امروزه عبور از پل‌های مکانیزه عابران پیاده یکی از نشانه‌های توسعه‌یافتگی شهری محسوب می‌شود اما متأسفانه در شهری همچون همدان خبری از توسعه‌یافتگی نیست و شهروندان به «سهل‌انگاری و ناکارآمدی فعالیت شهرداری و مدیریت» عادت کرده‌اند.

یکی از معضلاتی که شهر همدان طی چند سال گذشته با آن مواجه بوده و راه‌حل‌های متفاوتی نیز در خصوص آن در جلسات مختلف مرتبط با امور شهری مطرح و مورد بحث و بررسی قرار گرفته، «ترافیک شهری» است که شاید به کار بردن واژه معضل برای توصیف آن بهتر باشد، معضلی که اگرچه حل آن در نگاه نخست سخت و زمان‌بر است اما با تدبیر و مهم‌تر از آن جدیت در پیگیری آن به طور قطع قابل حل است اما متأسفانه در تصمیم‌گیری‌ها و نحوه مدیریت نه تدبیری وجود دارد و نه پیگیری جدی که منتج به نتیجه شود و همچنان در خواب زمستانی به سر می‌برند و به‌فکر برطرف کردن مشکلات مردم نیستند.

حال آنکه یکی از زیرساخت‌های حائز اهمیت در حوزه ترافیک شهری پل‌های عابر پیاده مکانیزه است که در جای‌جای شهر با هدف تسهیل در عبور و مرور شهروندان نصب شده و به هنگام نصب و راه‌اندازی به‌عنوان یک کار شاخص از سوی شهرداری به‌عنوان یک عملکرد ویژه به تیتر یک رسانه‌ها بدل شده بود اما در واقعیت عملکرد و کارایی این پل‌ها به گونه دیگری است؛ یعنی در بیشتر موارد به دلایل نامعلوم همیشه خراب هستند؛ پلی که برای تضمین امنیت تردد عابران پیاده از عرض خیابان‌ها احداث شده گاهاً در طول روز عابرانی به تعداد انگشتان دست هم ندارد.

این پل‌ها که به‌منظور بالا بردن ضریب امنیت تردد شهروندان در جای‌جای شهر با هزینه‌کرد هنگفت نصب شده‌اند غیرمکانیزه و همیشه تعطیل هستند. دردی از مردم دوا نکرده و بیشتر به مأمنی برای شب‌خوابی معتادان بدل شده، نارضایتی شهروندان را از صورت تمام افرادی که در طول شب و روز خواهان استفاده از آن‌ها هستند را می‌توان به‌وضوح مشاهده کرد اما کسی هم نیست که پاسخگوی این وضعیت نامناسب باشد و مسئولان مربوطه گوش شنوا و چشم بینایی برای برطرف کردن مشکلات مردم ندارند.

درواقع این زیرساخت‌های شهر به معنای واقعی کارایی نداشته و فقط فضا را اِشغال کرده‌اند و عابران مجبور هستند از زیر آن و از خیایان عبور کنند که این وضعیت به معنای واقعی زیبیده شأن و منزلت شهروندان همه دانای همدان نیست.

البته طی این سال‌ها بارها و بارها به این موضوع پرداخته‌ایم و تنها آنچه از سوی مسئولان مطرح می‌شود این است که هزینه تعمیر و نگهداری این زیرساخت شهری بالا است و بسیاری دست به تخریب بخش‌های مختلف و سرقت قطعات می‌زنند.

جالب‌تر اینکه طی چند ماه اخیر خبرها حاکی از آن است که شهرداری قصد دارد در این پل‌ها آسانسور را جایگزین پله برقی کند که البته فارغ از تأمل‌برانگیز بودن این تصمیم به لحاظ چگونگی تأمین امنیت، متأسفانه علیرغم وعده‌ها هنوز در این امر نیز موفق عمل نکرده است.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا با محمدمهدی سروش؛ عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان و مهدی حیدری؛ رئیس کمیسیون فنی عمرانی، حمل‌و‌نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر همدان گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان عنوان کرد: درخصوص چرایی جایگزینی آسانسور با پله‌برقی‌ها باید بگویم گویا قطعات مورد نیاز جهت پله‌برقی‌های پل‌های عابر پیاده وارداتی است و به علت تحریم وارد کشور نمی‌شود بنابراین شهرداری به همین بهانه، به‌دنبال جایگزین کردن آن با آسانسور است.

مهدی سروش با تأکید بر اینکه شهردار در کشورهای مختلف در رأس شهر قرار دارد و مدیریت یکپارچه شهری حکمفرماست، گفت: این موضوع از جهت اهمیت دارد که شهردار قرار است به کل شهروندان یک شهر در بخش‌های مختلف خدمات‌رسانی کند؛ بنابراین در این سیستم متمرکز مدیریتی، لازم نیست شهردار برای اجرای جزئی‌ترین امور به دیگر نهادها برای دریافت مجوز رجوع کند. البته سال‌هاست که پیش‌نویس لایحه تدوین قانون مدیریت یکپارچه شهری در مجلس مطرح شده اما متأسفانه هنوز این تلاش‌ها نتیجه‌بخش نبوده و این لایحه همچنان در حد پیش‌نویس باقی است.

وی افزود: با این تفاسیر در نبود این مدیریت یکپارچه شهری، مسئله این است که شهرداری نیز به وظایف خود به نحو احسن عمل نمی‌کند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان در تشریح مسئله فوق عنوان کرد: من و همکارانم سال‌ها پیش به‌عنوان کارشناس بانک جهانی در ایران فعالیت داشتیم اما علیرغم فراهم بودن منابع، این اجازه را نداشتیم که از آن استفاده کنیم بلکه ما چهار سال کار اجتماعی را در شهرهای مختلف و روستاها انجام دادیم تا نیاز واقعی شهروندان و روستاییان مشخص شود و بر اساس آن منابع تخصیص پیدا کند.

سروش با بیان اینکه متأسفانه در شهری همچون همدان مطالعات اجتماعی مورد نیاز شهر، مغفول مانده و شهرداری شهر را در حد آسفالت‌ریزی و جدول‌گذاری می‌داند، ابراز کرد: حتی بخش اعظمی از بیلان کاری شهردارمان را میزان و حجم آسفالتی‌ریزی تشکیل می‌دهد اما کسی از آن‌ها سؤال نمی‌کند که چرا آسفالت‌ریزی‌ها آنقدر بی‌کیفیت است که شما مجبور به تجدید آن هستید؟

وی با اشاره به اینکه شهرداری در شهرهای ما به آسفالت‌ریزی، پیاده‌روسازی و جدول‌گذاری خلاصه شده، ابراز کرد: مسئله این است که حتی درا ین بخش نیز درست کار نمی‌کنند به طوری که با نابخردی تمام حتی در پارک نیز باغچه‌ها را از طریق جدول‌گذاری جداسازی می‌کنند در حالی که پارک، باغ و فضای ‌سبز اصلاً نیازی به جدول‌گذاری ندارند.

وی خاطرنشان کرد: در خصوص معضل خاموشی همیشگی پله برقی و آسانسور پل‌های عابر پیاده دو مسئله قابل تأمل و بررسی است؛ نخست اینکه در به‌کارگیری این تجهیزات از بی‌کیفیت‌ترین مصالح بهره برده‌اند؛ به طور مثال در پل عابر پیاده روبه‌روی مجتمع سعیدیه از روز اول شاسی آن خراب بود و برق‌کشی درستی نداشت. مشکل این پل ربطی به تخریب از سوی مردم ندارد چراکه در این بخش از شهر به‌ندرت شاهد حضور معتادان و دست‌اندازی آن‌ها به اموال عمومی هستیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه ازاد اسلامی همدان افزود: بنابراین اینکه از سوی آقایان عنوان می‌شود پله برقی پل‌ها و تجهیزات آن را مردم خراب کردند به معنای واقعی در موارد بسیاری، توهین به مردم است.

سروش با بیان اینکه تعمیر و نگهداری از پل‌های عابر پیاده به‌درستی انجام نمی‌شود زیرا به لحاظ برقی و مکانیکی بودن جزو زیرساخت‌های با استهلاک بالا هستند بنابراین روزانه باید مورد رصد قرار گیرند، گفت: شهرداری به جای آنکه آسانسور را جایگرین پله‌برقی کند، به پیمانکاری نیاز دارد که هر روز در سطح شهر حاضر شده و نسبت به سرویس این پل‌ها به‌دلیل داشتن استفاده عمومی اقدام کند اما این کار انجام نمی‌شود.

وی ادامه داد: درباره اینکه آقایان می‌گویند مردم خراب کرده و می‌کنند نیز باید بگویم حتی در این صورت نیز باز اشکال کار به شهرداری بازمی‌گردد زیرا آموزش شهروندی لازم وجود ندارد.

این استادیار دانشگاه با بیان اینکه بنده بارها به ضرورتِ فعالیت شهرداری در حوزه فرهنگی با رویکرد آموزش شهروندی تأکید کرده‌ام و حتی طرحی در این زمینه از سوی جهاد دانشگاهی تهیه شد اما تاکنون ملاک عمل قرار نگرفته، ابراز کرد: چون شهردار و مدیران این بخش توجهی به نظرات کارشناسی در مباحث اجرایی ندارند ترجیح دادم دیگر به جلسات مرتبط با این موضوع نروم چراکه درست برعکس کارشناسان عمل می‌کنند.

سروش ادامه داد: برای مثال درباره پیاده‌راه‌سازی مسیر گنجنامه بارها عنوان کردم به‌دلیل جاری شدن آب شاهد یخبندان در این مسیر خواهیم بود پس استفاده از سنگ لاشه‌ای در این معبر درست نیست اما متأسفانه برعکس عمل کردند یعنی پیاده‌راه‌های شهریی را سنگ گرانیت و این پیاده‌راه را سنگ لاشه‌ای کار کردند.

وی با تأکید بر اینکه استفاده و جایگزین کردن آسانسور به جای پله برقی درست نیست زیرا امنیت لازم را به لحاظ استفاده عمومی ندارد، ابراز کرد: اگر این کار درست بود در شهرهای دیگر همچون تهران اتفاق می‌افتاد. در فضای عمومی، بنا به نیاز شهروندان امکان بهره‌برداری بیشتری از پله‌برقی‌ها وجود دارد زیرا آسانسور افراد محدودی را جابه‌جا کرده و مختص فضای اداری و مسکونی است.

در ادامه رئیس کمیسیون فنی عمرانی، حمل‌و‌نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه حل مشکل پل‌های عابرپیاده را شورا به‌طور جدی دنبال می‌کند، گفت: در این زمینه اغماض و کوتاهی نداشتیم.

مهدی حیدری با بیان اینکه 15 خردادماه سال جاری بود که مدیران شهرداری در صحن شورا حاضر شده و در جواب انتقاد اعضای شورای اسلامی شهر همدان درخصوص وضعیت پل‌های عابر پیاده قول سه ماهه دادند که نسبت به تکمیل و خدمات پل مکانیزه اقدام کنند، اذعان کرد: در حال حاضر بیش از سه ماه از این موعد گذشته اما هنوز این پل‌ها تکمیل نشده است.

وی ادامه داد: البته اقداماتی از سوی شهرداری در این بخش صورت گرفته و قراردادهایی در این بخش منعقد شده و در برخی از این پل‌ها شاهد آغاز عملیات اجرایی نیز هستیم.

وی با تأکید بر اینکه انتطار ما برای تکمیل این پروژه در موعد مقرر بود اما بنا به دلایل و محدودیت‌هایی که مدیران شهرداری در اجرای مواجه بودند اخیراً اعلام کردند که تا 15 روز آینده تکمیل این پل‌ها را نهایی خواهند کرد، گفت: درخصوص جایگزینی آسانسور به پله برقی باید بگویم این زیرساخت علیرغم هزینه سنگین، آسیب‌پذیری کمتری دارد زیرا متأسفانه شاهد آن هستیم که آسیب‌ها و خسارات زیادی به پله برقی‌های عابر پیاده از سوی سارقان و افراد وارد شده که این خسارات نسبت به آسانسور بسیار است.

رئیس کمیسیون فنی عمرانی، حمل‌و‌نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر همدان ادامه داد: در خصوص تأمین امنیت آسانسور نیز سعی ما بر استفاده از دروبین‌های مداربسته است تا در حد امکان از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

حیدری افزود: مسئله این است که متأسفانه نه‌فقط در حفظ اموال عمومی بلکه در آموزش رفتارهای ترافیکی و موضوع تفکیک زباله و مباحث زیستی و غیره با اختلال آموزش شهروندی مواجهیم.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد به‌نظر می‌رسد همچنان مدیریت شهر همدان آسان‌ترین راه به جای بهترین راه در حوزه پل‌های عابر پیاده انتخاب کرده و به‌جای تعمیر و نگهدای اصولی آسانسور را جایگزین پله برقی کرده حال آنکه به لحاظ اجتماعی یقیناً استقبال از پله برقی به‌دلیل حس امنیت جمعی بیشتر است.