کردستان یکی از استان‌های برخوردار از منابع خدادادی و ظرفیت‌های بالقوه زیاد در زمینه صنعت، معدن و کشاورزی و مرز است و به‌واسطه مرزی بودن و داشتن مرزهای بین‌المللی و بازارچه‌های مرزی زمینه رونق تجارت و اقتصاد در این استان فراهم است.

کردستان ذخایر معدنی منحصر به‌فردی دارد و همین بخش یکی از ظرفیت‌های کم‌نظیر و بالقوه برای حرکت در مسیر توسعه و رشد استان به شمار می‌آید.

اگر چه بخش معدن و صنایع معدنی پیشران اقتصاد است و با متحول‌شدن این بخش، سایر بخش‌های صنعتی و اقتصادی کشور فعال می‌شود اما در کردستان با وجود وفور معادن، اهمیت آن در نظر گرفته نشده و آنطور که باید از این بخش در راستای توسعه استان استفاده نشده است و بخش معدن با داشتن ظرفیت‌های فراوان در گذشته نتوانسته به جایگاه مطلوب خود برسد.

موضوع معادن کردستان در دولت سیزدهم به‌صورت ویژه مورد توجه قرار گرفت و در همین راستا گام‌های متعددی در راستای شناسایی پهنه‌های امیدبخش و وصول حقوق دولتی معادن در این استان برداشته شد.

356 پروانه بهره‌برداری معدنی، 141 پروانه اکتشاف و 12 گواهی کشف در استان با اشتغال واقعی پنج هزار و 106 نفر و اشتغال اسمی 4 هزار و 139 نفر در استان صادر شده که در حال حاضر 194 معدن فعال، 158 معدن غیرفعال و 4 معدن در حال تجهیز است.

با اکتشافات انجام شده، هفت محدوده امیدبخش طلا و سنگ آهن در پهنه سقز، 6 محدوده امیدبخش در پهنه بیجار و 14 محدوده امید بخش طلا و سنگ آهن در پهنه قروه شناسایی شده و در مجموع 58 درصد از سطح استان به عبارتی 12 هزار و 700 کیلومتر‌مربع پهنه‌بندی و زیر اکتشافات نوین معدنی و زمین‌شناسی قرار گرفته است.

25 گونه ماده معدنی در 6 گروه معدنی یک و دو شامل شن، ماسه، سنگ لاشه و خاک رس برابر 279 واحد معدنی، در گروه چهار 89 واحد شامل سنگ‌های تزئینی، 89 گروه سه و پنج شامل سنگ گچ، نمک، پوکه، بارین، سیلیس و فلدسپات 73 واحد معدنی و در گروه 6 هم 36 واحد شامل طلا، آهن و منگنز در استان فعال است.

استاندار کردستان می‌گوید: شناسایی محدوده‌های امیدبخش معدنی در این استان، دستاورد ارزشمندی در راستای به فعلیت رساندن ظرفیت معدنی است و با اجرای این مهم بستر مناسب برای رونق سرمایه‌گذاری فراهم شده است.

اسماعیل زارعی‌کوشا، گفت: تا قبل از شناسایی پهنه‌های جدید معدنی در استان 600 میلیون تُن ذخیره قطعی انواع مواد معدنی در کردستان وجود داشت که با اقدامات ژئوفیزیکی هوایی که با هزینه‌ای برابر 80 میلیارد تومان در این استان انجام شد، ذخایر معدنی طلا و نقره افزایش یافته و از یک میلیارد تن عبور کرده است.

وی تصریح کرد: با اکتشافات انجام‌شده در محدوده‌ها، پهنه‌های شهرستان بیجار، قروه و سقز شناسایی شده و برای شروع همکاری با ایمیدرو آمادگی کامل داریم.

وی افزود: در قالب طرح تحول سه‌جانبه بین سازمان زمین‌شناسی، ایمیدرو و معاونت معدنی وزارت صمت در پهنه دیواندره مقرر شد محدوده‌های امیدبخش تا پایان سال‌جاری در اختیار ایمیدرو قرار می‌گیرد و مجموعه طلای سقز نیز تا آذر ماه سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.

*رشد 2.5 درصدی کردستان در حوزه معادن

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت کردستان می‌گوید: در حوزه صنعت رشد 8.5 درصد، در حوزه معدن 13 درصدی و بخش تجارت 23 درصدی در برنامه توسعه کشور قرار گرفته است.

امسال میانگین کشوری رشد تولید در حوزه معدن دو درصد بود اما در کردستان 2.5 درصد است و خوشبختانه محدوده‌های امیدبخش زیادی در استان شناسایی شده است و با شرکت ایمیدرو برای ورود به سرمایه‌گذاری در این زمینه نشست‌های لازم انجام شده است.

شناسایی محدوده‌های امیدبخش معدنی در این استان، دستاورد ارزشمندی در راستای به فعلیت رساندن ظرفیت معدنی است و با اجرای این مهم بستر مناسب برای رونق سرمایه‌گذاری فراهم شده است.

در زمینه وصول حقوق دولتی از معادن نیز از ابتدای امسال تاکنون بیش از 890 میلیارد تومان وصول حقوق دولتی از 361 معدن در استان داشته‌ایم.

*قانون برزمین مانده معادن در کردستان

رئیس خانه معدن کردستان هم می‌گوید: با توجه به ذخایر عظیم معدنی کشور و به‌ویژه در استان، توان رشد و توسعه و رونق را باید از همین نقطه شروع کرد و سپس در سایر بخش‌های دیگر توسعه را شاهد باشیم.

جباری ارتقای بهره‌وری از ذخایر مهم‌ترین مسائل حوزه معادن دانست و گفت: صیانت از ذخایر ملی، ایجاد ارزش افزوده، کاهش هزینه‌های تولید، ایجاد اشتغال و سرمایه‌گذاری پایدار در تمامی ابعاد از دیگر نکات مهم این حوزه به‌شمار می‌روند.

وی از اجرایی‌نشدن برخی قوانین در حوزه معادن در استان انتقاد کرد و گفت: این موضوع موانع زیادی را برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند، در حالی استان کردستان نمی‌تواند از معافیت مالیاتی خود در حوزه معادن استفاده کنند در سایر استان‌ها این امر کاملاً اجرامی‌شود.

از آنجایی که حقوق دولتی معادن به نفع روستاها و استان است بنابراین باید به‌صورت کامل به استان برگردد.

کردستان دارای ذخایر غنی و متنوع معدنی اعم از فلزی و غیرفلزی به ویژه طلا، سنگ آهن، سنگ‌های تزئینی و سیلیس است و با ایجاد واحدهای فرآوری، امروزه کردستان به عنوان یکی از استان‌های معدنی کشور شناخته شده است.

بخش معدن کردستان در برخی شاخص‌های معدنی هم چون ذخیره استانی، سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی و اشتغال طی سال‌های اخیر با روند صعودی همراه بوده است و بازار مصرف، تغییر قیمت و تقاضا بیشترین تأثیر را در فعالیت‌های معدنی دارد.