کارشناسان اعتقاد دارند ساخت سریال درباره اتفاقات و شخصیت‌های بزرگ صدر اسلام همواره با حساسیت‌های بسیار مواجه بوده و البته به تحقیق و پژوهش بسیار نیاز دارد. پیشینه سریال‌های تاریخی-مذهبی نشان از آن دارد که تعداد کارگردان‌هایی که شهامت تولید چنین کارهایی را به خود می‌دهند و تلویزیون هم به آنها اعتماد می‌کند، شاید به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد.

این روزها سریال سلمان فارسی و «حضرت موسی» در سازمان صداوسیما پیش می‌رود که یکی جلوی دوربین رفته و یکی مهیای تولید است. البته درباره ساخت سریال حضرت معصومه(س) هم آخرین خبرها به آماده شدن فیلمنامه آن برمی‌گردد و همچنین مقدماتی که برای ساخت آثار بیگ‌پروداکشن و تاریخی ضرورت آماده‌سازی‌اش وجود دارد.

البته پیش از این کارگردانانی همچون داود میرباقری که البته «سلمان فارسی» را او این روزها کارگردانی می‌کند بارها این تجربه را با سریال «امام علی(ع)»، «مسافر ری» و «مختارنامه» داشتند و مهدی فخیم‌زاده با «تنهاترین سردار» روایت قصه کوتاهی از زندگی امام حسن مجتبی(ع) و «ولایت عشق» با موضوع زندگی امام رضا(ع) بخش عمده‌ای از آثار مذهبی و دینی صداوسیما را به نامِ خودشان ثبت کرده‌اند.

اما در عین حال برخی از کارشناسان و کارگردانان بعضاً درباره ساخت سریالی با محوریت اتفاقات زندگانی حضرت زهرا(س) صحبت کرده‌اند که واکاوی ماجرای مربوط به حضرت فاطمه(س) یعنی حوادث و وقایع بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) که با محوریت حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه(س) اتفاق افتاد یک ضرورت است.

با محمدحسین رجبی دوانی لحظاتی در این باره و ضرورت ساخت سریال‌های دینی و مذهبی به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن در ادامه از نظرتان می‌گذرد:

این پژوهشگر تاریخ اسلام و استاد دانشگاه در خصوص ضرورت ساخت سریال‌های دینی و مذهبی به خبرنگار تسنیم گفت: ساخت مجموعه‌های تلویزیونی در ارتباط با مسائل دینی و مذهبی به خصوص در ارتباط با ائمه اطهار(علیهم السلام) بسیار ضرورت دارد و ما در این چند دهه بعد از انقلاب اسلامی آن‌گونه که باید به این مهم نپرداختیم. آن چیزی که هم درباره حضرت علی(ع) ساخته شد اگرچه جای تقدیر دارد اما کافی و کامل نبود و همچنین درباره آثار دیگر نیز این نکته بعضاً وجود دارد؛ به نظرمن باید این اراده در صداوسیما و یا فراتر از آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود داشته باشد برای ایجاد علم و آگاهی و معرفت به آنچه برای امامان ما رخ داد و جامعه امروز بتواند از آن آموزه‌ها و عبرت‌ها بهره ببرد، بسیار ضرورت دارد.

او با انتقاد از عدم توجه به فیلمنامه‌ای درباره «امام باقر(ع)» که یک دهه است بلاتکلیف مانده، افزود: بنده خود در جریان هستم یک فیلمنامه مناسبی در ارتباط با امامت حضرت امام باقر(ع) نوشته شد و بنده آن را از نظر فنی و علمی مورد بررسی و تأیید قرار دادم اما فکر می‌کنم بیش از 10 سال است اقدامی در ارتباط با آن صورت نگرفته است. علت عدم توجه به این مهم را باید از دست‌اندرکاران مسئله جویا شد؛ یعنی مسئولان صداوسیما.

رجبی دوانی در پاسخ به این سؤال که چرا سریال درباره حضرت زهرا(س) ساخته نشده و موانع آن درکجاست و اساساً اگر قرار باشد ساخته شود باید چه شاخصه‌هایی داشته باشد، تأکید کرد: گذشته از این که اشاره کردم باید اراده آن در صداوسیما وجود داشته باشد اما ساخت مجموعه‌ای درباره حضرت زهرا(س) حتی اگر این اراده وجود داشته باشد یک مقداری سخت و سنگین است. چرا که اگر بخواهیم به آنچه بر حضرت زهرا(س) گذشته است بپردازیم قطعاً موجب مخالفت‌هایی خواهد شد.

وی در این باره افزود: شما نمی‌توانید به کسانی که به آن وجود مقدس ظلم روا داشتند و باعث مضروب شدن و نهایتاً شهادت آن حضرت شدند نپردازید زیرا نمی‌توان حق مطلب را ادا کرد و بیننده نمی‌فهمد و نمی‌داند که چه بر حضرت زهرا(س) گذشته است. به دلیل این ملاحظات نمی‌توان آنچه بر حضرت زهرا(س) گذشته است را حتی در قالب سخنرانی‌های رسمی از صداوسیما مطرح کرد تا چه برسد درباره آن بخواهند سریالی بسازند.

رجبی دوانی در پاسخ به این سؤال که برخی کارشناسان اعتقاد دارند واکاوی ماجرای مربوط به حضرت زهرا(س) یک ضرورت است و اگر قرار باشد این واکاوی تاریخی به نمایش درآید باید چه شاخصه‌هایی داشته باشد؛ گفت: من اعتقاد دارم این اتفاق در حقیقت همان مشکلی را پدید می‌آورد که راجع به نفس ساخت فیلمی درباره زندگانی و شهادت حضرت زهرا(س) اشاره شد. البته اگر محوریت امیرالمومنین(ع) باشد شاید بتوان بدون آنکه تصریح به نقش کسانی که غاصبانه بر جای امیرالمومنین بعد از رحلت پیامبر(ص) تکیه زدند یک مجموعه‌ای را ساخت یعنی مسئله‌ای که در ثقیفه گذشته است چون حاضران در ثقیفه غیر از ابوبکر و عمر و ابوعبیده جراح بقیه از انصار بودند و آنها ملاحظات مربوط به این افراد را نزد اهل تسنن نداشته و ندارند. می‌توان آنها را بیان کرد.

او همچنین درباره اینکه برخی از سریال‌ها و فیلم‌ها درباره پیامبران و ائمه معصومین در کشورهای خارجی ساخته شده که تحریف به دنبال داشته و چطور می‌توان جلوی این تحریف‌ها را گرفت، خاطرنشان کرد: طبیعی است در هیچ کشوری مثل جمهوری اسلامی ایران پایبند به رعایت اصول و حقایق در پرداختن به ساحت مقدس معصومین(علیهم اسلام) و چه پیامبران و ائمه وجود ندارد. این سریال‌ها و فیلمها باید در ایران ساخته شود منتها باید اولویت‌بندی کرد. یعنی باید بدانیم کدام مورد از ضرورت بیشتر و اولویت بالاتری برخوردار است. من معتقدم ابتدا باید در ارتباط با پیشوایان مذهب شیعه کار کرد، چون امامان الگوهای برتر زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی ما مسلمانان هستند. اول باید در ارتباط با ائمه معصومین سریال‌ها و فیلم‌ها ساخته شود و سپس به پیامبران عظیم‌الشأن پیش از پیامبر بزرگوار اسلام بپردازیم.