فاطمه ترکمان‌اسدی روز سه‌شنبه در نشست خبری و‌ تور رسانه مجموعه معاونت بهداشت به‌مناسبت هفته سلامت با بیان اینکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در قالب یک شبکه به‌هم‌پیوسته خدمات بهداشتی درمانی را به مردم مناطق تحت پوشش ارائه می‌کند، افزود: یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های سرمایه انسانی، وضعیت سلامت مردم است؛ مراقبت‌های بهداشتی اولیه، مراقبت‌های اصلی در زمینه سلامت است که باید برای همه افراد و خانواده‌های جامعه قابل دسترس باشد.
وی با بیان اینکه مراقبت‌های بهداشتی متضمن توزیع عادلانه منابع اجتماعی بین طبقات مردم به‌ویژه طبقات محروم جامعه است، گفت: هدف این طرح آن است که امکانات بهداشتی را تا حد ممکن به محل کار و زندگی مردم نزدیک کند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا استان همدان خاطرنشان کرد: در این راستا معاونت بهداشتی به‌عنوان یکی از معاونت‌های زیرمجموعه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی جهت تأمین، حفظ و ارتقای سطح سلامت جامعه زیر پوشش و ایجاد دسترسی مناسب به خدمات سطح یک به همه هم‌وطنان، درحال فعالیت است.
ترکمان‌اسدی با بیان اینکه مراقبت‌های بهداشتی درمانی نه‌فقط به‌صرفه و مؤثر بلکه باید در حد استطاعت مردم و مورد قبول آنان نیز باشد، اظهار کرد: این خدمات باید به‌صورت عادلانه برای تمامی مردم فراهم شود که این موضوع در کشور ما با راه‌اندازی و گسترش شبکه‌های بهداشت و درمان شهرستان و ارائه خدمات یکسان و اختصاصی به تمامی گروه‌های جمعیتی در مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌های سلامت و خانه‌های بهداشت، تحقق یافته است.
وی افزود: این معاونت براساس شرح وظایف پیش‌بینی‌شده در سیستم بهداشتی زیر نظر معاون بهداشتی دانشگاه و با فعالیت 13 گروه یا واحد ستادی به امر برنامه‌ریزی، هدایت، نظارت، سازمان‌دهی و ارزشیابی برنامه‌ها در سطح مراکز بهداشت شهرستان‌ها می‌پردازد.
این مقام مسئول با اشاره به آموزش و توانمندسازی سه هزار نیروی پُرتلاش در حوزه بهداشت در 9 مرکز بهداشت شهرستان، تصریح کرد: در این راستا 66 مرکز خدمات جامع سلامت شهری، 80 مرکز خدمات جامع سلامت روستایی، 41 پایگاه سلامت شهری، 11 پایگاه سلامت روستایی، 15 مرکز خدمات جامع سلامت شبانه‌روزی و 502 خانه بهداشت درحال ارائه خدمات سلامت به هم استانی‌های عزیز است.
ترکمان‌اسدی با بیان اینکه معاونت بهداشتی همدان در راستای دستیابی به اهداف خود نسبت به ایجاد هشت مرکز مشاوره پیش از ازدواج در سطح استان اقدام کرده است، مطرح کرد: در این مراکز مباحث آموزشی در رابطه با سلامت باروری، جنسی و فرزندآوری، اخلاق و احکام، حقوق خانواده و روان‌شناسی است.
وی ضمن اشاره به راه‌اندازی سه مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری، گفت: از دیگر اقدامات این معاونت می‌توان به راه‌اندازی آزمایشگاه آب و فاضلاب رفرانس و آزمایشگاه مرجع ویروس‌شناسی اشاره کرد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا همدان با بیان اینکه مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری در شهر همدان، ملایر و نهاوند قابلیت ارائه خدمات آموزشی، مشاوره، مراقبت و درمان، پیشگیری و کاهش آسیب به افراد در معرض بیشترین خطر ابتلا به اچ‌آی‌وی، مبتلایان به اچ‌آی‌وی، هپاتیت و بیماری‌های آمیزشی را دارند، اظهار کرد: افرادی که به خدمات این مراکز نیاز دارند، می‌توانند به‌صورت کاملاً محرمانه و رایگان از خدمات آن بهره‌مند شوند.
ترکمان‌اسدی با بیان اینکه آزمایشگاه آب و فاضلاب رفرانس معاونت بهداشتی با هدف پایش کیفیت فیزیکی، شیمیایی و میکروبی آب شرب شبکه‌های توزیع شهری و روستایی استان راه‌اندازی شده است، خاطرنشان کرد: این آزمایشگاه با دو بخش شیمی و میکروبی و با بهره‌گیری از کارشناسان و نیروهای مجرب و متعهد و استفاده از تجهیزات مدرن، توانایی سنجش انواع فلزات سنگین، سموم آلی کشاورزی و انواع آزمایش‌های میکروبی آب و فاضلاب را دارد.
وی آزمایشگاه مرجع ویروس‌شناسی معاونت بهداشت استان همدان را از دیگر افتخارات این معاونت دانست و گفت: در راستای نیل به اهداف نظام مراقبت بیماری‌های واگیر و غیر واگیر و خدمت‌رسانی به منطقه غرب کشور جهت تشخیص و شناسایی بیماری‌های نوپدید و بازپدید ویروسی و ارتقای سطح کیفیت سلامت آحاد جامعه، آمادگی لازم را دارا هستیم.
این مقام مسئول با بیان اینکه آزمایشگاه مذکور در شرایط اضطراری پاندمی کرونا راه‌اندازی و با نظارت نماینده سازمان بهداشت جهانی در ایران موفق به کسب تأییدیه از وزارت بهداشت شد، افزود: درحال حاضر در این آزمایشگاه آزمایش‌های مولکولی کووید، آنفلوآنزا و HIV با تعیین میزان ویروس انجام می‌شود؛ هم‌اکنون این آزمایشگاه ظرفیت توسعه و راه‌اندازی سایر آزمایش‌های مولکولی ازجمله هپاتیت و ویروس پاپیلومای انسانی را دارد.
ترکمان‌اسدی با بیان اینکه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا همدان دارای 9 مرکز بهداشت شهرستان است، اضافه کرد: این مراکز وظیفه پشتیبانی و نظارت بر عملکرد واحدهای ارائه‌دهنده خدمات در مراکز خدمات جامع سلامت و پایگاه‌های سلامت و خانه‌های بهداشتی را برعهده دارند.
وی بیان کرد: این واحدهای بهداشتی خدمات اولیه سلامت که شامل آموزش سلامت، مراقبت بهداشتی تمامی گروه‌های سنی و گروه‌های آسیب‌پذیر، واکسیناسیون، پیشگیری از بیماری‌های واگیر و غیر واگیر، بهداشت محیط و حرفه‌ای، مشاوره‌های تغذیه‌ای و سلامت روان است را به‌طور رایگان به جمعیت زیر پوشش ارائه می‌دهند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا استان همدان با بیان اینکه هر خانوار ساکن در شهر یا روستا دارای پرونده سلامت الکترونیک است، گفت: در این پرونده سابقه سلامت و بیماری و مراقبت‌های بهداشتی ثبت می‌شود؛ آموزش بهداشت وظیفه مهم و اساسی همه واحدهای مرکز است که باید در جریان ارائه خدمات بهداشتی و پزشکی به‌صورت فردی و گروهی و به تناسب وضعیت سلامت و بیماری افراد باشند.
ترکمان‌اسدی با بیان اینکه خانه‌های بهداشت محیطی‌ترین مکان ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به روستاییان هستند و توسط بهورزان زن و مرد که ساکنان بومی همان روستاها هستند اداره می‌شوند، افزود: بهورزان موظف هستند علاوه‌بر جمعیت روستای خودشان به‌عنوان روستای اصلی، به جمعیت روستاهای کم‌جمعیت مجاور نیز خدمات بهداشتی مورد نیاز را ارائه دهند؛ این خانه‌های بهداشت زیر نظر مراکز خدمات جامع سلامت روستایی انجام وظیفه می‌کنند.
وی با بیان اینکه هر مرکز خدمات جامع سلامت شهری دو یا چند پایگاه سلامت دارد، عنوان کرد: مرکز خدمات جامع سلامت روستایی چند خانه بهداشت را در آن منطقه زیر پوشش دارد.
این مقام مسئول گفت: میانگین جمعیت زیر پوشش هر پایگاه سلامت 12 هزار و 500 نفر و هر خانه بهداشت حداقل یک‌هزار و 500 نفر است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا همدان ابراز کرد: به‌زودی طرح پزشک خانواده در شهرهای بالای 20 هزار جمعیت این استان اجرا می‌شود.
ترکمان‌اسدی با بیان اینکه طرح پزشک خانواده از شهر کبودراهنگ با 22 هزار جمعیت آغاز و سپس در دیگر مناطق اجرایی می‌شود، گفت: با اجرای این طرح، نظام ارجاع و سطح‌بندی دریافت خدمات از پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص نیز رعایت می‌شود.
وی ادامه داد: برای اجرای این طرح علاوه‌بر ضرورت پیش‌بینی نیروی انسانی و امکانات فیزیکی مورد نیاز، نیازمند فراهم کردن بستر فکری و فرهنگی جامعه برای اقبال مردم از این طرح هستیم.
این مقام مسئول با بیان اینکه خدمات بهداشتی برای دانشگاه علوم پزشکی هزینه‌بر است با این وجود این خدمات با کمترین تعرفه و حتی رایگان در اختیار مردم قرار می‌گیرد، اظهار کرد: از مردم تقاضا داریم در ارتقای سلامت همکاری لازم را داشته باشند و با مراجعه به‌موقع به مراکز خدمات جامع سلامت و شروع به‌هنگام مراقبت‌های لازم و انجام غربالگری، از بیماری‌های احتمالی پیشگیری کنند.
ترکمان‌اسدی با بیان اینکه بیش از 90 درصد مراجعان با ویزیت پزشک عمومی کارشان انجام می‌شود و درصورت نیاز به متخصص یا فوق تخصص ارجاع داده می‌شوند، گفت: غربالگری در مناطق روستایی جدی گرفته می‌شود، اما شهرنشینان کمتر به مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه می‌کنند؛ یعنی مراقبت‌های سلامت در شهر مغفول مانده است.
وی هشدار داد: براساس آخرین ارزیابی‌های صورت‌گرفته 35 درصد جمعیت بالای 30 سال فشار خون دارند که درصورت مراجعه دیرهنگام و تأخیر در تشخیص و درمان، بروز دیگر بیماری‌ها ازجمله سکته مغزی و از بین رفتن کلیه‌ها را در پی خواهد داشت.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا همدان افزود: همچنین 10 درصد افراد بالای 30 سال به دیابت مبتلا هستند که اگر به‌موقع مراجعه و مراقبت‌های لازم را انجام دهند، عوارض بعدی را شاهد نخواهیم بود.
   ارائه خدمات روان‌شناسی، تغذیه و دندان‌پزشکی در مراکز جامعه سلامت
ناظر سابق خانه بهداشت سنگستان نیز گفت: خدمات بهداشت محیط‌وکار، خدمات پزشکی، دندان‌پزشکی، مامایی، آزمایشگاهی، تزریقات و پانسمان و نظارت بر نحوه ارائه خدمت در پایگاه‌های سلامت شهری و خانه‌های بهداشت ازجمله وظایف مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی است.
زارعی بیان کرد: درمان بیماران به‌صورت سرپایی، شناسایی بیماری‌های بومی منطقه، تشخیص و مراقبت درمانی بیماران نیازمند مراقبت ویژه، آموزش و اقدام برای پیشگیری از بیماری‌های واگیر و غیر واگیر و ویزیت پزشکی ازجمله خدمات ارائه‌شده به مراجعین توسط پزشک در مراکز خدمات جامع سلامت است.
وی با بیان اینکه پزشک مرکز درصورتی که به اقدامات درمانی و تشخیصی بیشتری نیاز باشد می‌تواند بیمار را جهت مشاوره تغذیه یا سلامت روان به کارشناسان مربوطه شاغل در مرکز و یا به بیمارستان‌ها و کلینیک‌های تخصصی ارجاع دهد، اظهار کرد: پزشک مرکز با استفاده از پرونده سلامت الکترونیک اطلاعات مهمی درباره سلامت اعضای خانواده در اختیار دارد.
این مقام مسئول با بیان اینکه در مراکز خدمات جامع سلامت شبانه‌روزی خدمات اورژانسی و سرپایی به بیماران و مصدومان ارائه می‌شود، اذعان کرد: درصورت نیاز بیمار با آمبولانس مستقر در آن مرکز به سطح دوم ارائه خدمات درمانی یا بیمارستان ارجاع داده می‌شود.
   مرکز جامع سلامت پیشرو در ارائه خدمات به بیماران کرونایی
مسئول مرکز خدمات جامع شهری امام حسن (ع) نیز درخصوص خدمات کارشناسان این مرکز گفت: کارشناسان بهداشت محیط و حرفه‌ای ضمن بازدید از اماکن عمومی منطقه زیر پوشش و از محل‌های تهیه، نگهداری و فروش مواد غذایی بازدید می‌کنند و نمونه‌برداری‌های لازم را انجام می‌دهند؛ نظارت بر دفع بهداشتی زباله، بهداشت محیط کارگاه‌ها، کارخانه‌ها، مدارس و بهداشت آب، نظارت بر مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی کارشناسان مستقر، از اقدامات در این واحد است.
حیدری با بیان اینکه این مرکز بیش از 28 هزار نفر جمعیت را زیر پوشش خود قرار می‌دهد، مطرح کرد: کارشناس روان در مرکز خدمات جامع سلامت شهری امام حسن (ع) مسئول ارائه مشاوره و آموزش برای پیشگیری از اختلالات روانی به جمعیت زیر پوشش و بیماران ارجاعی از پزشک مرکز است.
وی با بیان اینکه خدمات این مرکز جزء خدمات سطح یک محسوب می‌شود، تصریح کرد: کارشناس تغذیه در مرکز خدمات جامع سلامت شهری مسئول ارائه مشاوره تغذیه و تنظیم رژیم غذایی برای پیشگیری از بیماری‌ها و تنظیم رژیم غذایی جهت کمک به درمان بیماری‌های مزمن در جمعیت زیر پوشش است.
این مقام مسئول ضمن اشاره به خدمات دندان‌پزشکان، گفت: این واحد به ارائه خدمات به بیماران به‌صورت سرپایی، ارائه خدمات به گروه‌های هدف (کودکان و مادران باردار)، آموزش و اقدام برای پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان می‌پردازد.
حیدری با بیان اینکه در این واحد آزمایش‌های درخواست‌شده توسط پزشک انجام می‌شود، اظهار کرد: ماما‌های شاغل در پایگاه‌های سلامت شهری کلیه خدمات مربوط به مراقبت‌های پیش از بارداری، مراقبت‌های دوران بارداری و مراقبت‌های بعد از بارداری و سلامت باروری و غربالگری سرطان‌های شایع مثل سرطان پستان و رحم را به زنان جمعیت زیر پوشش ارائه می‌دهند.
وی افزود: این مرکز از اوج شیوع کرونا تا به امروز خدمات قابل توجهی به بیماران ارائه کرده است.
شایان ذکر است به‌مناسب هفته سلامت در این تور رسانه‌ای از خانه بهداشت سنگستان، پایگاه جامع سلامت امام صادق (ع) و مرکز جامع سلامت شهری امام حسین (ع) توسط اصحاب رسانه و مسئولان معاونت بهداشتی بازدید به عمل آمد.