سپهرغرب، گروه - شهره کرمی:

در چهل و ششمین نشست میراث جهانی یونسکو که در دهلی‌نو برگزار شد پرونده هگمتانه در فهرست میراث جهانی یونسکو پس از انجام اصلاحاتی که ایکوموس و برخی از اعضای این کمیته (قطر، قزاقستان، ویتنام، ترکیه، کنیا و روآندا) پیشنهاد کردند، دچار تغییراتی شد و سرانجام بخش «مرکز تاریخی همدان»، موفق به دریافت رأی مثبت شد و به این ترتیب بیست و هشتمین اثر ایران وارد این فهرست جهانی شد.

27 اثر تاریخی و طبیعی ثبت‌شده ایران در یونسکو شامل چغازنبیل، تخت جمشید، میدان نقش جهان اصفهان، تخت سلیمان، چشم‌انداز فرهنگی ارگ بم، پاسارگاد، گنبد سلطانیه، سنگ‌نبشته بیستون، مجموعه آثار رهبانی ارامنه، سازه‌های آبی شوشتر، بازار تاریخی تبریز، آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی، باغ ایرانی، مسجد جامع اصفهان، برج گنبد قابوس، کاخ گلستان، شهر سوخته، چشم‌انداز فرهنگی میمند، شوش، قنات ایرانی، دشت لوت، شهر تاریخی یزد، چشم‌انداز باستان‌شناسی ساسانی منطقه فارس، جنگل‌های هیرکانی، راه‌آهن سراسری ایران و چشم‌انداز فرهنگی اورامانات و کاروانسراهای تاریخی ایران هستند که تاکنون در این فهرست ثبت شده‌اند.

با توجه به اهمیت موضوع و قرار گرفتن نام هگمتانه و همدان به‌عنوان یکی از مقاصد سفر در سطح جهان، در خصوص مزایا و آنچه که موجب معرفی شایسته همدان و ایران به جهانیان خواهد شد؛ با رئیس کارگروه ملی گردشگری و صنایع دستی پایدار بنیاد جهانی انرژی ایران که مشاور گردشگری شورای شهر یزد نیز هست، گفت‌و‌گو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

دکتر سیدرضا بهادری با اشاره به اینکه ثبت میراث جهانی شدن هر سایت میراث فرهنگی یا گردشگری یک موفقیت برای گردشگری آن کشور است، گفت: قطعاً این موضوع برای جامعه محلی آن منطقه و همه ذی‌نفعان آن کشور آورده‌های مختلفی به‌دنبال خواهد داشت.

* طی سال‌های اخیر در افزودن سایت‌های میراث جهانی شتاب خوبی داشته‌ایم

وی افزود: خوشبختانه کشور ما طی سال‌های اخیر شتاب خوبی در افزودن تعداد سایت‌های میراث جهانی داشته و آخرین خبر خوش این حوزه به همدان تعلق دارد که توانسته مجموعه هگمتانه را به‌عنوان بیست و هشتمین اثر میراث جهانی به ثبت برساند.

*قرار گرفتن ایران در فهرست 10 کشور نخست دنیا به لحاظ دارا بودن جاذبه‌های میراث فرهنگی

این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه همین موضوع باعث شده تا ایران در فهرست 10 کشور نخست دنیا به لحاظ دارا بودن جاذبه‌های میراث فرهنگی قرار بگیرد، اظهار کرد: دلیل این موضوع نیز به تعداد بالای میراث ثبت جهانی‌شده ایران بازمی‌گردد.

*جاذبه‌های ثبت میراث جهانی و یونسکو در اولویت گردشگران جهانی

بهادری در ادامه افزود: گردشگران در سطح جهان برای انتخاب مقصد سفر خود بیشتر به‌دنبال جاذبه‌ها هستند و با جست‌وجوی این کلمه در اینترنت، قطعاً جاذبه‌هایی که ثبت میراث جهانی و یونسکو شده‌اند را در اولویت قرار می‌دهند و چنین مقاصدی بیش از دیگر مناطق انتخاب می‌شوند.

وی عنوان کرد: به همین دلیل است که تاکنون کشورهایی مثل ایتالیا، هند، چین، مصر و فرانسه به‌دلیل دارا بودن آثار میراث جهانی در جذب گردشگر موفق‌تر بوده‌اند.

*تبلیغات و بازاریابی؛ حلقه مفقوده زنجیره ارزش گردشگری کشور

این استاد دانشگاه تصریح کرد: این فرصت بسیار مغتنمی برای شهر باستانی همدان است اما مسئولان امر باید به تبلیغات و بازاریابی که حلقه مفقوده زنجیره ارزش گردشگری کشور به‌حساب می‌آید توجه ویژه داشته باشد.

بهادری با بیان اینکه اگر مسئولان همدان بتوانند به گونه‌‎ای کار کنند که ثبت جهانی میراث هگمتانه به گوش مردم دنیا برسد و تعداد گردشگر بیشتری از آنجا بازدید کند؛ اثرات مثبت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی زیست‌محیطی و سیاسی برای مردم استان و به تبع کشور خواهد داشت، اظهار کرد: وقتی تعداد گردشگر به شکل پایدار و حساب‌شده در منطقه اضافه شود، آثار و برکات مثبت بسیاری را در حوزه‌های مختلف به‌خصوص ارزآوری و اشتغال‌زایی شاهد خواهیم بود.

*با ثبت هگمتانه در میراث جهانی مسئولیت مسئولان همدانی چندین برابر شده

وی در ادامه افزود: این امر به برنامه‌ریزی صحیح مسئولان حوزه میراث فرهنگی و گردشگری همدان بازمی‌گردد که هم‌اکنون نیز مسئولیتشان چندین برابر شده، آن‌ها باید سلسله‌برنامه‌هایی را مد نظر داشته و سندی تنظیم کنند تا بتوانند همه ذی‌نفعان در استان را دخیل کنند.

*جذب گردشگر بیشتر با برنامه‌ریزی و استفاده از فنون صحیح تبلیغاتی و بازاریابی توسط مسئولان

وی تصریح کرد: مسئولان در جهت حفظ این میراث ارزشمند و توسعه باید با برنامه‌ریزی صحیح گام برداشته و با استفاده از راهبردها و فنون تبلیغاتی و بازاریابی بتوانند گردشگران بیشتری به همدان جذب کنند.

*معرفی دیگر آثار میراث جهانی در هگمتانه

این استاد دانشگاه تأکید کرد: یکی از کارهایی که می‌توان برای ارتقای همه جاذبه‌های گردشگری ایران انجام داد اما متأسفانه تاکنون در کشور به آن توجه نشده، این است که در کنار مجموعه سایت‌های میراث جهانی بقیه اثرها نیز در قالب تابلوهای زیبا و شکیل به‌صورت دوزبانه انگلیسی و فارسی و یا از طریق یک مانیتور در سالن ورودی که گردشگران حضور دارند؛ قرار بگیرند و به گردشگران معرفی شود.

بهادری با ابراز اینکه هگمتانه بیست و هشتیمن اثر ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده خاطرنشان کرد: لازم است در این محل نام دیگر اثرهای ثبت‌شده و مناطق آن‌ها بیان شود، حال می‌توان برای ارائه آن‌ها از روش‌های مختلفی مانند آنچه پیشتر ذکر شد، بهره برد.

*ساخت ماکت دیگر آثار میراث جهانی با ابعاد کوچک در هگمتانه به‌عنوان جاذبه مکمل

وی با عنوان اینکه با توجه به وسعت هگمتانه و مطرح نبودن مباحث میراثی در صورت امکان می‌توان از سایر میراث ایران که به ثبت جهانی رسیده در ابعاد کوچک ماکت‌هایی ایجاد کرد، چیزی شبیه به مینی‌وُرلد ملایر؛ البته آن مجموعه یک پارک بزرگ است، اما برای این امر می‌توان در مقیاس کوچکتر و در سایت هگمتانه یا فضاهای اطراف آن را جانمایی کرد.

این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه این فضا علاوه‌ بر اینکه به معرفی دیگر آثار کمک می‌کند، خود یک جاذبه مکمل و پارک موضوعی با موضوع اماکن میراث جهانی ایران خواهد بود که جذب گردشگر داخلی و خارجی را نیز به‌دنبال خواهد داشت، گفت: هرچه این کار جذاب‌تر باشد و فضای مناسبی برای عکاسی گردشگران ایجاد کند، موفق‌تر خواهد بود.

*هم‌افزایی کلید موفقیت

بهادری با ابراز تأسف و بیان اینکه شهر یزد نیز سال 1396 ثبت جهانی و سند مدیریتی برای آن نوشته شد اما انتظارات ما برآورده و اتفاقات خوبی که انتظار داشتیم محقق نشد، تصریح کرد: به‌دلیل عدم هم‌افزایی ذی‌نفعان، به آن هدفی که می‌خواستیم نرسیدیم؛ امیدواریم برای هگمتانه این اتفاق نیافتد و در همدان آن هم‌افزایی لازم به‌وقوع بپیوندد.

*یکی از مسئولان شورای راهبردی مجموعه میراث جهانی هگمتانه را برعهده بگیرد

وی با اشاره به اینکه اگر از بین مدیران همدانی مانند استاندار، شهردار یا مدیرکل میراث فرهنگی همدان، یک نفر مسئولیت شورای راهبردی مجموعه میراث جهانی هگمتانه را برعهده بگیرد، به‌صورت مرتب جلسات ماهانه‌ای برای آن ترتیب دهد و همه ذی‌نفعان را درگیر کند، در این حوزه موفق‌تر عمل خواهند کرد، اظهار کرد: البته با توجه کردن به نظرات بخش خصوصی، هتلداران، آژانس‌داران، راهنمایان و افرادی که مستقیم با گردشگران در ارتباط هستند، در کنار توجه به فنون شرکت‌های مشابه جهانی و بازاریابی، می‌توان سهم بیشتری از حوزه گردشگری برای همدان کسب کرد.

*هم‌اکنون وقت تولید محتواست

این فعال گردشگری با تأکید بر اینکه اکنون وقت تولید محتواست، گفت: خیلی مهم است که از هگمتانه محتوای مناسب تولید و منتشر شود. باید از راه‌های مختلف و محتواهای متفاوت اهمیت موضوع به مردم همدان بیان شود تا بیشتر با گذشتگان و پیشینیان خود آشنا شوند.

بهادری افزود: در استان یزد انیمیشن‌سازان دست به کار شده و پویانمایی‌هایی ساخته‌ و به معرفی این شهر پرداخته‌اند؛ همچنین در سطح مدارس و دانشگاه‌ها به چرایی اهمیت ثبت میراث جهانی پرداخته‌ایم تا خودشان بتوانند مُبلغ خوبی در این خصوص باشند.

وی در ادامه عنوان کرد: لازم است تا برخی مسابقات با همکاری مجموعه شهرداری و میراث فرهنگی با موضوع ثبت جهانی میراث هگمتانه برگزار شود و از مردم بخواهند در این باره فیلم کوتاه بسازند، بارگزاری چنین محتواهایی در شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب، هگمتانه را در سطح ملی و بین‌المللی معرفی خواهد کرد.

این استاد دانشگاه افزود: دیگر راه معرفی بیشتر هگمتانه، دعوت از افراد شناخته‌شده و تأثیرگذار در شبکه‌های اجتماعی (اینفلوئنسرها) است که باید مورد توجه قرار گیرد تا به همدان سفر کرده و آن را به گردشگران داخلی و خارجی معرفی کنند.

بهادری در پایان تأکید کرد: با آمدن گردشگر به همدان برکت آن به همه خواهد رسید به شرط آنکه شورایی که تشکیل می‌شود به همه ذی‌نفعان توجه کرده و برنامه‌ریزی صحیحی داشته باشد.

تبلیغات و تولید محتوای مناسب با زبان کشورهای مختلف یکی از مهم‌ترین راه‌های جذب گردشگر و معرفی دیار هگمتانه به همگان است. برای این امر می‌توان از ظرفیت سفارتخانه‌ها و دانشجویان خارجی نیز بهره برد. تبلیغات و معرفی مطلوب می‌تواند کمک خوبی برای جذب گردشگر داخلی و خارجی باشد که امروزه نیز مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته و از این طریق گردشگر جذب می‌کنند.

البته برای تبلیغ ابتدا باید کشورهای هدف انتخاب شوند و بعد از شناسایی علایق آن‌ها، متناسب با آن تولید محتوا و آن‌ها را به سفر ترغیب کرد، حال آنکه همدان از نظر آثار تاریخی و طبیعی و کم ندارد و می‌تواند در فصل‌های مختلف پذیرای گردشگران باشد.

الوند زیبا که در هر فصل دارای جاذبه‌های بی‌نظیر است، غار علیصدر، شگفت‌انگیزترین غار آبی جهان، آرامگاه بوعلی سینا، آرامگاه باباطاهر و ابنیه‌های تاریخی مختلف در کنار جاذبه‌های بی‌نظیر موجود در دیگر شهرستان‌ها می‌توانند یک بسته گردشگری مطلوب را ایجاد کنند تا هر گردشگری را به سوی همدان بکشاند و مدت زمان سفر آن را افزایش دهد اما چگونگی آن به نبوغ تصمیم‌گیران استان بستگی خواهد داشت.

آشناکردن مردم محلی برای اینکه چگونه با گردشگر ارتباط بگیرند، ایجاد انواع گذرهای مختلف، استفاده از ظرفیت غذاهای محلی و طبخ آن توسط سرآشپزان ماهر، ارائه انواع مربا و ترشی که همدانی‌ها در آن ماهرت خاص دارند، می‌تواند در کنار ظرفیت‌های گردشگری قرار بگیرد تا همدان را به‌عنوان یکی از شهرهایی که تمدن‌های مختلف بشر در آن حضور داشته‌اند به مقصد گردشگری مبدل کند.

کلام آخر آنکه همدان انواع گونه‌های جاذب گردشگری را در خود جای داده و در آن از گردشگری ورزشی که در زمستان آن هم با قیمت مناسب در پیست اسکی تاریکدره گرفته تا آرامش روستاهای زیبایی همچون ورکانه، ملحمدره و حیدره در همدان وجود دارد؛ اما معرفی، جذب گردشگر و ایجاد زیرساخت‌های هوشمندانه و کافی در کنار همراه کردن مردم برای کمک به این حوزه نیازمند برنامه‌ریزی و تلاش مسئولان همدانی در بخش‌های مختلف و به خصوص میراث‌فرهنگی، شورای شهر، شهرداری و استانداری است.

شهره کرمی