مسئله بعثت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله از مهم‌ترین سرفصل‌های برنامه‌های خداوند در سیر تاریخ بشریت بود؛‌ برنامه‌ای که بنا بود با نزول برترین کتاب آسمانی و تثبیت امر امامت و ولایت عترت، عالم و آدم را با سرعت بیشتری به سمت آینده تا رسیدن به تحقق کامل حکومت الهی در پهنه عالم به واسطه امام عصر عجل الله تعالی فرجه و پس از آن، تا قیامت سوق دهد. این همان وعده‌ای است که خداوند حداقل از زمان خلقت آدم علیه السلام به همگان ارائه داد. این حقیقت را در احادیث و ادعیه با تعابیر مختلف می‌یایبیم، از جمله آنکه امیر مؤمنان علیه السلام ضمن خطبه ای فرمود «بعَثَ اللَّهُ سُبحانَهُ مُحَمَّداً رَسولَ اللَّهِ لإِنجازِ عِدَتِهِ و إتمامِ نُبُوَّتِهِ مَاْخُوذاً عَلَى الْنَبییّنَ میثاقُهُ»؛ یعنی خداوند سبحان محمد رسول الله را براى وفاى به عهد خود و کامل کردن نبوّتش مبعوث کرد؛ این در حالى بود که از همه پیامبران، پیمان درباره او گرفته شده بود (که به او ایمان بیاورند و بشارت ظهورش را به پیروان خویش بدهند).
امیرالمؤمنین علیه السلام در این فراز از کلامشان به سه نکته معرفتی درباره مبعث رسول خدا صلی الله علیه و آله اشاره می‌کنند:
1. بعثت پیامبر به خاطر تحقق وعده خدا.
2. بعثت پیامبر به خاطر اتمام جریان نبوتش.
3. بعثت پیامبر، امری که میثاق آن از انبیاء گرفته شده بود.اما وعده خداوند چیست که خواست با بعثت پیامبرش آن را محقق کند؟ پاسخ آن در آیات قرآن و روایات ذیل آن است. خداوند در سه سوره و از سه وجه از این جریان سخن می‌گوید:در سوره توبه آیه 33: «هُوَ الَّذی أَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدى وَ دینِ الحَقِّ لِیُظهِرَهُ عَلَى الدّینِ کُلِّهِ وَلَو کَرِهَ المُشرِکونَ».
در سوره فتح آیه28: «هُوَ الَّذی أَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدى وَ دینِ الحَقِّ لِیُظهِرَهُ عَلَى الدّینِ کُلِّهِ وَکَفى بِاللَّهِ شَهیدًا».
در سوره صف آیه 9: «هُوَ الَّذی أَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدى وَ دینِ الحَقِّ لِیُظهِرَهُ عَلَى الدّینِ کُلِّهِ وَلَو کَرِهَ المُشرِکونَ».
ترجمه سوره توبه و صف به صورت مشترک به این معناست: «او کسى است که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد، تا بر همۀ ادیان پیروز کند، هرچند مشرکان ناخشنود باشند.» خود رسول خدا صلی الله علیه و آله در فرازهایی از خطبه غدیریه این آیات را اینگونه تفسیر می‌کنند«اَلا اِنَّ خاتَمَ الاَئِمَّهِ مِنَّا القائِمُ المَهدِیُّ، اَلا اِنَّهُ الظّاهِرُ عَلَی الدّینِ؛ بدانید که آخرین امامان، مهدی قائم از ماست؛ آگاه باشید که او غالب بر ادیان است.» عبارت «اِنَّهُ الظّاهِرُ عَلَی الدّینِ» با این بخش از آیه: «لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ» مطابقت دارد. یا امام کاظم علیه‌السلام در روایتی دیگر فرمود «یُظْهِرُهُ عَلَى جَمِیعِ الْأَدْیَانِ عِنْدَ قِیَامِ الْقَائِم.» یعنی هنگام قیام قائم،‌ دین حق بر تمام ادیان غلبه می‌یابد. (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج1، ص432)
با این توضیح، امتداد خط بعثت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، همان تحقق وعده خداوند مبنی بر غلبه دین اسلام بر جمیع ادیان توسط امام عصر عجل الله تعالی فرجه و بعد تشکیل حکومت حقه در پهنه عالم در جهت سیر رشد بشریت است؛ یعنی آنچه که در عصر ظهور می‌بینیم، ظهور حقیقت دین نبوی و باطن همان شریعت رسول خدا صلی الله علیه و آله است که به صورت بهشتی پهناور نمود می‌یابد و به ارث صالحان می‌رسد، آنجا که خداوند فرمود «وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ»؛ یعنی ما بعد از «ذکر» در زبور نوشتیم که زمین به ارث بندگان صالحم می‌رسد و امام کاظم علیه السلام فرمود «وَ الْأَرْضَ أَرْضُ الْجَنَّهًِْ»؛ یعنی منظور از «أرض» در این آیه، زمین بهشت است. اما درباره اینکه میثاق پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله از سایر انبیاء گرفته شده، احادیث متعددی داریم، از جمله آنکه امام صادق علیه‌السلام ذیل آیه 81 سوره آل‌عمران معروف به آیه «ألست» یا «میثاق»: «وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ میثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَةٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّه... و [یاد کن] هنگامى را که خداوند از پیامبران پیمان گرفت که هرگاه به شما کتاب و حکمتى دادم، سپس شما را فرستاده‌اى آمد که آنچه را با شماست تصدیق کرد، البته به او ایمان بیاورید و حتماً یاریش کنید...» فرمود: خداوند هیچ پیامبری از آدم علیه‌السلام تا عیسی مبعوث نکرد جز اینکه به دنیا باز می‌گردند و امیرالمؤمنین را (در زمان رجعت) یاری می‌کند و آن، فرموده خداست که فرمود: «لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ؛ به او ایمان بیاورید» یعنی به رسول‌الله (ایمان بیاورید) و آنجا که فرمود «لَتَنْصُرُنَّه؛ حتماً او را یاری کنید» یعنی امیرالمؤمنین را یاری کنید. مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیّاً مِنْ لَدُنْ آدَمَ إِلَى عِیسَى ع إِلَّا أَنْ یَرْجِعَ إِلَى الدُّنْیَا فَیَنْصُرَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (ع) وَ هُوَ قَوْلُهُ «لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ» یَعْنِی رَسُولَ اللَّهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ یَعْنِی أَمِیرَ الْمُؤْمِنِین. (تفسیر القمی، ج1، ص25)