگاه خود به این موضوع ورود کرده است؛ همچنین این سازمان در جایگاه دبیرخانه‌ای نیز در کارگروه مدیریت پسماند استان ورود کرده و پیگیری‌های لازم را انجام داده است. از طرف دستگاه‌های مرتبط با این موضوع لایحه­ مشترک به دادگاه ارائه شده و پیگیری شد تا همه این ضایعاتی‌ها به محل مناسبی منتقل شوند که مراحل ادارای آن تا حدی انجام شد، اما دوباره با معرفی محل دوم، این پیگیری ادامه دارد.

عربی با بیان اینکه حدود دو هفته پیش نیز با مدیریت پسماند استان موضوع را در جایگاه دبیرخانه‌ای خود مطرح کرده‌ایم، ابراز کرد: مقرر شد شهرداری همدان چند محل پیشنهادی معرفی کند تا سامان‌دهی و انتقال این ضایعاتی‌ها پس از بررسی سازمان‌های مرتبط انجام شود و با پایش محل‌ها یکی از آن‌ها را به معاونت عمرانی و کارگروه پیشنهاد دهند و سپس شهرداری نسبت به ساخت آن واحد صنفی اقدام کند تا این واحدهای ضایعاتی منتقل شوند. درخصوص این جایگاه پیشنهاد اداره محیط‌زیست محلی در نزدیکی سایت مدیریت پسماند استان همدان است.

وی افزود: سامان‌دهی وضع موجود از آن جهت نیاز به فوریت دارد که نقض و تجاوز حریم مرغداری رخ داده است. انتظار داریم ارگان‌های متولی مثل سازمان جهاد کشاورزی و علوم پزشکی ورود کنند و اجازه ندهند حریم یک واحد مرغداری نقض شود.

عربی به دیگر مشکل این ضایعاتی‌ها پرداخت و اذعان کرد: کیسه‌های پلاستیکی که در آن منطقه رها شده نیز نیاز به توجه متولیانی چون شهرداری و بخشداری مرکزی همدان دارد تا زمان انتقال این واحد‌ها به محل مناسب خود تا حدی چشم‌انداز منطقه بهبود یابد و به سروسامان برسد.

معاون محیط‌زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان همدان درخصوص بستن این واحد‌ها تصریح کرد: ضربتی عمل کردن و بستن تمام این واحدها نیز مسائل اجتماعی خود را به همراه دارد، زیرا این مسئله به جهت ایجاد اشتغال توسط برخی متولیان مد نظر قرار می‌گیرد؛ هرچند که خیلی دیر شده است.

وی در پایان افزود: هفته گذشته به همه دستگاه‌های مربوطه نامه زده و مشکلات نوشته و رونوشت آن نیز به دادستانی و فرمانداری داده شده تا به ما به‌عنوان دبیرخانه و ناظر مدیریت پسماند گزارش دهند. درصورتی که گزارش عملکرد دستگاه‌های متولی ارسال نشود، مجبوریم این عدم انجام وظایف را به‌عنوان ناظرین اجرای قانون پسماند به مراجع بالادستی گزارش دهیم.

با این تفاسیر، سؤال این است که این تغییر کاربری از کشاورزی به ضایعاتی‌ چگونه و با چه روندی بوده است؟ افزایش این ضایعاتی‌ها می‌تواند مشکلات زیاد محیط‌زیستی مانند آلودگی هوا، آب و خاک را نیز به دنبال داشته باشد.

پیگیری این موضوع از طریق ارگان‌هایی مانند شهرداری همدان و مریانج، جهاد کشاورزی، محیط‌زیست، مدیریت سلامت و محیط کار، سازمان صمت، اداره دامپزشکی، اداره راه، آب منطقه‌ای و دادستانی می‌تواند به این رشد قارچ‌گونه رسیدگی کند تا بیش از این بی‌سروسامان نباشد.

ذی‌ربط بودن چندین اداره در این مسئله و حل مشکل جاده ینگجه که شاهد رشد سریع این واحد‌ها بوده، تاکنون دردی از واحد تولیدی قدیمی سمیعی دوا نکرده و بار دیگر ضرب‌المثل آشپز که دو تا شود غذا یا شور می‌شود یا بی‌نمک را به تصویر می‌کشد. امید است این مرغداری از اسارت همه‌جانبه زباله‌ها خارج شده و تخم مرغ‌های خود را بدون دغدغه به مردم ارائه دهد. البته معلوم نیست بعد از رفتن این ضایعاتی‌ها موش‌های مقاومی که اینجا جا خوش کرده‌اند، خواهند رفت یا خیر!

موضوع ضایعات مسئله قابل چشم‌پوشی نیست، زیرا ضایعاتی‌ها در این سه سال رشد زیادی داشته‌اند و تولید یکی از محصولات مهم امروز که تخم مرغ است را تحت شعاع قرار داده‌اند؛ این موضوع توجهی همچون یک بیمار اورژانسی بدحال را می‌طلبد و نیازمند رسیدگی ضرب‌الاجل از سوی مسئولین ذی‌ربط است.