از زمانی که پلتفرم‌های ایرانی در کشور رخ نمایی کردند، برخی خانواده‌ها با این ذهنیت که چنین پلتفرمی از بافت فرهنگی بومی کشور بهره می‌برد، کودک خود را در آن رها می‌کنند. این موضوع در حالی اتفاق می‌افتد که بسیاری از محتوا‌های غیراخلاقی موجود در سایر شبکه‌های اجتماعی در پلتفرم‌هایی همچون روبیکا کپی شده است.
در همین راستا فاطمه سادات بکایی مدیر نشانک و دبیرفرهنگی تبیان معتقد است که مسئولان روبیکا و سایر پلتفرم‌های ایرانی نسبت به ارائه محتوای نامناسب در پلتفرم خود واقفند ولی به دلیل رقابت‌پذیری با شبکه‌های اجتماعی خارجی و کسب درآمد در راستای پالایش محتوای نامناسب برای کودکان قدم برنمی‌دارند و حتی نظام رده‌بندی سنی در این پلتفرم رعایت نمی‌شود. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، دهه هشتادی و حتی نودی‌ها در پیام‌رسان روبیکا بیشترین کنشگری را به خود اختصاص داده‌اند.
  به‌عنوان نخستین سؤال آیا روبیکا از نظر فرمی و محتوایی بستر امنی برای کودکان و نوجوانان بوده تا خانواده‌ها با فراغ بال کودکانشان را با این پیام‌رسان تنها بگذارند؟
روبیکا به‌دلیل اینکه در هیچ یک از محیط‌های طراحی شده آن رده‌بندی سنی نداشته، قطعاً محیط امنی برای کودکان و حتی در بخشی نوجوانان نبوده است. همان طور که می‌دانید محیط روبیکا چند وجهی بوده و بخشی از آن کپی شده اینستاگرام است و بخش دیگر از تلگرام الهام گرفته وحتی شاهد حضور مدل VOD‌ها در بخشی‌های نمایش فیلم و سریال هستیم. اگر فقط به بخشی کپی شده آن از اینستاگرام اشاره کنیم متوجه خواهیم شد که همان محتوای شبکه اجتماعی خارجی در روبیکا کپی شده و کودک محدودیت خاصی در دسترسی‌ها به محتوای نامناسب یا حتی غیراخلاقی ندارد.
  بیشترین آسیب‌ها و معضلاتی که در حال حاضر در بستر پلتفرم‌های ایرانی متوجه کودکان و حتی نوجوانان می‌شود، چیست؟
گزاف نگفتیم اگر عنوان کنیم که پلتفرم‌های ایرانی صرفاً و صرفاً هویت سازندگانش ایرانی است و محتوای آن هیچ همخوانی مناسبی با فرهنگ ایرانی ندارد. به عنوان مثال در روبیکا چندوجهی بودن خدمات در این پلتفرم فضا را برای کودکان ترسناک‌تر می‌کند چرا که والدین در نگاه اول فکر می‌کند محتوای یک پلتفرم ایرانی با حذف یا سانسور محتوای غیراخلاقی همراه بوده در حالی که اصلاً اینطور نیست و حتی موسیقی‌های مبتذل برخی از خوانندگان همچون ساسی مانکن به‌راحتی در روبیکا در دسترس کودکان قرار می‌گیرد. نکته دیگری که باید بدان اشاره کنم این است که فرآیند ریپورت به عنوان یک فرآیند ممیزی برای جلوگیری از انتشار محتوای نامناسب در روبیکا بسیار سخت و کند اتفاق می‌افتد. براساس تجربه انگاری‌های صورت گرفته این فرآیند تا به امروز برای جلوگیری از دسترسی کودکان به محتوای نامناسب، موفقیت آمیز نبوده است. البته این مسئله بار‌ها به مسئولان این پلتفرم‌ها گفته شده و مطالبه‌گری رخ داده است.
  چرا تا به امروز با توجه به تذکرات برخی کارشناسان شاهد هیچ تغییری در راستای بهبود وضعیت محتوایی برای بهره‌مندی کودکان نیستیم؟
اول از همه باید بگویم که مسئولان فنی روبیکا به این مسئله اشراف و آگاهی کامل دارند و به مشکلات محتوایی آن واقف هستند، ولی نوع نگاه آن‌ها به مسئله پلتفرم ایرانی کاملا تجاری و بیزنسی است. در واقع آن‌ها معتقدند که با ایجاد محدودیت در روبیکا بخش اعظمی از مخاطب خود را از دست می‌دهند و در رقابت با سایر پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی شکست خواهند خورد. جلب و جذب مخاطب و نگاه اقتصادی تنها عامل سهل‌انگاری مسئولان این پلتفرم بوده است.
  چه راه حلی برای بهبود وضعیت فعلی کودک و نوجوان پیشنهاد می‌کنید؟
اجازه بدهید کمی ساختاری به این موضوع مهجور واقع شده در نظام فرهنگی و رسانه‌ای کشور بپردازیم. به طول کلی برنامه‌ریزی تدقیقی در راستای بهره‌مندی کودکان و نوجوانان در فضای مجازی به‌صورت ساختارمند در کشور شکل نگرفته است. ما قبل از هرچیزی به اینترنت کودک احتیاج داریم، ولی نباید این اینترنت لزوما محدود به سیم کارت کودک باشد بلکه باید فرآیندی در کشور شکل گیرد که در بخش اینترنت خانگی و دیتا، امکان درج رده بندی سنی کودک و همچنین محدودیت استفاده وجود داشته باشد. در واقع اگر کودک در فرآیند رشد خود سنش افزایش پیدا کرد متناسب با آن سطح دسترسی‌ها چه از طریق اپراتور و چه والدین تغییر کند. بر این مسئله نیز تأکید می‌کنم که این محدودیت به‌عنوان ارائه اینترنت کم‌سرعت به کودکان نیست چرا که در گذشته تحت عنوان ایجاد محدودیت برای کودکان اینترنت کم سرعت در اختیارشان قرار می‌گرفت که به دلیل کندی نت بسیاری از مطالب را باز نمی‌کرد. وزارت ارتباطات در گذشته با ایجاد کندی سرعت می‌خواست در واقع محدودیت‌های دسترسی کودک را ایجاد نماید که طرحی اشتباه بود. نکته دیگر این است که ما به یک چرخه و شبکه از محتوای کودک احتیاج داریم. در این محیط کودک می‌تواند همه نیاز‌های خود را در بستر مجازی برطرف سازد، نیاز‌هایی از قبیل دانشنامه، دسترسی به فیلم و سریال، دسترسی به کتاب و بازی‌های آنلاین؛ این‌ها نکاتی هستند که اگر برطرف شوند می‌توانند به ارتقای سطح برنامه ریزی حوزه کودک در فضای مجازی کمک کنند.
باتوجه به تجربه سایرکشور‌ها و چگونگی حضور کودکان در پلتفرم ها، چه مدل یا نمونه موفقی در دنیا وجود دارد که می‌توان با مشابه‌سازی بومی و فرهنگی در روبیکا از آن بهره برد؟
همان‌طور که گفتم در خیلی از کشور‌های جهان اینترنت کودک وجود داشته و دسترسی‌ها به منابع اینترنتی برای کودکان ممنوع است. حتی پیام‌رسان‌های ویژه کودک به خانواده‌های ارائه می‌شود. از نظر فرمی و فنی با توجه به پرس و جویی که از متخصصان کرده‌ایم، ارائه محتوای مناسب در روبیکا برای کودکان به هیچ وجه پیچیده نبوده و حتی کمتر از یک ماه می‌توان تغییرات لازم را انجام داد، ولی نیازمند همتی از سوی مسئولان این پلتفرم است تا با کمرنگ‌تر کردن نگاه بیزنسی به فرهنگ‌سازی در این پلتفرم کمک کنند. ببینید در ایران همان تیمی که روبیکا را ساخته برنامه شاد را هم ساخته است که ذیل آموزش و پرورش کشور فعالیت می‌کند. برای همین است که ایرادات وارد شده به روبیکا در شاد نیز وجود دارد و حتی در برنامه شاد نیز شاهد کانال‌هایی هستیم که لزوماً محتوای مناسب ندارند، ولی خانواده‌ها با خیال راحت بچه هارا برای تحصیل در بستر شاد رها می‌کنند.
  به‌تازگی مبحث آموزش در روبیکا مورد توجه قرار گرفته به نحوی که بسیاری از سازمان‌های آموزشی از بستر روبیکا برای آموزش مجازی استفاده کنند. آیا چنین ایده‌ای مناسب به نظر می‌رسد؟ اگر خیر دلیل خود را بفرمایید؟
ما هیچ بستر مناسبی در روبیکا برای ارائه خدمات آموزشی نداریم. روم‌ها، خدمات تدریس آنلاین و تصویری و حتی مسئله تعاملی بودن آموزش‌ها و مثلاً ارائه پاورپوینت توسط معلم‌ها همه و همه بخشی از نواقصی است که نشان می‌دهد روبیکا به هیچ وجه بستر مناسبی برای خلق نظام آموزش مجازی نخواهد بود. متأسفانه روبیکا می‌خواهد همه چیز را با هم در خود داشته باشد و این ضعف بزرگی است. کودک در موقع تحصیل یا یادگیری باید تمام حواسش معطوف به مطالعه یا آموزش باشد، ولی وجود شبکه‌های اجتماعی آن هم به حالت افسارگسیخته در پلتفرم روبیکا باعث بازیگوشی کودک و عدم تمرکز حواس برای مطالعه خواهد شد. پیشنهاد بنده این است که به جای تجمیع همه خدمات در یک پلتفرم تمرکز روبیکا بر چند حوزه خاص باشد تا این گونه بتواند نقاط ضعف خود را پوشش داده و خدمات بهتری و مفیدتری به کاربران خود اختصاص دهد.