سپهرغرب، گروه - فاطمه فراقیان :

وی گفت شعر نخستین لبیک‌گو به موضوع غدیر بوده است و سرایش شعر را نخستین رفتار فرهنگی، بعد از ماجرای غدیر دانست؛ حجتی این را هم گفت که «غدیر»، مهم‌ترین اتفاق تاریخی در جریان مسلمانی مسلمانان بعد از پیامبر بوده و چقدر اهمیت دارد. این فعال فرهنگی از رسانه‌ قوی شعر برای اطلاع‌رسانی واقعه غدیر نام برد و تشریح کرد که بزرگانی مانند فردوسی، سعدی، مولوی و حافظ در مدح علی (ع) شعر دارند.

حال که بخش دوم گفت‌وگو را برایتان به نوشتار تبدیل کرده‌ایم، با ما همراه باشید تا این قصه عاشقی را دنبال کنیم:

حجتی با اشاره به اینکه از قرن چهارم تا به امروز همچنان یکی از ساحت‌های نورانی و مقدسی که شاعران در آن طبع‌آزمایی کرده‌اند همین شعر غدیر و مدح علی (ع) بوده است، اذعان کرد: ما اگر بخواهیم از شاعران مدیحه‌سرای امیرالمؤمنین فقط به‌صورت فهرست‌وار نام ببریم نیز در این مقال نمی‌گنجد.

* مدح امام علی (ع)، مدح کرامات انسانی است

وی با بیان اینکه امروز به نظر بنده شعر فارسی مربوط به غدیر در قله است و ازلحاظ فرم، محتوا، معرفت و زبان در جایگاه خوبی بوده که همین مهم باعث می‌شود آثار فاخر و مهمی در رابطه با غدیر و امیرالمؤمنین (ع) خلق شود، گفت: مدح امام علی (ع)، مدح کرامات انسانی است.

این فعال فرهنگی با اشاره به اینکه اساتید در تعریف شعر مربوط به اهل بیت تعابیر مختلفی دارند، یادآور شد: برخی به شعری که مختص به معصومین است (چه در قالب نوحه، چه مدح و منقب و چه مرثیه) شعر آیینی می‌گویند؛ اما بعضی شعر آیینی را دارای نکاتی می‌دانند و به این‌دست از اشعار (مربوط به غدیر و امام علی (ع))، شعر شیعی می‌گویند.

حجتی در پاسخ به این پرسش که آیا شعر شیعه داریم؟ گفت: ازنظر بنده آنچه که مهم است، این بوده که شیعه طی قرن‌ها در ادبیات فارسی حضور چشمگیری داشته که منجر به سرودن اشعار فاخری شده است؛ به عبارت دیگر شعر فارسی مدیون ارادت شاعران به اهل بیت (علیهماالسلام) و تفکرات ناب توجه به این بزرگواران بوده، یعنی اهل بیت باعث شکوفایی ذوق شاعران شده‌اند و این محتوا و درون‌مایه بخش وسیعی از اشعار شعرا طی طول قرن‌ها را به خود اختصاص داده است.

وی با بیان اینکه بنابراین معتقدم شیرینی، بیان زیبا و خیال‌انگیزی جذاب اشعار فارسی به‌دلیل خاکساری شاعران در محضر وجود ائمه (علیهماالسلام) است، اظهار کرد: به‌عبارتی اگر ما ایرانیان به اهل بیت (علیهماالسلام) ارادت نداشتیم، معلوم نبود بتوانیم شعرهایی به این لطافت، ظرافت و جذابیت در تاریخ ادبیات خود به ثبت برسانیم.

* حتماً باید از رهگذر غدیر عبور کنیم و در چشمه آن بیاساییم و جرعه‌ای بنوشیم

این فعال فرهنگی در پاسخ به این پرسش که آیا در رهگذر شعر غدیر معارف دینی صحیح به جامعه منتقل می‌شود؟ گفت: در این ارتباط باید یک نکته معرفتی عرض کنم، پیامبر وقتی به محل غدیر رسیدند و آیه ولایت را برای مردم خواندند، فرمودند اگر من این پیام امامت و ولایت را به شما ابلاغ نکنم، رسالتم را تمام نکرده‌ام؛ از همین بیان می‌توان دریافت که چه اندازه مسئله غدیر اهمیت دارد. نشان می‌دهد این ماجرا یک اتفاق ساده جانشینی نبوده و شروع نشر معارف حقه اسلام در طول تاریخ برای مردم بوده است. بنابراین اگر قرار است کسی اندیشه‌های ناب اسلامی و شیعی را به مخاطب خود از زمان امام علی (ع) تا ظهور مهدی موعود منتقل کند، حتماً باید از رهگذر غدیر عبور کند و قطعاً باید در چشمه غدیر لحظاتی بیاساید و جرعه‌ای از آن بنوشد تا بتواند به هدف برسد.

حجتی با اشاره به اینکه حال بنا بر آنچه گفته شد وقتی موضوع غدیر تا این اندازه مهم بوده طبیعتاً شعر مربوط به آن هم یکی از ابزار اصلی انتقال معارف دین اسلام است، افزود: بنده از خوانندگان این روزنامه تقاضا می‌کنم خطبه غدیر را بخوانند و تأمل ویژه‌ای در آن بکنند؛ چراکه نکات بسیار ارزنده‌ای دارد و می‌تواند مسیر زندگی آدمی را به سمت درست، تغییر دهد.

* اگر کسی شعر غدیر را درست بسراید، بخواند و انتقال دهد، به پیامبر کمک کرده ‌است

وی با بیان اینکه همان‌طور که غدیر نقطه آغاز رشد و تعالی انسان به سمت معارف ناب است شعر غدیر نیز این خصوصیات را دارد، اظهار کرد: بنابراین اگر کسی شعر غدیر را درست بسراید، بخواند و انتقال دهد، بدون شک در ابلاغ رسالت پیامبر به ایشان کمک کرده ‌است.

* همه باید خود را به محل غدیر خم برسانند!

این فعال فرهنگی با اشاره به اینکه وقتی پیامبر به محل غدیر خم می‌رسند می‌فرمایند آنان که به ما نرسیده‌اند خود را برسانند و آن‌ها که از ما گذشته‌اند برگردند، ابراز کرد: به نظر بنده این یک نماد، ایهام و کنایه است و منظور آن بوده که همیشه تاریخ مدیون این لحظه است و معنی آن بوده که هم کسانی که رفته‌اند و هم کسانی که نرسیده‌اند، باید خود را به غدیر برسانند که اگر خود را برسانند و مفهوم آن را درک کنند، به سطح و جایگاه متعالی و زیبایی در زندگی بشری خواهند رسید.

حجتی با بیان اینکه شعر غدیر چنین جایگاهی دارد، اذعان کرد: متأسفانه گاهی از شعر تنها در سطح نازلی استفاده می‌کنیم و از آن فقط در مجالس شادی و یا عزا بهره می‌بریم؛ اما حقیقت این است که وقتی شعر غدیر، شعر اهل بیت و شعر شیعی درست به کار برده شود، در سطح بهتری قرار می‌گیرد و سطح والای آن همان‌طور که اشاره شد، جایی است که از شعر کمک بگیریم و به ابلاغ رسالت پیامبر در بستر به شعر درآوردن و درنتیجه انتقال مفاهیم غدیر، کمک کنیم.

وی با اشاره به اینکه نوع نگاهمان را به شعر غدیر می‌بایست تغییر دهیم، گفت: بدانیم شعر غدیر ابتدای رسیدن به معارف ناب است و شاعری که بتواند در این حوزه شعر بگوید و معارف آن را منتشر کند، کنار پیامبر خاتم برای ابلاغ آخرین نکات ناب رسالتش ایستاده است.

این فعال فرهنگی با بیان اینکه واقعه غدیر به اندازه‌ای بزرگ است که هر اندازه شعر در این ارتباط تولید کنیم، هر مقدار در ادبیات غور کنیم و در ژانرهای مختلف شعری برای توضیح این مهم تلاش کنیم بازهم کم است، عنوان کرد: اصولاً در روزگار ما در ارتباط با مدح و منقبت اهل بیت (علیهماالسلام) کم کار شده است؛ چراکه با یک منبع بی‌کران طرف هستیم. زمانی ممکن است شما با یک سوژه محدود سروکار داشته باشید که شاید پنج تا نهایتاً 20 شعر برای آن کافی باشد، اما وقتی یک موضوع نامحدود داریم، هر اندازه کار می‌کنیم و شعر می‌گوییم، به کوچکی و کم‌کاری خود در مقابل آن عظمتی که روبه‌روی ما قرار دارد، پی می‌بریم.

* در شعر غدیر و اهل بیت نیازمند کشف‌های شاعرانه هستیم

حجتی در پایان سخنانش با اشاره به اینکه کمیت و کیفیت شعر غدیر خصوصاً در دوره معاصر نیز قابل اعتنا است، تشریح کرد: باید گفت در مدح و منقبت اهل بیت (علیهماالسلام) هنوز ظرفیت کشف‌نشده بسیاری داریم. به‌واقع یکی از وظایف شعرا، کشف شاعرانه است، یعنی رسیدن به نقاطی از موضوع و سوژه که مردم عادی به‌راحتی از کنار آن رد می‌شوند، اما شاعر با دیدنش و توجه دادن مخاطب به آن، کاری می‌کند که مردم عادی هم از آن لذت ببرند؛ در شعر غدیر و اهل بیت هم نیازمند کشف‌های شاعرانه زیادی هستیم.

فاطمه فراقیان