توانایی استفاده از ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطی و تکنولوژی دیجیتال برای پیدا کردن، ارزیابی، ایجاد و انتقال اطلاعات، سواد دیجیتال نام دارد، که نیاز به مهارت‌های فنی و همچنین شناختی دارد. این تعریف تا حدود زیادی شبیه به تعریف مفهومی استعداد دیجیتال است اما این موضوعات در عمل باهم تفاوت‌های بسیاری دارند.

شما اگر قرار است در اقیانوس دیجیتال شنا کنید، بدون سواد دیجیتال احتمالاً غرق می‌شوید. شما باید مهارت استفاده از تکنولوژی، جست‌وجو و ارزیابی اطلاعات و مدیریت داده‌ها را داشته باشید تا در این اقیانوس غرق نشوید. البته داشتن سواد دیجیتال می‌تواند نیازمند مهارت‌هایی مثل مدیریت رسانه‌، داشتن هویت آنلاین، امنیت شخصی و تولید محتوا نیز هست.

***انواع سواد دیجیتال

سواد دیجیتال فقط استفاده از محتوای موجود در دنیای مجازی و اینترنت نیست؛ بلکه در مورد روش استفاده بهینه از نرم‌افزارها و سخت‌افزارها است. پنج مورد از انواع سواد دیجیتال را با هم در ادامه بررسی خواهیم کرد.

1- سواد دیجیتال اطلاعاتی

سواد اطلاعاتی یکی از مهمترین زیرشاخه‌ها و انواع سواد دیجیتال است. به کمک سواد اطلاعاتی اصول و ایده‌های دیجیتال را یاد می‌گیرید و اکوسیستم فناوری را درک خواهید کرد. زمان آن فرا رسیده است که به طور جدی و عمیق با اطلاعات آشنا شوید و با استفاده از آن برای رسیدن به اهداف خود آماده باشید.

2- سواد دیجیتال فنی

سواد فنی دانش استفاده از ابزارهای دیجیتال است. برای بهبود سواد دیجیتال خود، باید بتوانید از ابزارهای دیجیتال به درستی در راستای اهداف حرفه‌ای استفاده کنید. در این راه به سواد فنی نیاز خواهید داشت. سواد فنی همان یادگیری روش‌های استفاده از جدیدترین تکنولوژی موجود دنیا، مثل اسمارت‌فون‌ها و نرم‌افزارهای مختلف است. این نوع از سواد دیجیتال در واقع به روش کار با ابزار دیجیتال اشاره دارد.

3- سواد دیجیتال رسانه‌ای

سواد دیجیتال رسانه‌ای یک مسئله مهم و یکی از پایه‌های سواد دیجیتال است. سواد رسانه‌ای یا مدیریت رسانه برای تحقیق در مورد دانش و محتوای موجود در فضای دیجیتال و در نتیجه توانایی تمایز بین محتوای خوب و بد است. شما در دنیای بی‌کران اطلاعات آنلاین باید توانایی تشخیص محتوای معتبر را به دست بیاورید. سواد رسانه‌ای به شما کمک می‌کند تا در طول این دنیای مجازی پر از محتوا، راه‌حل مناسب و بهینه را پیدا و از آن به درستی استفاده کنید. وقتی سواد دیجیتال شما زیاد باشد باید بتوانید تفاوت‌ها در اطلاعات و محتوا را شناسایی کنید و دانش کافی برای تحقیق در مورد آن‌ها را به دست بیاورید.

برای مثال با طراحی نقشه سفر مشتری می‌توانید مسیر خرید یک مشتری را از اولین گام تا پایان خرید بررسی و طراحی کنید و با کمی تحقیقات می‌توان به کوتاه‌ترین و راحت‌ترین مسیر برای مشتری رسید و رضایت خرید از فروشگاه آنلاین خود را به حداکثر برسانید. همچنین با استفاده درست از سواد رسانه می‌توانید افراد را به مشتریانی وفادار و دائمی تبدیل کنید. اشاره کردیم دنیای دیجیتال مثل یک اقیانوس است. پس بهتر به کمک مدیریت رسانه و سواد دیجیتال برای خود یک کشتی کوچک بسازید و در این دنیای بی‌کران دیجیتال، مسیر پیش‌رفت را طی کنید.

4- سواد محتوایی دیجیتال

سواد محتوایی دیجیتال کمک می‌کند تا محتوای دیجیتال با دقت و عمق بیشتری شناخته و درک شود. آشنایی با انواع محتوا و سواد بصری دیجیتال در حد تشخیص رنگ و روان‌شناسی رنگ و تحلیل بصری اولیه سایت پایه‌های این نوع سواد دیجیتال می‌باشند.

5- سواد دیجیتال اجتماعی

سواد دیجیتال اجتماعی به دلیل این که در دنیای امروز هر لحظه یک اتفاق جدید رخ می‌دهد خیلی مهم شده است. به اشتراک گذاری تصاویری از مشکلات در دنیای مجازی به همان اندازه دنیای غیرمجازی مهم است. البته که اگر کار تولید محتوا هم انجام می‌دهید، باید ادب و فرهنگ متناسب با جامعه را در اولویت‌های خود داشته باشید.

کاربرد سواد دیجیتال چیست؟

سواد دیجیتال برای تثبیت و حضور شما در دنیای مدرن مهم است؛ عدم توانایی استفاده از فناوری‌های دیجیتال به این معنی است که بسیاری از کارها را نمی‌توانید به سادگی انجام دهید. در واقع سواد دیجیتال دسترسی شما به خیلی کارها و یا همان کارایی شما را بالا می‌برد. اگر بتوانید از کارایی خود در محیطی مناسب به خوبی استفاده کنید، زندگی خود را بهبود خواهید بخشید.

کاربرد سواد دیجیتال محدود نیست و شما با داشتن سواد دیجیتال دستاوردهای زیادی خواهید داشت. البته که راه‌های کوچک بسیاری وجود دارد، که می‌توانید با یادگیری مهارت‌ها و کاربرد سواد دیجیتال زندگی خود را بهبود بدهید. یک کاربرد سواد دیجیتال برقراری ارتباط راحت با دیگران و شبکه‌سازی است که به راحتی می‌توانید آن را انجام دهید. به کمک سواد دیجیتال به راحتی می‌توانید در زمان و هزینه صرفه‌جویی کنید. برای مثال می‌توانم بگویم در چه دوره‌ای رزرو یک تور و سفر به آسانی امروز بوده؟ جواب را حتماً خودتان می‌دانید.

***جمع‌بندی

شما به کمک سواد دیجیتال به راحتی می‌توانید در این دوره زمانی که خیلی از کشورها هم‌زمان از بیکاری و کمبود نیروی کار متخصص رنج می‌برند، کار خوبی پیدا کنید. دیگر دوره‌ی این که رزومه خود را پرینت کنید و دنبال کار باشید تمام شده است و باید در دنیای آنلاین برای خود شغلی دست و پا کنید. به‌روز ماندن و دانستن این که در دنیا چه می‌گذرد، خیلی مهم است. دریافت سریع اطلاعات مختلف می‌تواند زندگی شما را تغییر دهد.

یک کاربرد سواد دیجیتال این است که شما می‌توانید به کمک سواد دیجیتال اطلاعات را در مقیاس جهانی دریافت و بررسی کنید. اگر یک اسمارت‌فون دارید تقریباً دایرةالمعارف کل دنیا در دستان شماست. فقط کافیست به کمک سواد دیجیتال از آن در راستای اهداف و چشم‌انداز زندگی حرفه‌ای خود استفاده کنید.

شما می‌توانید خیلی سریع درباره بروزترین مسائل بخوانید و یاد بگیرید. آموزش به‌روز این روزها حرف اول را می‌زند که از قضا کاربرد سواد دیجیتال نیز هست. شما همواره و به صورت مداوم می‌توانید چیزهای مختلف یاد بگیرید و اطلاعات عمومی و تخصصی خود را بالاتر ببرید. اشاره کردیم که کاربرد سواد دیجیتال محدود نیست و می‌توان لیستی بلندبالا برای آن تهیه کرد ولی تعدادی از اصلی‌‍‌‌ترین کاربردهای سواد دیجیتال را در لیست زیر مشاهده می‌کنید:

بروزرسانی، تبدیل شدن به یک شهروند دیجیتالی، کسب اطلاعات در مقیاس جهانی، از بین بردن شکاف دیجیتال، داشتن هویت آنلاین، یادگیری سریع و مادام‌العمر، آموزش راحت به دیگران، ساختن ارتباطات، صرفه‌جویی در زمان و هزینه، ایمنی آنلاین، شغل بهتر، دسترسی و مدیریت اطلاعات و سرگرمی.