یک جامعه‌شناس با بیان اینکه اعتیاد زنان پیامدهای جبران‌ناپذیری را به لحاظ خانوادگی و اجتماعی بر جامعه تحمیل می‌کند، گفت: دریده‌شدن اخلاقیات و ارزش‌ها در نهاد خانواده ازجمله این پیامدها است.
سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش:
مخدرهای جدید در سال‌های اخیر گوی رقابت را از مخدرهای سنتی ربوده و بعد از جولان دادن در بین مصرف‌کنندگان مرد، اکنون به جمع‌های زنانه ورود پیدا کرده و روزبه‌روز دامنه مصرف آن در بین این قشر گسترده‌تر می‌شود.
حال آنکه اعتیاد زنان و به‌دنبال آن وقوع انواع آسیب‌ها و انحرافات، تهدیدی جدی برای جمعیت یک کشور است که می‌توان آن را ناشی از ضعف در تبیین و اجرای برنامه‌های پیشگیری، توانمندسازی و حمایتی در حوزه زنان به‌شمار آورد.
بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا با جامعه‌شناس و دانشیار بازنشسته گروه جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
سعید مُعیدفر در خصوص چرایی پدیده اعتیاد در زنان گفت: هرچه جلوتر می‌رویم شاهد تحولات گسترده‌ای در جامعه هستیم، اگر شرایط زنان ایران در100 سال قبل را با شرایط فعلی مقایسه کنید مشخص می‌شود که در آن بازه زمانی اساساً زنان مهجور و محجوب بوده و نقش چندانی جز خانه‌داری نداشتند اما امروز در صحنه‌های مختلف حاضر شده و در عرصه‌هایی حاضر می‌شوند که در گذشته درب ورود به آن بر روی زنان بسته بود.
وی با اشاره به اینکه طی چند دهه اخیر زنان به‌تدریج همچون مردان وارد عرصه‌های مختلف زندگی شده و کار می‌کنند؛ افزود: حضور اجتماعی آن‌ها به اشکال مختلف در جامعه بیشتر شده؛ در یکی از کتب محمدعلی جمالزاده که متعلق به 100 سال قبل است از زبان یک فرد خارجی درخصوص حال و هوای شهر‌های ایران آمده که وقتی در شهر قدم می‌زنید، اساساً زنی را فضای شهری مشاهده نمی‌کنید و اگر گاهی هم زنان در شهر تردد می‌کنند ترددشان در حد تردد یک کیسه متحرک است.
وی افزود: حال اگر آن شرایط گذشته زنان را با حال حاضر مقایسه کنید خود متوجه تحولات گسترده خواهید بود که با وجود آن هم‌عرض اعتیاد در مردان خواه‌ناخواه بایستی اعتیاد در زنان را نیز شاهد باشیم.
این دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه یقیناً آسیب‌های اجتماعی امروز نسبت به چنددهه قبل بیشتر شده و با در نظر گرفتن افزایش حضور زنان در صحنه‌های اجتماعی، فرهنگی و شغلی، پر واضح است که برای ابتلای زنان به این آسیب‌ها نیز هم‌پای مردان بستر فراهم شده، تشریح کرد: در این بین یکی از آسیب‌های جدی اعتیاد است.
معیدفر خاطرنشان کرد: بر اساس اندیشه‌های جامعه‌شناختی وقتی افراد در جامعه حاضر شده و در بازی زندگی اجتماعی نقش‌آفرینی می‌کنند، متعاقب آن ممکن است دچار ناکامی و شکست‌هایی شده و به همان اندازه درگیر آسیب‌های اجتماعی شوند؛ بنابراین چون زنان امروز در جامعه تا حدودی به‌سان مردان به بازیگران زندگی اجتماعی بدل شده‌اند، پس مثل آن‌ها درگیر آسیب‌های اجتماعی می‌شوند.
وی عنوان کرد: با توجه به روندی که در مدیریت کشور در حال پیگیری است، بحران‌های متراکمی که در عرصه‌های مختلف ازجمله بحران‌های اقتصادی شاهد آن هستیم و کور بودن آینده شغلی و ارتقای افراد، وجود و گسترش آسیب‌های اجتماعی برای تمامی اقشار فارغ از جنسیت طبیعی است.
وی ادامه داد: از طرفی مادامی که در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی به جای یک مطالعه علمی و بررسی دقیق و کارشناسی، معمولاً سطح مواجهه مدیریت کشور مبتنی بر یک نوع رویکرد پیشینی و غیرکارشناسانه و علمی استوار است، امکان مقابله با آن فراهم نبوده و شرایط هر سال در بروز این آسیب‌ها بیشتر از سال قبل خواهد بود.
این جامعه‌شناس ادامه داد: در این شرایط هر روز شاهد افزایش تعداد آسیب‌های اجتماعی و افزایش ابتلای مردم به بحران‌های مختلف در جنبه‌های متفاوت هستیم؛ بنابراین من کارشناس، تنها در صورتی امکان ارائه راهکار خواهم داشت که در سطح کلان سیاستگذاری‌‌ها حاضر بوده و دست به تحقیق و بررسی زده باشم.
معیدفر در پاسخ به این سؤال که در شرایط موجود پیامدهای فردی، خانوادگی و اجتماعی اعتیاد در زنان چه خواهد بود؟ گفت: افزایش تعداد گرفتاران در آسیب‌های اجتماعی ازجمله این بلای خانمان‌سوز، هرسال نسبت به سال قبل اصلی‌ترین پیامد به‌شمار می‌رود.
وی با اشاره به اینکه مواجهه سلبی با این معضل اجتماعی یعنی جمع‌آوری معتادان (به‌صورت کلان و زنان معتاد) از سطح شهر بدون داشتن برنامه مدیریتی کلان در بحث پیشگیری بسان کار سطحی است، خاطرنشان کرد: یقیناً این رویکرد منجر به زدودن این معضل اجتماعی از چهره شهر نخواهد شد بلکه بهداشت روان و اجتماعی شهر را تهدید خواهد کرد.
وی با اشاره به اینکه در پی بروز و گسترش این پدیده شوم در جامعه شاهد سست شدن بنیان‌های اعتماد اجتماعی‌خواهیم بود، ابراز کرد: اهمیت این مسئله بدان جهت است که در ذهنیت ما ایرانی‌ها به درست یا غلط، این گونه شکل گرفته که زنان نسبت به مردان باید عفیف‌تر باشند، پس اگر آن‌ها درگیر آسیب‌های اجتماعی شوند این امر در سطح جامعه مذموم‌تر خواهد بود.
این جامعه‌شناس ادامه داد: از بعد خانوادگی نیز ازهم‌گسیختگی بنیان خانواده، از بین رفتن حرمت‌ها، دریده‌شدن ارزش‌ها و اخلاقیات در نهاد خانواده، ازجمله پیامدهای ابتلای خانم‌ها به معضل اعتیاد است.
معیدفر عنوان کرد: چون تلقی ما از زنان به‌عنوان مادر و کسی که بنیان خانواده بر او استوار است و تربیت فرزندان را بر عهده دارد، متفاوت است، اگر جامعه دچار آسیب اعتیاد زنان شود یقیناً این آسیب‌ها خود را در بنیان خانواده نمایان خواهد کرد.
مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد اعتیاد، موقعیت و منزلت اجتماعی فرد را تنزل داده و او را نزد دیگران به‌عنوان فردی معرفی می‌کند که دارای شخصیت نامتعادل و ناموزون است، در عین حال چنانکه گفته شد اعتیاد، نظام خانواده را متلاشی کرده و در پی آن درآمد خانواده و جامعه را تقلیل میدهد و بخش قابل توجهی از آن را تلف می‌کند؛ تأسف‌بارتر اینکه فرد معتاد نسبت به قوانین اجتماعی و دستورات دینی بی‌تفاوت شده و این مسئله، زمینه ارتکاب بسیاری از انحرافات را از سوی او فراهم می‌کند.
از سوی دیگر زنان معتاد، علاوه بر از دست دادن اعتبار و منزلت اجتماعی خود، از لحاظ عرف جامعه مورد قبول نیستند و طرد می‌شوند حال آنکه این طرد شدن از سوی خانواده فرد معتاد نیز صورت می‌گیرد؛ به جهت آنکه اعتیاد زنان معمولاً نشانه گرفتار شدن آن‌ها در انواع رفتارهای ضداخلاقی است؛ بنابراین خانواده آنان، روابط عاطفی و انواع حمایت‌های خانوادگی را از آنان قطع کرده و این مسئله آغاز مشکلات جدیدتر و خطرناک‌تر است.
از طرفی بیتردید اعتیاد مادر موجب می‌شود که دائماً به فکر رفع نیازها و وابستگیهای جسمانی و روانی خود باشد و نتواند وظایف مادری خود را به خوبی انجام دهد این در حالی است که به جهت ارتباط مستمر مادر با فرزندان، میزان اثرگذاری او بر افکار، اخلاق و رفتار فرزندان بیش از پدر است، بنابراین تأثیرات منفی اعتیاد مادر بر فرزندان مضاعف است و باید پیش از تبدیل شدن این معضل اجتماعی به بحران در حوزه زنان برای این امر چاره‌جویی کرد.
شناسه خبر 84157
