طبخ غذاهای بومی نشان از فرهنگ غنی هر شهر دارد و در زندگی صنعتی امروز، غذاهای بومی به دلیل کیفیت و ارزش غذایی بالا و همچنین هزینه کم می‌تواند جایگزین مناسبی برای فست فودها هم باشند. شیرینی‌های محلی و آئین‌های پخت آنها که عموما در مناسبت های مختلف صورت می گرفته و زمینه ساز گردهمایی های خانوادگی و اجتماعی و ایجادکننده نوعی شور و نشاط هستند، نیز سهم بزرگی در رونق گردشگری غذا و تقویت هویت محلی و منطقه ای دارند.

ساوه و زرندیه از مناطق کهن استان مرکزی و دارای تاریخ غنی و پر فراز و نشیب هستند که این تاریخ بویژه در ساوه به چند هزار سال می رسد. همین تاریخ غنی، جلوه های فرهنگی زیبایی را در بخش های مختلف در این شهرستان رقم زده که یکی از آنها غذاست و قرار گرفتن در آستانه اعیاد سعید قربان و غدیر بهانه خوبی برای مروری بر این غذاها به عنوان پایه های مهم فرهنگی این مناطق است که بویژه در مراسم ها و جشن ها شادی و گرما را به کانون خانواده ها ارزانی می کنند.

تهیه هر نوع غذا یا شیرینی محلی و بومی عموما متکی و مبتنی بر محصولات کشاورزی است که در آن منطقه بوفور یا براحتی یافت شده یا کشت می شود. این مهم در ساوه و زرندیه نیز که نقش اساسی در حوزه کشاورزی استان داشته و محصولات شاخص کشاورزی بسیاری را تولید می کنند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و کردشگری شهرستان زرندیه در اینباره به ایسنا گفت: از شیرینی‌جات محلی ساوه و زرندیه می‌توان به شیرینی‌های مقوی با ترکیب خشکبار و مغز گردو اشاره کرد.

وی افزود: باسلوق که ترکیبی از آرد، شیره انگور و مغز گردو است یکی از این شیرینی های مقوی و خوشمزه است. روح‌افزا نیز که ترکیبی از بادام، گردو یا پسته آسیاب شده، شکر، آب، گلاب و زعفران است شیرینی دیگر محلی این منطقه است که این دو به خاطر ترکیبات با ارزش غذایی، میان وعده ای مقوی نیز محسوب می‌شوند.

دنیای گردشگری غذا و طعم‌های ترش و شیرین ساوه و زرندیه

زهرا رنجبر در ادامه افزود: گذشتگان ما از غذاهای سنتی صرفا نه به عنوان غذا بلکه به عنوان راهکار طبیعی جهت درمان و پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌کرده‌اند.

وی گفت: منطقه ساوه و زرندیه به خصوص روستاهای سردسیر و کوهستانی بخش‌های خرقان و نوبران مستثنی از این مقوله نیستند و اغلب غذاهای سنتی این منطقه به شکل آش، غذاهای آبکی و گرم پخته می‌شدند.

رنجبر ادامه داد: روش طبخ سالم یکی از ویژگی‌های اصلی غذاهای محلی این منطقه است که نشان می‌دهد مردم این دیار از دیرباز برای سلامت غذایی خود اهمیت قائل بوده و سعی بر تهیه غذا و شیرینی‌جات سالم و مقوی داشته‌اند.

وی گفت: از جمله آش‌های محلی این منطقه می‌توان به آش مصطفی یا (ماستابه)، هم رفته، آلو، انار، اوماج، ترخینه دوغ و سوتی یارما ( آش شیر و بلغور گندم ) اشاره کرد.

رنجبر بیان کرد: آش اوماج( با ترکیب آرد سفید، عدس، آب گوشت، سبزی آش ) و سوتی یارما( با ترکیب بلغور گندم، عدس و شیر ) در فصول سرد سال برای سرماخوردگی بسیار مفید است. آش انار ساوه نیز ( با ترکیب آب انار، مغز گردو، زردآلو خشک، لوبیا چیتی و عدس، گوشت چرخ کرده، سبزی و رشته آش ) به عنوان راهکاری طبیعی برای درمان و پیشگیری از یبوست استفاده می شده است.

دنیای گردشگری غذا و طعم‌های ترش و شیرین ساوه و زرندیه

وی با بیان اینکه آش ماشوی( با ترکیب ماش، سیب زمینی، گردو و پیاز خرد شده و ادویه ) از جمله غذاهای ارزان ولی با ارزش غذایی فراوان است، اظهار کرد: آش مصطفی یا ماستابه( با ترکیب برنج، گوشت، نخود، کشک یا دوغ، پیاز و ادویه ) اغلب در مراسم مذهبی و در ماه مبارک رمضان طبخ می‌شود. همچنین رشته داغ لمه، دملمه، پته پلو، کوبیده نخودچی، قوزاشکنه ( اشکنه گردو) از دیگر غذاهای بومی منطقه ساوه و زرندیه است.

دنیای گردشگری غذا و طعم‌های ترش و شیرین ساوه و زرندیه

رئیس میراث فرهنگی و گردشگری زرندیه گفت: دملمه یا تابلمه که یک نوع دمی محسوب می‌شود، مختص منطقه غرق‌آباد ساوه است و مواد اصلی این پلو شامل سیب زمینی، رشته پلویی، بلغور گندم و جو، عدس و لوبیا چشم بلبلی، پیاز داغ و گوجه فرنگی است. همچنین پتله پلو یک نوع پلو است که چون به صورت کته تهیه می‌شود، مواد مغزی آن به میزان زیاد حفظ می‌شود و ترکیب مواد اولیه آن شامل پتله(گندم آسیاب شده ) و برنج خیس خورده، پیاز و ادویه است.

رنجبر با بیان اینکه امروزه گردشگری با محوریت غذا از اجزا و ارکان اصلی سفر بوده و همواره از دید گردشگران و مسافران جایگاه ویژه ای داشته است، گفت: اقامتگاه های بوم گردی، جاذبه‌های طبیعی، روستاهای بکر با غذاهای کمتر دیده شده یا فراموش شده سنتی با نوآوری در صنعت گردشگری و گسترش گردشگری غذا می توانند در شکوفایی اقتصادی و گردشگری هر منطقه موثر واقع شود.

وی بیان کرد: سلامت، اصالت و آداب و رسوم طبخ غذاهای سنتی شهرستان های ساوه و زرندیه نیز از این مقوله مستثنی نبوده و از جمله شاخصه‌هایی است که قابلیت ثبت در فهرست میراث ملی ناملموس و جذب گردشگر را بدنبال دارد که تحقق این مهم همکاری نهادها و ارگان های متولی را می‌طلبد.