بعید است بارها شاهد بروز حرکات و رفتارهایی از بعضی اشخاصی که به‌اصطلاح در جایگاه‌های حقیقی و حقوقی برجسته و مطرح هستند، نبوده باشید که بسیار آن‌ها را کودکانه و ابتدایی ارزیابی کرده‌اید. همین معضل را در برخی خدمات اجتماعی و تعامل‌های خانوادگی مشاهده کرده‌ و گاهی از خود سؤال می‌کنیم چگونه از چنین فردی با این سن و سال و در این جایگاه حقیقی و حقوقی ممکن است چنین اقدام به قول معروف بچه‌گانه‌ای صادر شود که در مواردی حتماً به‌درستی اندیشیده‌ایم.

در آموزه‌های دینی، علوم بشری به‌خصوص گفتارهای ارزشمند حضرت امام علی علیه‌السلام داریم که انسان دارای دو نوع عقل است؛ نخست عقلی که با آن زاده می‌شود، دوم عقلی که در اثر آموزش‌ها به‌نام عقل تجربی از محیط اطراف کسب می‌کند؛ دو مثال از ده‌ها مورد در این‌ مورد آنکه در دهه 90 به جمع چشمگیری از خودروها برخورد کردم که تقریباً تمامی راننده‌ها عصبانی و منتقد بودند؛ از خودرو پایین آمدم و سؤال کردم قضیه چیست؟ گفتند برای انجام کاری این مسیر بسته شده در نتیجه اکثر ما نمی‌توانیم عبور کرده و به کار خود برسیم. بر اثر ازدحام جمعیت و توقف و ناراحتی، فردی رسید و با کمی فکر و با توجه به شناخت محیط، راه حلی به نظرش رسید، فوراً به متولی مراجعه و راه حل خود را برای پایان دادن به قائله مطرح کرد که با حدود 30 متر جابه‌جایی موانع و ایجاد راه عبوری جدید، مشکل هر دو طرف حل و قائله ختم شد.

دوم اینکه به موجب اقتضای شغلی وارد حوزه امتحانی آزمایشی شده و فهمیدم مدیر برگزاری آزمون آزمایشی به قول معروف زانوی غم به بغل گرفته که ما برای این گروه 100 دفترچه سؤال کم داریم. فوری پرسیدم در این رشته چند داوطلب دارید؟ پاسخ دادند 230 داوطلب، عرض کردم چند لحظه صبر کنید شاید به راه حل برسیم، با چند دقیقه کوتاه به این راهکار رسیدیم (البته از روی ناچاری و فوریت و لزوم رعایت زمان) که 100 دفترچه را از نیمه به دو بخش تقسیم کرده و هر نیمه را به یک طرف سالن آزمون توزیع کنیم و تذکر هم بدهیم که در زمان تعیین‌شده، جابه‌جایی سؤالات انجام گیرد که راهکار عملی و مسئله حل شد.

واقعیت این است که در عرصه‌های خانواده، شغل، تعامل‌های اجتماعی و حتی تولیدات فرهنگی و هنری، ضعف یا عدم مهارت تجربی، مشکلات فراوانی ایجاد می‌کند که با رشد عقل تجربی، درصد بالایی از مسائل به نتیجه مثبت و سازنده در عرصه‌های زندگی فردی و اجتماعی می‌رسد و لایه‌های پیشرفت یکی پس از دیگری تحقق می‌یابد؛ البته عده زیادی هم داریم که از این نعمت بهره‌مند هستند و اگر توجهی به برنامه تلویزیونی عصر جدید شبکه سه کرده باشید، درخواهید یافت که صدها نفر با اقدام‌های عمدتاً شخصی و امکانات کم، چگونه توانسته‌اند به مهارت‌هایی برسند که بعضاً موجب حیرت من و شمای بیننده می‌شوند و این نیازی است که باید همه برای ارتقای آن بکوشیم تا مسائل چندجانبه حل شوند و پیشرفت مطلوب عینیت یابد که از اقدام‌های کودکانه در عین مسن بودن، تبری جوییم، إن‌شاءالله.