کلسترول بالا مشکلی در سلامتی است که افراد در هر سنی ممکن است درگیرش شوند. اگر خودتان یا یکی از افراد خانواده‌تان دچار کلسترول بالا باشید حتماً می‌دانید که باید کمتر گوشت قرمز، لبنیات پُرچرب، غذاهای سرخ شده، اسنک‌های فراوری شده و خوراکی‌های شیرین مصرف کنید. چون کنترل رژیم غذایی، یکی از بهترین راه‌های کاهش کلسترول است؛ اما با وجود اطلاعات زیادی که در مورد این عارضه و راه‌های درمان آن وجود دارد باز هم باورهای نادرستی در میان افراد هست که لازم است نسبت به آنها آگاه باشید.

کلسترول بالا چیست؟

 

کلسترول بالا عارضه‌ای است که در آن سطح کلسترول خون به طور غیرمعمول بالاست. کلسترول ماده‌ای چربی مانند است که در برخی از غذاها وجود دارد و توسط کبد نیز تولید می‌شود. ما برای عملکردهایی در بدن به کلسترول نیاز داریم، مثل تولید هورمون‌ها، ساختن ویتامین D و ساختن غشا سلول‌ها.

 

کلسترول دو نوع است؛ کلسترول بد یا LDL و کلسترول خوب یا HDL. وقتی کلسترول بد خون زیاد باشد در دیواره عروق رسوب می‌کند و پلاک تشکیل می‌دهد و این اتفاق خوبی نیست، زیرا به‌مرورزمان این پلاک‌ها می‌توانند مسیر عروق را باریک کرده و جریان خون را کاهش دهند. اگر یک پلاک پاره شود می‌تواند منجر به تشکیل لخته خون شده و جریان خون را کاملاً مسدود کند. در نتیجه مشکلات جدی قلبی و عروقی مثل حمله قلبی یا سکته مغزی رخ خواهد داد.

 

کلسترول بالا به‌خودی‌خود معمولاً علامت قابل‌توجهی ندارد و اغلب با آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. علائمی که بروز می‌کنند اغلب ناشی از عوارض کلسترول بالا هستند، مثل حمله قلبی یا سکته مغزی

 

علائم کلسترول بالا

 

بیشتر افرادی که کلسترول بالا دارند از این مشکل خود آگاه نیستند، مگر اینکه آزمایش خون بدهند و سطح چربی‌هایشان بررسی شود؛ بنابراین علامت خاصی برای کلسترول بالا وجود ندارد؛ اما لازم است بدانید کلسترول بالا یک ریسک فاکتور بزرگ برای بیماری‌های قلبی و عروقی است. اگر بالابودن سطح کلسترول خون موجب تصلب شرایین شود می‌تواند در نهایت رگ‌ها را باریک و باریک‌تر کرده و عروق را مسدود کند که باعث انواع علائم و عوارض خواهد شد. این علائم معمولاً زمانی خود را نشان می‌دهند که جریان خون به سمت ارگان‌هایی مثل قلب یا مغز به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.

 

برخی از علائم کلسترول بالا و تصلب شرایین شامل موارد زیر می‌شود:

 

. درد در قفسه سینه

 

. تنگی نفس

 

. حمله قلبی

 

. سکته مغزی

 

باورهای نادرست در مورد کلسترول بالا

 

خیلی از افراد، کلسترول بالا و چاقی و اضافه‌وزن را به هم مرتبط می‌دانند. این عده تصور می‌کنند افراد لاغر نیازی نیست نگران بالابودن کلسترول خون باشند. اما این باور اشتباه است؛ کلسترول تنها تحت‌تأثیر وزن بدن نیست. افراد لاغر هم اگر غذاهای ناسالم بخورند، ورزش نکنند یا سابقه کلسترول بالا در خانواده داشته باشند، ممکن است دچار کلسترول بالا شوند.

 

خیلی از افراد لاغر وقتی متوجه می‌شوند کلسترول خونشان بالاست یا کبد چرب دارند تعجب می‌کنند. اما واقعیت این است که افراد زیادی هستند که حتی کمبود وزن دارند؛ اما کلسترول خونشان بالاست. در واقع کلسترول بالا در افرادی رخ می‌دهد که عادت دارند غذاهای پرکالری و فست‌فود و غذاهای فراوری شده زیاد بخورند. اگر چنین افرادی فعالیت بدنی نداشته باشند و انرژی زیاد از غذاها بگیرند، کم‌کم چربی در رگ‌ها انباشته کرده و دچار تری‌گلیسرید و کلسترول بالا می‌شوند.

 

باور اشتباه: فقط افرادی که سن بالا دارند کلسترول خونشان بالا می‌رود

 

هرچند احتمال افزایش کلسترول با بالارفتن سن بیشتر می‌شود؛ اما افراد در هر سنی ممکن است دچار این مشکل شوند، حتی کودکان. عادت‌های ناسالم در سبک زندگی و برخی از عوارض و بیماری‌ها نیز می‌توانند عاملی برای کلسترول بالا در هر سن و سالی باشند.

 

باور اشتباه: کلسترول بالا همیشه ناشی از خوردن غذاهای کلسترول دار است

 

هرچند برخی از غذاها مثل آنهایی که چربی ترانس و اشباع زیاد دارند می‌توانند سطح کلسترول خون را افزایش دهند؛ اما عامل اصلی کلسترول بالا، تولید کلسترول توسط خود بدن است. در بیشتر افراد، کلسترول غذایی دارای اثر کم‌رنگی بر سطح کلسترول خون است.

 

باور اشتباه: اگر به طور منظم ورزش کنید کلسترولتان بالا نمی‌رود

 

ورزش منظم می‌تواند به افزایش کلسترول خوب یا HDL کمک کند و سلامت قلب و عروق را تقویت کند. اما ورزش به‌تنهایی برای کاهش کلسترول بالا کافی نیست. رژیم غذایی و دیگر فاکتورها در سبک زندگی نقش مهمی در این میان دارند.

 

باور اشتباه: کلسترول بالا فقط یک ریسک فاکتور برای سلامت قلب است

 

کلسترول بالا یک ریسک فاکتور مهم برای سلامت قلب است اما می‌تواند بر دیگر رگ‌های خونی در سراسر بدن هم اثر بگذارد. کلسترول بالا، ریسک سکته مغزی و بیماری عروق محیطی و آنوریسم آئورت را نیز افزایش می‌دهد.

 

باور اشتباه: اگر کلسترول خونتان بالا باشد علائم آشکاری خواهید داشت

 

کلسترول بالا به‌خودی‌خود معمولاً علامت قابل‌توجهی ندارد و اغلب با آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. علائمی که بروز می‌کنند اغلب ناشی از عوارض کلسترول بالا هستند، مثل حمله قلبی یا سکته مغزی.

 

باور اشتباه: فقط آقایان دچار کلسترول بالا می‌شوند

 

هم زنان و هم مردان در معرض کلسترول بالای خون هستند. بعد از یائسگی، سطح کلسترول LDL بالا می‌رود. هم خانم‌ها و هم آقایان باید نسبت به سطح کلسترول خون خود آگاه باشند.

 

باور اشتباه: دارو تنها راه کنترل کلسترول بالاست

 

هرچند در صورت لزوم داروهایی مثل استاتین‌ها تجویز می‌شوند؛ اما تغییرات در سبک زندگی نیز لازم است تا کلسترول خون کنترل شود. داشتن رژیم غذایی سالم، افزایش تحرک بدنی، حفظ وزن سالم و ترک سیگار همگی می‌توانند اثر مثبت بر سطح کلسترول خون بگذارند.

 

بنابراین اگر کلسترول خونتان بالاست، میوه و سبزی، غلات کامل، حبوبات و پروتئین‌های کم‌چرب مثل مرغ و ماهی بیشتر مصرف کنید. چربی‌های سالم مثل روغن‌زیتون، آووکادو و مغزها نیز بسیار مفیدند. همچنین خوب است به طور منظم ورزش‌ها هوازی انجام دهید، مثل پیاده‌روی تند، دوچرخه‌سواری و شنا. ضمناً اگر سیگاری هستید وقت آن است که ترک کنید.