سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش :

در بخش دیگری از ابلاغیه جمالی‌نژاد بر بازدید از تأسیسات کنترل سیلاب، پل‌ها و ابنیه فنی احداث‌شده، همچنین نقاط بحرانی شهرها و روستاها از منظر آسیب‌پذیری از سیلاب‌های احتمالی و رفع مشکلات فنی و نواقص شبکه جمع‌آوری و دفع آب‌های سطحی شناسایی و اقدام لازم برای رفع مشکلات و موانع فنی تأسیسات مذکور با همکاری کلیه ذی‌نفعان و بازدید میدانی از تابلوها، المان‌ها و مبلمان شهری و تمهیدات لازم برای ایمن‌سازی و جلوگیری از سقوط در زمان بروز طوفان‌های شدید تأکید شده است.

علاوه بر این بر احصاء اماکن و مستحدثات واقع در بستر مسیل‌ها، انهار و رودخانه‌ها در محدوده و حریم شهرها و محدوده روستاها که امکان بروز حادثه در آن‌ها وجود دارد و هشدار به ساکنان و مردم برای عدم حضور در این مناطق، تمهیدات و پیش‌بینی‌های لازم برای بسیج منابع و امکانات، تجهیزات و ماشین‌آلات عمرانی و خدماتی به‌ویژه در مناطق دارای خطرپذیری بالاتر ازجمله مسیل‌ها و رود دره‌ها تأکید شده است.

همچنین برنامه‌ریزی لازم برای حضور مؤثر و مداوم کلیه معاونان، مدیران و رؤسای دستگاه‌های اجرایی، سازمان‌های ذی‌ربط شهرداری‌های استان و دهیاری‌های تابعه در محل کار در شرایط بحرانی و هماهنگی‌های لازم برای توسعه پوشش بیمه حوادث ساختمان‌های مسکونی در شهرها و روستاها با بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی؛ دیگر تأکیدات ابلاغیه معاون عمرانی وزیر کشور به استانداری‌ها بود.

براین اساس با توجه به هشدارهای پیاپی سازمان هواشناسی بر وقوع بارندگی‌ها خارج از حد نرمال در شهرهای غربی کشور، یقیناً تأکید موجود بر مفاد این ابلاغیه یک ضرورت انکارناپذیر است.

از آنجا که یکی از شهرهای مورد تأکید در این بارش‌های سیل‌آسای احتمالی شهر همدان است برآن شدیم تا با حامد جلیلوند؛ معاون خدمات شهری شهرداری همدان و حسن سجادزاده؛ طراح شهری در این باره گفت‌و‌گویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

معاون خدمات شهری شهرداری همدان با بیان اینکه بر حسب هشدارهای هواشناسی صادرشده خوشبختانه شهرداری همدان نیز با انجام اقدامات لازم به پیشواز بارندگی و بارش رفته است، گفت: لایروبی انهار و مسیل‌هایی که ممکن است دچار گرفتگی‌شده باشد انجام شده زیرا چند سالی است که بارندگی آنچنانی نداشتیم و همین باعث انباشته شدن لجن و گل و لای مخصوصاً در مسیر‌ها سرپوشیده عبوری آب شده است.

حامد جلیلوند افزود: بنابراین اکیپ‌های مغنی مجرب با هماهنگی کارشناسان آتش‌نشانی، در مسیرهای سرپوشیده در سخت‌ترین شرایط و با درنظر گرفتن کمبود هوا در اغلب این مسیرها، با تجهیزاتی همچون کپسول حاضر شده و نسبت به پاک‌سازی این مسیل و انهار اقدام می‌کنند.

وی ادامه داد: این امر از چند هفته گذشته در نقاط مختلف توسط اکیپ‌های کاربلد و مجرب در حال انجام است.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر شهرداری همدان در مواجهه با بارش‌ها از آمادگی مناسبی برخوردار است تصریح کرد: البته نباید این نکته را از نظر دور کرد که به هرحال با بارش‌ها دفعی در مدت زمان کوتاه با دبی بالا یقینا ممکن است درشهرعلیرغم همه تمهیداتی شاهد بروز آب گرفتگی در برخی از نقاط شهر باشیم.

معاون خدمات شهری شهرداری همدان با تأکید بر اینکه طی چند سال گذشته خوشبختانه طرح جامع دفع آب‌های سطحی در شهر همدان به اجرا درآمده گفت: یکی از مهم‌ترین این پروژه‌ها اجرای سیل برگردان از بلوار مطهری به سمت میدان رسالت بود که اجرا شد و توانست بخش اعظمی از مشکلات این نقطه از شهر (بلوار چمران) که در پی بارش دچار آب‌گرفتگی می‌شد را حل کند.

جلیلوند با اشاره به اینکه با اجرای آن عملیات پیشگیرانه مسئله آب‌های سطحی لوپ شرقی شهر به اجرا درآمد افزود: برای لوپ غربی که شامل حوزه بالادست کوه الوند،گنجنامه، بلوار ارم، بلوار فهمیده تا میدان شریعتی را شامل می‌شود نیز مطالعات لازم انجام شده و عملیات اجرایی آن نیز دستور کار قرار دارد‌.

وی با اشاره به احصاء نقاط حادثه‌خیز و فراهم کردن تمهیدات لازم برای مواجهه با بارش‌های سیل‌آسای احتمالی در مناطق مختلف شهر، گفت: تقریباً تمام اقداماتی که شهرداری برای مواجهه با این گونه بارش‌ها باید انجام دهد را بر پایه علمی انجام داده‌‌ایم.

معاون خدمات شهری شهرداری همدان مطرح کرد: در این موضوع برخی موارد که در شهر طبق تجربه سیل 98 منجر به ایجاد بحران می‌شود مربوطه وظایف تعریف‌شده برای سایر ارگان‌ها است؛ مثل اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری در خارج از محدوده شهر که می‌بایست توسط سازمان منابع طبیعی در دستور کار قرار گیرد زیرا در سیلی که چند سال پیش شاهد آن بودیم بخش اعظمی از مشکلات به عدم اجرای این پروژه‌ها بازمی‌گذشت.

جلیلوند با ابراز اینکه آنچه ما در دستور کار قرار می‌دهیم اقدامات پیشگیرانه برای داخل شهر است عنوان کرد: وقتی در پی عدم اجرای پروژه‌های آبخیزداری همچون مسیل‌بندها در حوزه بالادست، آب وارد شهر می‌شود شبکه فراهم شده یقیناً پاسخگوی این حجم از آب نخواهد بود.

وی با اشاره به اینکه شبکه‌ها به‌نحوی طراحی می‌شوند تا سیلاب با دوره بازگشت معین، حفاظت از مناطق را به سرانجام برساند. این سطح ایمنی بر اساس ملاحظات اقتصادی و عوامل دیگر تعیین می‌شود، اظهار کرد: برای مثال برای طراحی یک مسیر یک دوره بازگشت 30 تا 40 ساله در نظر گرفته می‌شود حال آنکه در برخی موارد مثل آنچه در سیل لیبی اتفاق افتاد یقیناً هیچ‌گونه مطالعات مهندسی پاسخگوی نیاز نبوده و نخواهد بود.

وی با تأکید بر اینکه پیش‌بینی تمهیدات مهندسی لازم برای مواجهه با بارش‌های احتمالی از سوی شهرداری انجام شده اذعان کرد: همانطور که پیشتر گفتم تنها اجرای سیل‌برگردان لوپ غربی و انجام یکسری کارها برای مناطق تازه تفکیک‌شده در شهرک بهشتی و شهرک فرهنگیان باقی مانده است.

در ادامه عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی نیز با بیان اینکه مواجهه با چنین احتمالات تحت عنوان «مدیریت بحران» در شهرها مورد توجه قرار می‌گیرد، گفت: اهمیت مسئله بدان جهت است که در مواجهه با چنین اتفاقی در شهر ما بتوانیم با توجه به رویکرد پدافندی که می‌بایست شهر به آن مسلط باشد علاوه بر مهار آسیب‌ها، بهترین استفاده را از آن داشته باشیم.

حسن سجادزاده با تأکید بر اینکه همدان در مقایسه با سایر شهرهای تخت و مسطح به‌دلیل شیب‌دار بودن، در مواجهه با این قبیل حوادث آسیب کمتری را متحمل می‌شود ابراز کرد: البته تجربه‌ای که در سال 98 داشتیم نشان داد اگر بتوانیم از این حوادث به‌عنوان فرصتی برای جبران بخشی از مشکل کم‌آبی استفاده کنیم یقیناً نه‌تنها مشکل‌ساز نخواهد بود بلکه خود مایه برکت است.

وی با اشاره به اینکه گرچه روی بخش اعظمی از روددره‌های همدان پوشانده شده اما همچنان باید پیش از بروز این حوادث برای ساختمان‌هایی که در حاشیه روددره‌های روباز همدان طی سالیان گذشته همدان ساخته شده و حریم آن را رعایت نکرده‌اند فکری کرد، افزود: در این نقاط نیازمند اجرای عملیات‌های اورژانسی هستیم.

این طراح شهری با تأکید بر اینکه ایجاد میز فاضلاب در دو طرف رودخانه می‌تواند مشکل بالازدگی فاضلاب را تا حدودی در این نقاط حل کند گفت: مسئله این است که این مشکل در نقاط شمالی شهر که تخت و مسطح هستند بیشتر اتفاق می‌افتد.

سجادزاده با بیان اینکه آب‌گرفتگی معابر نیز از دیگر مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد، ادامه داد: در این زمینه معابری که کانال‌کشی منظمی برای دفع آب‌های سطحی ندارند باید در اولویت قرار گیرند.

وی با بیان اینکه مسئله بعدی به جمع شدن آب در پی بارش در برخی از زیرگذرهای موجود در شهر بازمی‌گردد گفت: این مسئله در این گونه مواقع بحران‌های ترافیکی و زیست‌محیطی را به‌دنبال دارد.

این استاد دانشگاه در پاسخ به چرایی این اتفاق گفت: متأسفانه در این زیرگذرها که در برخی موارد در مسیر روددره‌ها نیز ساخته شده‌اند به هنگام طراحی و ساخت زهکشی و کانال‌کشی لازم برای انحراف آب این روددره‌ها اتفاق نمی‌افتاده پس با بارش‌های دفعی آب با مانع سیمانی مواجه شده و امکان عبور پیدا نمی‌کند، پس در بالادست این زیرگذرها بالا زده و روی سطح زمین جریان پیدا می‌کنند.

سجادزاده با تأکید بر اینکه در سایر کشورها و شهرهای توسعه‌یافته با جداسازی شبکه فاضلاب از آب‌های سطحی، به بهترین شکل از آب سیلاب‌ها برای مصارف آبی خود با ایجاد و استقرار مخازن جهت جمع‌آوری آب‌ها استفاده می‌کنند، گفت: انتظار می‌رود بنا به ضرورت و نیاز آبی موجود در شهر همدان این امر از سوی متولیان مربوطه در دستور کار قرار گیرد.

طاهره ترابی مهوش