سپهرغرب، گروه شهر: دسترسی برابر تمام ساکنان یک شهر به فضاهای عمومی از اهمیت ویژهای برخوردار است و میتواند از جنبههای مختلف بر کیفیت زندگی آنها تأثیر بگذارد، ضمن اینکه مزایای بیشماری نیز برای شهر دارد. مکانسازی روشی است که با استفاده از آن، فضاهای شهری کاربرپسند میشود.
امروزه مدیران در اغلب نقاط دنیا، طراحی شهری را بر فضاسازی که رویکردی مردم-محور برای توسعه فضاهای عمومی شهر بهشمار میرود، متمرکز میکنند. در واقع، توجه به مؤلفههایی نظیر قابلیت پیادهروی، حملونقل عمومی، دسترسی به مشاغل و گزینههای بهتری برای مسکن بیش از پیش برای مدیران و مردم حائز اهمیت است و همین امر، مدیران را به اتخاذ راهبردی مکانسازی شهر برای رفع هرچه بیشتر نیازهای شهروندان سوق داده است.
مکانسازی شهری چیست؟
مکانسازی شهری (فضاسازی) اقداماتی را در راستای بهبود کیفیت فضاهای عمومی و زندگی مردمی را در بر میگیرد که بیشترین دسترسی را به آنها دارند. مدیران در اتخاذ این رویکرد میکوشند اقداماتی را برای بهبود فضاهای عمومی اعمال کنند که به افزایش نشاط مناطق، شور شهروندی، رونق اقتصادی، افزایش عدالت اجتماعی، ترویج پایداری زیستمحیطی و حتی بهبود سلامت جسمی و روانی شهروندان پیاده کنند. در واقع در فضاسازی شهری، رویکردهای مکان-محور با هدف ایجاد تغییراتی برای افزایش رفاه تمام شهروندان اتخاذ میشود و جالب اینکه تمام اعضای جامعه میتوانند برای تحقق این هدف، تخصصها و ایدههای خود را به اشتراک بگذارند. تاکنون مدیران در بسیاری از شهرهای جهان به پیادهسازی راهبردهای مختلفی در زمینه فضاسازی شهری در مناطق پرداختهاند که در ادامه به معرفی بهترین نمونههای آنها میپردازیم.
بهبود زیرساختهای پیادهروی و دوچرخهسواری در استیرلینگ
اعضای شورای شهر استیرلینگ طرحی را تحت عنوان «قدم بزن، دوچرخهسواری کن، استیرلینگ را زندگی کن» ارائه دادند تا از طریق آن، طراحی مسیرهای مختلف حملونقل شهری را تغییر دهند. این افراد هدف اصلی خود را ایجاد فضاهای شهری دوستدار پیادهروی و دوچرخهسواری به منظور تسهیل تردد تمام مردم، با هر میزان توانایی جسمی، معرفی و استدلال کردند که پیادهراهها و مسیرهای دوچرخهسواری ایمن میتواند تمام شهروندان را به حضور دعوت کند که این امر به سهم خود میتواند شور شهری را افزایش دهد.
اعضای شورای شهر استیرلینگ تلاش کردند طراحی دوباره فضاهای عمومی را با تدبیر تمام اجرا کنند و برای همین امر، نیازهای تمام شهروندان را، از کودکان گرفته تا افراد پیر در نظر گرفتند که به دنبال آن، مسیرهای پیادهروی و دوچرخهسواری جدید علاوه بر کاربری اصلی خود، فضاهایی را برای بازی کودکان و گرد هم آمدن افراد برای برقراری تعاملات اجتماعی و استراحت شکل داد.
توجه به فضاسازی برای حفظ طبیعت در پروژههای جدید مئامشلان
مدیران مئامشلان در بلژیک، با هدف حفظ طبیعت شهری اقدام به توسعه یک بستر برخط برای سهیمسازی شهروندان در طراحی و ساخت پروژههای جدید شهری پرداختند که به دنبال آن، باید بیشترین ارتباط میان فضاهای شهری و طبیعت برقرار میشد. از آنجا که تمام شهروندان به دلایل مختلف نظیر دسترسی نداشتن کافی به اینترنت و حتی برخوردار نبودن از تجهیزات الکترونیکی، قادر به مشارکت در این طرح بهطور آنلاین نبودند، مدیران مئامشلان زمینه را برای نظرسنجی از آنها از طریق برگههایی که بهطور گسترده در میان شهروندان توزیع شد، فراهم آوردند.
اعضای شورای شهر مئامشلان از مردم خواستند ایدههای خود را مبنی بر ضرورت بهبود مسیرهای دوچرخهسواری و پیادهروی در محل سکونت خود به اشتراک بگذارند و نیازهای دیگر خود را نیز در مورد حملونقل بیان کنند. بهرهگیری از قابلیتهای مختلف بستر اینترنتی مدیران را قادر کرد با تمرکز بر نیازهای شهروندان در هر منطقه، اقدامات اثربخشی را برای رفع آنها اعمال کنند که بهدنبال آن، مسیرهای پیادهروی و دوچرخهسواری باکیفیت بیشماری در شهر به وجود آمد.
بهرهگیری از فضاسازی برای پیوند طبیعت با شهر در ریش
برنامهریزان ریش در فرانسه، با الهام از جنگلهای شهری طراحی شده توسط آکیرا میاواکی، گیاهشناس ژاپنی، تصمیم گرفتند یک جنگل سبز زیبا را در شهر برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان از طریق افزایش نشاط میان آنها ایجاد کنند. در این راستا، بیش از 600 اصله درخت و بوتههای بیشمار در سراسر شهر کاشته شد که به دنبال آن، ریش کاهش قابلتوجه دمای هوا را در مناطق پرتراکم تجربه کرد، ضمن اینکه سراسر شهر را چشماندازی سبز فرا گرفت. این افراد برای اینکه سرمایهگذاری خود برای توسعه طبیعت شهری را به درستی انجام دهند، یک بستر اینترنتی را راهاندازی کردند و از شهروندان خواستند مکانهای پیشنهادی خود را برای توسعه جنگل سبز به اشتراک بگذارند. جالب است بدانید که طی انجام فرایند نظرسنجی میان مردم، مدیران دومین منطقه را نیز برای توسعه جنگل سبز دیگری انتخاب کردند و به سرعت به کاشت درختان و بوتهها در آن پرداختند.
فضاسازی با هدف ایجاد خیابانهای ایمن برای همه در لنکستر
زمانی که مدیران لنکستر، در ایالت پنسیلوانیا در آمریکا، بستر مشارکت شهروندان را به صورت برخط راهاندازی کردند، از هدف خود برای سهیم کردن شهروندان در چگونگی طراحی دوباره خیابان South Duke آگاه بودند و میخواستند آن را به فضایی ایمنتر، مردم-محورتر و زیباتر تبدیل کنند. برای همین، پیش از اجرای هر اقدامی به انجام گسترده تحقیقات مختلف در این زمینه پرداختند و متوجه شدند که اگرچه مولفههایی مانند محدودیتهای سرعت، روشنایی بیشتر فضا و بهبود مسیرهای دوچرخهسواری میتواند پیامدهای مثبت بیشماری را برای خیابان نامبرده در پی داشته باشد، با این حال انجام نظرسنجی در میان مردمی که روزهای خود را در این مسیر سپری میکنند، میتواند اثربخشی اقدامات آنها را دوچندان کند. در این راستا، اعضای شورای شهر از یک بستر اینترنتی برای این منظور بهره گرفتند و از مردم خواستند ایدههای خود را برای بهبود هرچه بیشتر خیابان به اشتراک بگذارند که به دنبال آن، پیادهروها و معابری با بیشترین ظرفیت برای تبدیل شدن به پیادهراه و مسیر دوچرخهسواری انتخاب شد.
شناسه خبر 69855