با اینکه انتظار می‌رفت قیمت میوه در بازار با ورود فصل تابستان، زمان برداشت میوه‌های تابستانه، کاهش یابد اما قیمت اکثر میوه‌ها بالاست، قیمت‌هایی که با درآمد مردم همخوانی ندارد، به گفته کارشناسان افزایش هزینه‌ تولیدات کشاورزی، دلالی و واسطه گری، عدم نظارت بر قیمت بازار و انتظار تورمی از مهم‌ترین عاملی است که به این افزایش قیمت‌ها دامن زده است.

از سوی دیگر ایران جایگاه بسیار خوبی در تولید محصولات باغی دارد و مردم انتظار دارند میوه را با قیمت مناسب‌تری خریداری کنند، آن‌ها می‌گویند در این حوزه واردات نداریم و نوسان ارز تأثیری روی قیمت نمی‌تواند داشته باشد ندارد، پس چرا باید میوه تولید داخل را به قیمت‌های گرانتری تهیه کنیم.

بر اساس اعلام سازمان خواروبار کشاورزی ملل متحد ایران یران رتبه نخست تولید میوه در خاورمیانه و شمال آفریقا را دارد. ایران در سال‌های اخیر، بین 10 کشور برتر تولید میوه در جهان، رتبه هشتم را کسب کرده است همچنین در تولید 68 محصول کشاورزی جایگاه اول تا پانزدهم دنیا را دارد.

  قیمت محصول در عمده فروشی‌ها

در آخرین فهرستی که اتحادیه صنف حق العمل‌کاران از قیمت‌های عمده‌فروشی میوه تا 15 مرداد منتشر کرد، نشانگر رشد قیمت‌ در اکثر میوه‌ها است به طوری که آلبالو کیلویی 45 هزار تومان، انگور 25 هزار تومان، توت فرنگی 100 هزار تومان، خیار رسمی 28 هزار تومان، سب تا 50 هزار تومان، گیلاس تک دانه تا 100 هزار تومان، موز اکوادور تا 50 هزار تومان، هلو انجیری 50 هزار تو مان به فروش می‌رود، هندوانه را شاید میوه ارزان این فهرست معرفی کرد که کیلویی 9 هزا رتومان به فروش می‌رود.

البته این قیمت‌های عمده فروشی است و زمانی که پای این میوه‌ها به مغازه‌های سطح شهر می‌رسد بسیار بیشتر از این رقم‌ها می‌شود، طبق مصوبه اتحادیه فروشندگان میوه، مغازه‌ها مجازند تنها 35 درصد به این قیمت عمده فروشی اضافه کنند که بعضا افزایش‌ تا 100 درصد را هم در بازار شاهد هستیم.

اما چه عواملی سبب شده که قیمت محصولات میوه داخلی حتی در فصل برداشت به قیمت‌های بسیار بالاتری به فروش برود.

  دلالی و واسطه‌گری

اگرچه دلال به معنی دلالت‌کننده و راهنمایی‌کننده در هر صنفی لازم است اما اگر بیش از اندازه باشد و در جایگاه اصلی خود یعنی هدایت بازار قرار نگیرد عاملی برای رشد قیمت‌ها خواهد شد.این روزها دلالی در بخش کشاورزی و میوه بیش از اندازه است.

مشاهدات خبرنگار فارس از میدان مرکزی میوه و تره‌بار تهران حاکی است که دلالان نصفه شب که کامیون‌های میوه به میدان مرکزی می‌رسد را ارزانتر خریداری می‌کنند و صبح به قیمت‌های بالاتری به دیگر دلالان یا حجره‌داران می‌فروشند.

یکی از این دلالان که تقریباً در میدان تره‌بار بی‌هدف می‌چرخید و انگار منتظر شکار جدیدی بود، گفت:‌ زمان‌هایی است که یک میوه مانند موز تا صبح پنج دست بین دلالان می‌چرخد و همین باعث می‌شود که موز از شب تا صبح کیلویی 10 هزار تومان افزایش یابد.

وی افزود: در بقیه میوه‌ها هم همینطور است میوه‌ای که نصف شب به میدان می‌رسد، صاحب بار می‌خواهد هرچه زودتر خالی کند و برود و این فرصت خوبی برای دلالان است که به قیمت مناسب‌تری خریداری کنند.

  عدم نظارت بر بازار و میادین توزیع میوه و فاکتور فروش

عدم نظارت یکی دیگر از دلایل رشد قمیت‌ها در بازار است، این عدم نظارت از میدان میوه و تره بار مرکزی که محل توزیع عمده فروشی است شروع شده و تا مغازه‌های سطح شهر ادامه دارد.

طبق مصوبات اتحادیه بارفروشان، هر محموله‌ای که از میدان تره‌بار مرکزی خارج می‌شود باید فاکتور خرید ممهور به مهر داشته باشد، اما بسیاری از خرید‌ها فاکتور ندارند یا خریدار نگرفته و یا فروشنده نداده است. ولی در چندین درب خروجی که در این میدان دارد افرادی را برای کنترل فاکتورهای فروش و نیز ورود و خروج گذاشته اند که بعضاً نظارت دقیقی انجام نمی‌شود و از همین جا مبنای گرانفروشی شروع می‌شود.

مغازه دارانی که فاکتور فروش ندارند، دستشان برای گرانفروشی هم بازتر است و راه فرار از سیستم‌های نظارتی و تعزیراتی هم آسانتر می‌شود.

نظارت ضعیف در سطح خرده‌فروشی هم ضعیف است، مغازه‌ها تنها مجازند 35 درصد به قیمت خرید عمده‌فروشی اضافه کنند که بعضاً به بهانه‌ گران بودن اجاره مغازه‌ها و هزینه‌های کارگری بیش از این رقم‌ها و بعضاً تا 100 درصد هم اضافه می‌کنند و عموماً هر چه از پایین به بالای شهر می‌رویم نرخ میوه‌ها بیشتر می‌شود.

یک میوه فروش گفت: اجاره‌ها سرسام‌آور بالا رفته است، همین مغازه چهار متری را 25 هزار تومان اجاره می‌‌دهم و واقعاً پول اجاره درنمی‌آید، مردم بیشتر از وانتی‌ها می‌خرند چون آن‌ها اجاره نمی‌دهند تقریباً ارزانتر می‌فروشند البته کیفیت میوه هایشان هم پایین‌تر است.

  انتظار تورمی دلیل گرانی میوه

برخی میوه‌فروشان بدون یک حساب و کتاب منطقی قیمت‌ها را بالا می‌برند زمانی که از آن‌ها در باره دلیل گرانی میوه می‌پرسی تنها می‌گوید همه‌چیز گران شده است، اجاره، کارگری، هزینه حمل و نقل، مالیات هزینه آب و برق و غیره.

میوه‌فروش دیگر گفت: علاوه بر اینکه همه هزینه‌ها نسبت به سال گذشته افزایش داشته، تورم جامعه هم بالاست من باید حداقل همین تورم جامعه را در قیمت‌ها لحاظ کنم، نمی‌شود هزینه تاکسی، خرید سایر کالاها، اجاره منزل و غیره بیشتر شود و بعد میوه‌ای که من می‌فروشم افزایش نیابد.

  افزایش هزینه‌های تولید

افزایش هزینه‌های تولید کشاورزی از دیگر عوامل رشد قیمت میوه در بازار است، قیمت نهاده‌ها از سم و کود گرفته تا هزینه برداشت و آماده‌سازی زمین در یکی دو سال گذشته رشد کرده است، یارانه کود شیمیایی و سموم کشاورزی هم برداشته شده و قیمت‌ها بعضاً تا پنج برابر شده است.

یک باغدار اردبیلی گفت: یک لیتر سم حشره‌کش بیش از یک میلیون تومان شده، قیمت کود شیمیایی هم به ویژه کود سیاه تا پنج برابر نسبت به قبل از حذف یارانه آن رشد کرده و بعضی موقع اصلاً پیدا نمی‌شود. از سویی چون همه کارهای باغداری اصولاً با کارگر است، هزینه‌ها هم بیشتر شده است.

بنابراین علت افزایش قیمت میوه، مجموعه‌ای از علت‌ها است که باعث شده به رغم مزیت کشور ما در تولید میوه در جهان، همچنان به قیمت‌های بالاتری دست مردم برسد، با نظارت بر قیمت‌ها، کنترل قوانین و مصوبات و نظارت بر دلالی و واسطه‌گری مردم می‌توانند طعم ارزانی میوه را در کنار فراوانی آن بچشند.