چالش توسعه شهرهای پایدار، کارآمد و زیست‌پذیر میان مدیران سراسر جهان به‌دنبال افزایش سرعت شهری‌شدن از شدت بیشتری برخوردار شده که در این میان، هوشمندسازی ارائه خدمات دارای محبوبیت بالاتری شده است. در واقع برنامه‌ریزان در تلاش هستند از پیشرفته‌ترین رویکردهای تکنولوژیک روز دنیا برای بهبود کیفیت زندگی مردم بهره بگیرند و به همین روش نیز انتشار گازهای آلاینده را در مناطق خود کاهش دهند تا زمینه را برای تسهیل تحقق اهداف صفر کربن هموار کنند.

کلان داده‌ها به بخش اعظمی از اطلاعاتی اشاره دارد که در طول روز از منابع بی‌شماری و به شکل‌های مختلف در شهرها جمع‌آوری می‌شود. چنانچه مدیران به خوبی به تجزیه و تحلیل این داده‌ها بپردازند، آن‌گاه خواهند توانست از آن‌ها برای بهبود ارائه خدمات به شهروندان بهره بگیرند و از این طریق، کیفیت زندگی را بهبود ببخشند، ضمن این‌که در تحقق اهداف صفر کربن نیز نقش مهمی ایفا خواهند کرد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای کلان داده‌ها، طراحی شهرهای دوستدار دوچرخه‌سواری است که در ادامه به اثربخشی آن در زمینه‌های مختلف برای ترویج تردد از طریق این وسیله نقلیه سبز می‌پردازیم.

*طراحی شهری

طراحان شهری می‌توانند از طریق بهره‌گیری از کلان داده‌ها به درک عمیق‌تری از زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری موجود و الگوهای تردد در آن‌ها دست پیدا کنند. به عنوان مثال، داده‌ها می‌تواند مدیران را از میزان بهره‌گیری از هر مسیر برای دوچرخه‌سواری، نرخ وقوع سوانح خیابانی در نقاط مختلف شهر و زمان‌های اوج تردد در آن‌ها آگاه کند و آن‌ها را به اعمال اقدامات اثربخش و اتخاذ تصمیمات درست در زمینه تعیین مسیرهای مناسب برای سرمایه‌گذاری به‌منظور توسعه زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری و حتی ایستگاه‌های دوچرخه‌های اشتراکی سوق دهد.

مدیران کپنهاگ، پایتخت دانمارک، به‌عنوان یکی از بهترین شهرهای دوستدار دوچرخه‌سواری در جهان از طریق نصب سنسورهای دیجیتالی در سراسر چشم‌اندازهای شهری به جمع‌آوری داده‌هایی در مورد ترافیک دوچرخه‌سواری پرداخته و توانسته‌اند از این طریق رفتارهای افراد دوچرخه‌سوار شامل زمان اوج تردد آن‌ها از طریق دوچرخه‌سواری، مسیرهایی با بیشترین نرخ تردد و حتی سرعت حرکت این وسایل نقلیه سبز را تجزیه و تحلیل کنند و به اعمال اقدامات کارآمدی به منظور رفع مشکلات موجود بپردازند. علاوه بر این، مدیران پایتخت دانمارک از طریق نصب امواج سبز (علائمی ترافیکی که به دوچرخه‌سواران اجازه تردد در تقاطع‌ها را بدون توقف می‌دهد) در مسیرهای مختلف، به اطلاعات بسیار کارآمدی در رابطه با زمان و مکان تردد بیشترین دوچرخه‌سواران دست یافته و توانسته‌اند کارآمدترین تغییرات را در این مسیرها به‌وجود بیاورند.

*تجزیه و تحلیل پیشگویانه

قابلیت پیشگویی کلان داده‌ها از دیگر مؤلفه‌های مهم در شکل دادن شهرهای دوستدار دوچرخه‌سواری به‌حساب می‌آید که می‌تواند به تعیین اثرات تغییرات احتمالی در زیرساخت‌ها یا تدابیری که پیش از آن اجرا می‌شود، نقش مهمی ایفا کند. به‌عنوان مثال، مدیران می‌توانند با استفاده از کلان‌داده‌ها به طراحی یک شبکه پیش‌فرض مجازی برای مسیرهای دوچرخه‌سواری بپردازند و پس از ارزیابی ایمنی، رفتار دوچرخه‌سواران و الگوهای ترافیکی برای توسعه آن اقدام کنند که این امر به سهم خود فرآیند طراحی زیرساخت‌ها را کارآمدتر، مؤثرتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر می‌کند.

*سهیم‌سازی مردم

از دیگر کاربردهای مهم کلان داده‌ها در توسعه شهرهای دوستدار دوچرخه‌سواری می‌توان به قابلیت آن در سهیم‌سازی شهروندان در برنامه‌ریزی‌های مختلف اشاره کرد که می‌تواند افزایش گرایش آن‌ها به اتخاذ تردد سبز نظیر دوچرخه‌سواری را نیز در پی داشته باشد. از سوی دیگر، مدیران می‌توانند از طریق افزایش قابلیت دسترسی عموم مردم به کلان داده‌ها، آن‌ها را به مشارکت در توسعه مسیرهای مخصوص دوچرخه‌سواری سوق دهند و حتی از ایده‌های آن‌ها برای تخصیص بودجه‌های شهری برای این منظور بهره بگیرند. بدیهی است که تشویق مردم به مشارکت در پیاده‌سازی چنین پروژه‌هایی حس مالکیت آن‌ها را نسبت به مسیرهای دوچرخه‌سواری و زیرساخت‌های مربوطه افزایش می‌دهد و به ترویج هرچه بیشتر بهره‌گیری از آن‌ها برای ترددهای روزمره منجر می‌شود.

*مدیریت ترافیک

استفاده از داده‌های زمان واقعی می‌تواند به‌طور چشمگیری در مدیریت ترافیک شهرها سهیم باشد زیرا از طریق درک جریان ترافیک دوچرخه‌سواری در هر زمانی، امکان تنظیم بهتر زمان چراغ‌های ترافیکی، اجرای اقدامات ترافیک پویا و حتی نصب ابزارهای هشدار ایمنی زمان‌واقعی را برای دوچرخه‌سواران و رانندگان توسط افراد مسئول فراهم می‌آورد که این امر به سهم خود می‌تواند به کاهش ازدحام ترافیکی، بهبود ایمنی خیابانی و ترویج دوچرخه‌سواری به‌عنوان یک روش حمل‌ونقل پایدار منجر شود.

برنامه‌ریزان نیویورک در ایالات متحده آمریکا طرحی را تحت عنوان سیتی بایک برای اشتراک دوچرخه پیاده کرده‌اند که داده‌های بی‌شماری را در مورد نرخ بهره‌گیری از این وسیله نقلیه سبز، طول زمان سفر دوچرخه‌سواران و نقطه آغاز و پایان حرکت از طریق دوچرخه را تولید می‌کند. دسترسی به این داده‌ها مدیران شهر را قادر به تصمیم‌گیری‌های مناسب برای افزودن ایستگاه‌های جدید دوچرخه‌سواری و توزیع دوباره دوچرخه‌ها با هدف ایجاد تعادل میان الگوهای استفاده و نرخ دوچرخه‌ها و خدمات موجود کرده است.

*کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای

کلان‌داده‌ها می‌تواند همچنین به ارزیابی اثرات زیست‌محیطی ناشی از ترویج دوچرخه‌سواری در شهرها کمک کند که تحقق این امر از طریق تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به انتشار گازهای گلخانه‌ای، آلودگی صوتی و مصرف انرژی در تمام انواع وسایل نقلیه محقق شود، ضمن این‌که از طریق آگاه‌سازی مدیران از اثربخشی دوچرخه‌سواری بر کیفیت هوای شهرها، آن‌ها را به اعمال اقدامات بیشتر برای ترویج تردد از طریق این وسیله نقلیه پاک سوق خواهد داد.

کلان‌داده‌ها از طریق ارائه رویکردهای ارزشمند برای بهبود رفتار دوچرخه‌سواران، استفاده از زیرساخت‌ها و تأثیرات زیست‌محیطی نقش مهمی در توسعه شهرهای دوستدار دوچرخه ایفا می‌کند، ضمن این‌که مدیران را به افزایش سرمایه‌گذاری‌های خود برای توسعه زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری و سایر اقدامات مشابه سوق می‌دهد.

*کمک به ترویج دوچرخه‌سواری میان گردشگران

یکی از مهم‌ترین کاربردهای فناوری‌های دیجیتال و رویکردهای هوشمند شهری به تشویق گردشگران به استفاده از دوچرخه برای بازدید از شهرهای میزبان مربوط می‌شود که مزایای بی‌شماری را به دنبال دارد. در واقع استراتژی‌های شهرهای هوشمند به جذب گردشگران به تردد از طریق دوچرخه‌سواری کمک زیادی می‌کند که این امر به سهم خود می‌تواند در افزایش سلامت آن‌ها نقش مهمی ایفا کند، ضمن اینکه در کاهش انتشار گازهای آلاینده، افزایش رفاه شهروندان و گردشگران، پایداری زیست‌محیطی و حتی رونق اقتصادی بسیار اثربخش خواهد بود.

بهره‌گیری از فناوری‌های دیجیتالی برای تردد سبز گردشگران امکان مسیریابی راحت‌تر را برای افراد سوار بر دوچرخه فراهم آورده که این امر به سهم خود همه روزه بر تعداد گردشگرانی افزوده است که در شهرهای میزبان از طریق دوچرخه به بازدید از مکان‌های دیدنی شهر روی آورده‌اند. به‌عنوان مثال در پیتسبورگ در ایالات متحده آمریکا، یک استراتژی اشتراک دوچرخه پیاده شده که امکان دسترسی کاربران را به داده‌های زمان واقعی برای مسیریابی بهتر و ایمن‌تر فراهم آورده و همین امر در جذب گردشگران به بهره‌گیری از این دوچرخه‌ها برای بازدید از شهر نقش مهمی ایفا کرده است. علاوه بر این، استفاده از رویکردهای هوشمند در همین شهر به بهبود عملکرد تابلوهای راهنمایی و رانندگی در سراسر شهر کمک زیادی کرده است که این امر به سهم خود در افزایش ایمنی سفر از طریق دوچرخه هنگام تاریکی شهر بسیار اثربخش بوده و به افزایش گرایش گردشگران به تردد از طریق دوچرخه در شهر منجر شده است.

*ترویج حمل‌ونقل پایدار در شهرها

تشویق مردم به اتخاذ تردد سبز یکی از رویکردهای کاملاً طبیعی در شهرهای هوشمند به‌حساب می‌آید که با تمرکز بر پایداری انجام می‌شود و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را به‌دنبال دارد. به عنوان مثال در گرونینگن در هلند، یک سیستم مدیریت هوشمند ترافیک توسعه یافته که در آن بر دوچرخه‌سواری تمرکز شده است و به‌دنبال آن، شهروندان 61 درصد از کل سفرهای روزمره خود را از طریق این وسیله نقلیه انجام می‌دهند و همین امر، کیفیت زندگی شهری را از جنبه‌های مختلف تحت تأثیر قرار داده است. علاوه بر این، مدیران گرونینگن یک سیستم بی‌نظیر پارک دوچرخه‌ها را در شهر توسعه داده‌اند که بهره‌گیری از یک نرم‌افزار برای آن توسط شهروندان، دسترسی به بهترین و نزدیک‌ترین محل پارک دوچرخه در شهر را فراهم می‌آورد و همین امر همه روزه بر تعداد شهروندانی می‌افزاید که دوچرخه‌سواری را برای عبور و مرور روزمره خود انتخاب می‌کنند.