تعاونی‌ها بنگاه‌هایی هستند که در توسعه صادرات و شناسایی بازارهای هدف صادراتی نقش موثری دارند و بخش اعظمی از صادرات غیرنفتی و محصولاتی همچون زعفران، پسته و فرش از طریق تعاونی‌ها صورت می‌پذیرد.

البته مرزنشینان هم در زمینه صادرات انواع محصولات غذایی، خشکبار، برنج و چای و... نقش‌آفرین هستند، از این رو با توجه به ظرفیت‌های بالای تعاونی‌ها در حوزه صادرات و با توجه به شرایط اقتصادی کشور باید بیش از پیش از توانمندی‌های صادراتی بخش مردمی تعاون بهره‌برداری شود.

بر اساس آخرین آمارها صادرات تعاونی‌ها از مرز 1.7 میلیارد دلار فراتر رفته و میزان صادرات بخش تعاون 29 درصد رشد داشته است.

در همین راستا، سرپرست دفتر نوسازی و توانمندسازی تعاونی‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، حمایت از صادرات و تولیدات شرکت‌های تعاونی را جزو اولویت‌های وزارت تعاون نام برده و می‌گوید: تعاونی‌های صادراتی سهم بسزایی در توسعه اقتصاد کشور به ویژه در حوزه بین الملل دارند.

مریم کیوانی توسعه و تشکیل شرکت‌های خدمات مدیریت صادرات را از برنامه‌های تحولی معاونت تعاون وزارت کار عنوان کرده ومی‌گوید: در این راستا برنامه‌های ویژه‌ای را در دستور کار داریم که ازجمله این برنامه‌ها «راه‌اندازی شورای توسعه صادرات بخش تعاون کشور» است.

آنطور که سرپرست دفترنوسازی و توانمندسازی وزارت تعاون می‌گوید: وزارت تعاون درصدد است بستر توسعه تجارت بین‌المللی تعاونی‌ها را برای حضور آن‌ها در نمایشگاه‌های بین‌المللی فراهم کند تا قراردادهای متعددی برای مبادله کالای خود با کشورهای دیگر منعقد کنند.

وزارت تعاون در راستای توسعه و تقویت تعاونی‌های صادراتی، تفاهم‌نامه‌ای با گمرک ایران منعقد کرده است که بر اساس آن شرایط ترخیص کالاهای شرکت‌های تعاونی با سرعت بیشتری صورت گیرد.

کارشناسان معتقدند با توجه به ظرفیت‌های بالایی که تعاونی‌ها در امر صادرات غیرنفتی دارند باید از توانمندی‌های صادراتی آنها به نحو شایسته و ویژه‌ استفاده شود.

برابر ‌اعلام گمرک ایران، صادرات غیرنفتی تعاونی‌ها در سال 1401 نسبت به سال 1400 از رشد 20 درصدی برخوردار بوده است.

در دولت سیزدهم حجم صادرات تعاونی‌ها افزایش یافت به نحوی که در دو سال گذشته صادرات بخش تعاون از دیگر بخش‌های اقتصادی پیشی گرفت و اتحادیه‌های متنوع تعاونی در سراسر کشور به‌منظور تکمیل زنجیره صادرات تعاونی‌ها تشکیل شد.

با رویکرد دولت سیزدهم برنامه توسعه صادرات غیرنفتی سرعت گرفت و بازارهای جدید صادراتی ازجمله بازارهای آفریقا برای حضور تشکل‌های فعال در حوزه صادرات غیرنفتی فعال شد.