متخصصان تغذیه و سلامت همواره تأکید می‌کنند که پیشگیری از بیماری‌های ناشی از غذا از آشپزخانه شروع می‌شود.

دکتر «پریتیش تاش» یکی از پزشکان بیماری‌های عفونی از مرکز تخصصی «مایو کلینیکِ» آمریکا در این رابطه نکاتی را یادآوری کرده است.

به گفته این پزشک، مواردی در مورد روش‌های آماده سازی غذا در آشپزخانه وجود دارد که می‌تواند به پیشگیری از شیوع عفونت و برخی بیماری‌های گوارشی کمک کند. بیشتر بیماری‌های ناشی از غذا در آشپزخانه از آلودگی گوشت خام ناشی می‌شوند.

دکتر تاش افزود: در صورت آماده کردن گوشت خام لازم است دقت لازم را داشته باشید. همچنین نگهداری و استفاده مناسب و صحیح از مواد خوراکی که قرار است به صورت خام مصرف شوند ضروری است.

همچنین به گفته این متخصص در زمان آماده کردن مواد غذایی شستن دست‌ها ضروری است. این موضوع ساده، اما بسیار حائز اهمیت است که پس از آماده کردن گوشت خام و پیش از آماده سازی مواد غذایی دیگر، دست‌ها شسته شوند.

بنابر گزارش مدیکال اکسپرس، برای جلوگیری از نفوذ باکتری روی گوشت خام به مواد غذایی لازم است هر آنچه که قابلیت شستشو دارد از جمله مواد خوراکی و دست‌ها شسته شود.

***برای آشپزخانه مقررات بگذارید

طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در ایالات متحده (CDC)، سالانه حدود 48 میلیون آمریکایی به بیماری‌های ناشی از شیوه تغذیه دچار می‌شوند. همچنین هر سال حدود 128 هزار نفر به علت ابتلا به این بیماری‌ها در بیمارستان بستری می‌شوند و حدود 3000 نفر جان خود را از دست می‌دهند.

برخی از عفونت‌های باکتریایی، انگلی و ویروسی ناشی از بی‌توجهی به رعایت اصول ایمنی در تغذیه عبارتند از: سالمونلا، توکسوپلاسما، لیستریا و نوروویروس و ای.کولای.

شایع‌ترین بیماری انگلی از نمونه‌های بالا، نوروویروس است که هر سال یک نفر از هر 15 نفر را در جمعیت آمریکا مبتلا می‌کند. با این حال، باید توجه داشت که همه عفونت‌ها می‌توانند به بیماری جدی و در مواردی حتی کشنده منجر شوند.

کارشناسان ایمنی مواد غذایی بارها هشدار داده‌اند که عادت‌ها و مقررات حیاتی بسیاری را باید در آشپزخانه رعایت کرد، اما تعداد کمی از مردم به آن‌ها توجه می‌کنند.

روزنامه «دیلی‌میل» فهرستی از کارهایی را که نباید در آشپزخانه انجام دهیم، گردآوری و در این مقاله ارائه کرده است.

در این مقاله دو متخصص برجسته تغذیه، چندین نکته ضروری را برای دور نگه داشتن شما از بیمارستان مطرح کرده‌اند که به شرح زیر است:

***تخته‌های برش و قاشق‌های آشپزی را تعویض کنید

استفاده از یک چاقو و تخته برش برای غذاهای مختلف، می‌تواند دستورالعمل سرایت متقاطع آلودگی باشد.

مثلا خرد کردن سبزی‌ها با همان چاقویی که برای برش مرغ استفاده می‌کنید، می‌تواند باعث گسترش باکتری‌هایی مانند سالمونلا شود که معمولا در محصولات حیوانی وجود دارند.

شستن ظروف، قاشق‌ها و ابزار آماده‌سازی در ماشین ظرفشویی نیز به دلیل دمای بالا، گزینه مناسبی برای از بین بردن عوامل بیماری‌زا است.

***غذا را بیش از دو ساعت در هوای آزاد نگذارید

دکتر «دارین دتوایلر»، کارشناس ایمنی مواد غذایی در دانشگاه نورت‌ایسترن در بوستون و مشاور سابق ایمنی مواد غذایی FDA و USDA می‌گوید که بیرون گذاشتن غذا از یخچال بیش از دو ساعت، می‌تواند به کاهش دمای آن منجر شود که خطرناک است. اگر دمای غذا به کمتر از 60 درجه سانتیگراد برسد (دیگر داغ نباشد) و در یخچال نگهداری نشود تا سردتر شود در خطر آلوده شدن به عفونت‌هایی مانند سالمونلا و استافیلوکوکوس اورئوس است.

ابتلا به این عفونت‌ها می‌تواند باعث حال تهوع، استفراغ، اسهال، کم‌آبی بدن و افت فشارخون شود.

دکتر دتوایلر پیشنهاد می‌کند که برای کاهش این خطر، مواد غذایی را به‌ جای یخ‌زدایی در دمای محیط در یخچال یخ‌زدایی کنید.

***غذاهای باقی‌مانده را بیش از چهار روز نگه‌ ندارید

بسیاری از مردم به‌ ویژه افراد شاغل، وعده‌های غذایی چند روز خود را در آغاز هفته آماده می‌کنند تا از دردسر آشپزی در پایان روزهای پرمشغله رها شوند. اما کارشناسان می‌گویند که هیچگاه نباید از یک هفته قبل غذا تهیه کنید.

پس از چهار روز حتی اگر غذا در ظروف عایق‌بندی‌شده، سرد و ایمن نگهداری شود، باکتری‌ها می‌توانند شروع به رشد کنند. اگر راه دیگری ندارید، به‌ جای نگهداری غذا در یخچال، آن را در فریزر بگذارید.

***هیچ‌وقت گوشت را قبل از پختن نشویید

متخصصان هشدار می‌دهند که هیچوقت گوشت خام را نشویید. آنها می‌گویند: اگرچه مردم فکر می‌کنند شست‌وشوی گوشت می‌تواند به خلاص شدن از شر برخی از باکتری‌های روی آن کمک کند اما این کار در واقع خطر آلوده شدن سینک و میز را افزایش می‌دهد زیرا همه‌چیز به اطراف پاشیده می‌شود.

خیساندن گوشت در آب‌نمک نیز هرچند به آن طعم می‌بخشد اما به گفته کارشناسان USDA، هیچ فایده‌ای برای ایمنی مواد غذایی ندارد.

***از پاستوریزه بودن لبنیات اطمینان حاصل کنید

دکتر دتوایلر توصیه می‌کند در مورد غذاهایی که پاستوریزه نشده‌اند، احتیاط کنید. اگرچه اکثر محصولاتی که در فروشگاه‌های مواد غذایی پیدا می‌کنید پاستوریزه‌ هستند، محصولات مزارع و بازارهای کوچک‌تر اغلب پاستوریزه نیستند و ممکن است دارای پاتوژن‌های مضر باشند.

پاستوریزه بودن مواد غذایی از جمله شیر و تخم‌مرغ به معنای استریل کردن آن‌ها با استفاده از دما برای محافظت در برابر میکروب‌ها و افزایش ماندگاری آن‌ها است.

آسیب‌پذیرترین جمعیت‌ها در برابر آلودگی‌ها غذایی، افراد بسیار جوان، سالمندان، زنان باردار، یا کسانی‌ هستند که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و غالبا به دلیل ابتلا به این عفونت‌ها در بیمارستان بستری می‌شوند یا جان خود را از دست می‌دهند.

***خرید غیرحضوری مواد غذایی از سوپرمارکت‌ها را فراموش کنید

اگر زمان کافی برای خرید مواد غذایی ندارید، خدمات تحویل مواد غذایی می‌توانند راه‌های مناسبی برای تهیه این مواد باشند. با این ‌حال، دکتر دتوایلر می‌گوید که این میانبر با خطراتی همراه است.

اگر خودتان در خواربارفروشی نباشید، تشخیص نشانه‌های گویای کهنگی یا خراب شدن محصولات غذایی دشوارتر است.

دکتر دتوایلر می‌گوید که مردم بر خلاف مواقعی که خودشان به فروشگاه می‌روند، توجهی به ضرورت بررسی غذاهایی که با پیک به دستشان می‌رسد، نشان نمی‌دهند.

او می‌گوید: ممکن است این روش راحت باشد اما اگر به این موضوع فکر کنید، درمی‌یابید که اساسا تمام مسئولیت و تصمیم‌گیری در فروشگاه مواد غذایی را به فروشنده واگذار می‌کنید.

***از ظروف کوچک استفاده کنید

دکتر دتوایلر می‌گوید: نگهداری غذاها در ظرف‌ها یا سینی‌های بزرگ می‌تواند آن‌ها را در برابر میکروب‌ها آسیب‌پذیر کند.»

او نگهداری غذاهایی مانند پوره سیب‌زمینی و ماکارونی را مثال می‌زند که اغلب با همان ظرفی که در آن پخته یا آماده شده‌اند، اغلب فقط با پوششی از فویل نازک در یخچال نگهداری می‌شوند.

اما این کار می‌تواند بر دمای غذا تاثیر بگذارد زیرا بخش‌های مختلف غذا با سرعت‌های مختلف خنک می‌شود و لایه‌های داخلی آن در برابر رشد باکتری آسیب‌پذیر می‌شوند.

***ترازو و دماسنج را از یاد نبرید

دکتر دتوایلر می‌گوید که خودش هیچ‌گاه بدون تعیین وزن مواد، غذا نمی‌پزد. دلیل این کار این است که زمان لازم برای رسیدن غذا به دمای ایمن به وزن مواد غذایی بستگی دارد.

مثلا اگر دو برش مرغ با اندازه‌های مختلف را در زمان یکسانی بپزید، احتمال اینکه برش بزرگ‌تر نیم‌پز مانده باشد، بیشتر است.

توبی آمیدور، متخصص تغذیه و کارشناس ایمنی مواد غذایی در شهر نیویورک نیز برای تشخیص پخته‌شدن کامل غذا، به‌ ویژه تکه‌های بزرگ گوشت، توصیه می‌کند که از دماسنج ویژه پخت‌وپز بهره بگیریم.

او می‌گوید: نشانه‌های بصری برای تشخیص پخته شدن گوشت، مرغ و ماهی به‌ اندازه کافی خوب نیستند. به همین دلیل است که من همواره با استفاده از یک دماسنج، ضخیم‌ترین قسمت غذا را آزمایش می‌کنم تا بدانم که کاملا پخته ‌شده است یا خیر.

***مراقب آلودگی‌های مرتبط با حیوانات خانگی باشید

بسیاری از حیوانات خانگی انگل‌هایی دارند که خود حیوان را بیمار نمی‌کنند اما در انسان موجب بیماری می‌شوند. به علاوه اگر در حین غذا خوردن یا آشپزی، حیوانات خانگی در اطراف شما باشند ممکن است غذا را با عوامل بیماری‌زایی که حیوانات خانگی حمل می‌کنند، آلوده کنید.

به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا (CDC)، یکی از رایج‌ترین میکروب‌ها، Capnocytophaga است که حیوانات خانگی را بیمار نمی‌کند اما می‌تواند موجب التهاب، تب، استفراغ و اسهال در انسان شود.

***چند قانون آشپزخانه برای کودکان

وقت گذراندن در آشپزخانه می‌تواند برای کودکان یک تجربه سرگرم کننده و ارزشمند باشد اما از آنجا که برخی لوازم آشپزی ممکن است برای کودک خطرآفرین باشند لذا رعایت نکات ایمنی پیش از شروع آشپزی برای حفظ سلامت و امنیت او اهمیت بسزایی دارد.

در ادامه به نقل از «هلت‌لاین» به چند توصیه ایمنی برای استفاده کودکان از این فضا اشاره شده که یادآوری آنها حائز اهمیت است؛ قبل از آشپزی از والدین خود اجازه بگیرند. دست‌های خود را در صورت استفاده از مواد غذایی با آب و صابون بشویند. برای آماده سازی مواد از سطوح و ابزار آشپزی تمیز استفاده کنند. لباس تمیز به تن داشته باشند و موهای خود را با کلاه بپوشانند. مراقب سطوح داغ و ابزار تیز و برنده باشند. از خمیری که حاوی تخم مرغ خام یا آرد خام است مزه نکنند.

***چند نکته درباره ضدعفونی کردن سطوح با آب ژاول

استفاده درست و اصولی از مواد شوینده و ضدعفونی کننده برای از بین بردن میکروب‌ها و بدون آسیب رساندن به سلامتی خود و خانواده‌تان امری ضروری است.

سطوحی که تماس با آن‌ها در خانه و آشپزخانه بیشتر است باید بیشتر از دیگر نقاط ضد عفونی شوند. برای ضد عفونی کردن این سطوح ابتدا محل را با آب گرم و تمیز همراه با صابون بشویید تا آشغال‌ها و گرد و غبار آن زدوده شود. در مرحله بعد باید از ماده ضد عفونی‌ کننده مانند مواد سفیدکننده (آب ژاول) استفاده کنید.

همچنین خواندن و پیروی از دستورالعمل‌های ایمنی در مورد هر محصولی که از آن استفاده می‌کنید، اهمیت بسیاری دارد. برای استفاده ایمن و موثر از محصولات ضد عفونی کننده آورده شده که به شرح زیر است:

هرگز مایع سفید کننده را با آمونیاک یا هیچ ماده پاک کننده دیگری مخلوط نکنید.

هنگام استفاده از مواد شیمیایی ضد عفونی کننده از دستکش‌های لاستیکی یا سایر دستکش‌های غیر متخلخل، چکمه‌ها و محافظ‌های چشم استفاده کنید.

سعی کنید در بخار ناشی از این محصولات تنفس نکنید. در صورت استفاده از این محصولات در فضای سرپوشیده، درها و پنجره‌ها را باز گذاشته و اجازه دهید هوای تازه جریان داشته باشد.

از سفیدکننده‌های خانگی معمول و بی‌بوی پنج یا شش درصد طبق دستورالعمل‌ زیر استفاده کنید:

یک پیمانه مایع سفید کننده معادل 240 میلی لیتر را با پنج گالن آب معادل 18.9 لیتر مخلوط کنید.

سطوح مورد نظر خود را ابتدا با آب و مواد شوینده معمول شست‌وشو داده و به خوبی آبکشی کنید. سپس از مخلوط آب و مایع سفید کننده برای ضدعفونی کردن سطح مورد نظر استفاده کرده و تا زمان خشک شدن آن با هوای آزاد از تماس با آن خودداری کنید.

از این روش می‌توانید علاوه بر سطوح مختلف پرتماس برای ضدعفونی کردن خریدهایی مانند قوطی‌های کنسرو نیز استفاده کنید.