از دیدگاه طب ایرانی، هر فصل سال، مزاج خاصی دارد و بر همین اساس، لازم است برای حفظ تندرستی، پیشگیری از بروز بیماری‌ها و یا به حداقل رساندن عوارض و پیامدهای آن‌ها توصیه‌ها و تدابیر خاصی را به‌کار گرفت. بیماری‌هایی از قبیل خشکی پوست، اگزما، آلرژی، بیماری‌های عفونی که با سرد شدن هوا بیشتر نمایان می‌شود و افسردگی که شایع‌ترین است و برخی افراد با ورود به پاییز دچار آن می‌شوند؛ بنابراین ما باید همانند طبیعت که خود را برای تغییرات فصل آماده می‌کند نیز این تحولات را در بدن خود شناسایی کنیم.
در فصل پاییز رطوبت و حرارت کم شده، طبیعت دچار ریزش و سقوط می‌شود و به یک‌باره این تأثیر بر انسان‌ها نیز نمایان خواهد شد. این فصل با خصوصیات و ظرافت‌های منحصربه‌فردش از این موضوع مستثنی نیست و باید در جهت حفظ سلامتی، توصیه‌هایی را رعایت کرد.
به همین منظور با کارشناس طب سنتی گفت‌و‌گویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
دکتر مامک هاشمی با اشاره به اهمیت تدابیر طب سنتی در فصل پاییز ابراز کرد: با توجه به تغییر فصل از تابستان به پاییز، سبک زندگی نیز باید متناسب با آن تحول داشته باشد، چراکه شاهد این هستیم که دمای هوا طی ساعاتی از روز به خنکی و سردی می‌رود و با وجودی که این تغییر دما نسبت به درجه سردی زمستان نیست اما در بسیاری از افراد سرماخوردگی یا حالت‌های آلرژی به‌صورت عطسه و آبریزش صبحگاهی بروز می‌کند.
وی با اشاره به اینکه در پایان تابستان در طول شب ممکن است افراد از ناحیه سر در معرض باد پنجره یا نسیم خنک صبحگاهی قرار بگیرند و دچار سرماخوردگی شوند توصیه کرد: افرادی که سابقه سینوزیت، آلرژی، ترشحات بینی و پشت حلق در تغییر فصل و صبحگاه دارند، بهتر است هنگام خواب، سر خود را پوشانده و در معرض مستقیم باد سرد قرار ندهند.
این کارشناس طب سنتی با اشاره به اینکه بیماری‌هایی چون خشکی و خارش پوست و اگزما شایع می‌شوند گفت: همچنین کم شدن مدت تابش نور خورشید و سردی و خشکی هوا که باعث تولید سودا در بدن می‌شود، زمینه بیماری‌هایی چون افسردگی را در افراد پدید می‌آورد و به‌صورت خفیف در غروب‌های پاییز بروز می‌کند.
هاشمی با ابراز اینکه در این فصل باید از خوراکی‌هایی که طبع سرد و خشک دارند پرهیز و غذاهایی با طبع گرم و تر جایگزین آن‌ها کرد گفت: همچنین مصرف مواد غذایی با طبع گرم و خشک به‌تنهایی به‌تدریج در فرد باعث ایجاد خشکی در بدن خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه خشکی مزاج در این فصل ممکن است مشکلاتی برای افراد ایجاد کند گفت: باید مراقب سالمندان که در سن سردی و خشکی قرار دارند باشیم تا مشکلات مضاعف برایشان به‌وجود نیاید.
وی به مواد غذایی که سبب خشکی می‌شود اشاره کرد و گفت: سرکه و فرآوردهای آن ازجمله انواع ترشیجات که با سرکه تهیه می‌شوند در این فصل کمتر استفاده شود.
این کارشناس طب سنتی ابراز کرد: غذاهای آبکی با طبع گرم مثل انواع سوپ و آش‌ بهترین گزینه برای فصل هستند، همچنین صیفی‌جات ازجمله کدوحلوایی که طبع گرم و تری دارد گزینه مناسبی برای رفع خشکی پاییز است.
هاشمی با ابراز اینکه باید مصرف خوراکی‌های با طبع سرد مثل بستنی و یخمک‌ که در طول سال در دسترس همگان به‌ویژه کودکان قرار می‌گیرد و متأسفانه تبلیغات گسترده‌ای برای آن انجام می‌شود، در این فصل توسط والدین کنترل شود اذعان کرد: مصرف کاچی و فرنی در وعده صبحانه به‌ویژه برای کودکان توصیه می‌شود.
وی درخصوص ساعت خواب در این شب‌های طولانی گفت: بهتر است افراد در کل فصول در ساعات اولیه شب به خواب بروند تا صبح قبل از طلوع آفتاب بیدار شوند زیرا خواب روز سردی و رطوبت را در بدن ایجاد می‌کند اگر فصل هم سرد باشد سبب تشدید این موارد می‌شود.
وی عنوان کرد: در تابستان که روزها طولانی و شدت آفتاب زیاد است برای افراد گرم‌مزاج یا کسانی که در مناطق گرم کار می‌کنند استراحت و خواب روز توصیه می‌شود اما در فصل پاییز به خاطر سرد شدن و کوتاه بودن روز خوابیدن توصیه نمی‌شود.
این کارشناس طب سنتی خاطرنشان کرد: برخی افراد تصور می‌کنند خوابیدن بعد از صرف ناهار تنها خواب روز است اما افرادی هم که بعد از طلوع آفتاب بیدار می‌شوند نیز شامل آن می‌گردد بنابراین خوابیدن در ساعتی از صبح نیز ضررهای خواب روز را نیز در پی دارد که باید این سبک خوابیدن در خانواده‌ها فرهنگ‌سازی شود.
هاشمی با توصیه بر مصرف دمنوش‌های گل گاوزبان، سیب و به که مناسب پاییز است اما دمنوش‌های گرم و خشک مثل زنجبیل اگر هر روز استفاده شود خشکی بدن را تشدید می‌کند افزود: بهتر است افراد دمنوش‌ها را به‌صورت تنوعی و موردی مصرف کنند که اگر با مزاج آن‌ها سازگار نبود دچار عارضه نشوند.
وی عنوان کرد: میوه‌هایی مثل هلو، هندوانه و شلیل سرد و تر هستند و بهتر است با نزدیک شدن به پاییز مصرف آن‌ها کمتر شود از طرفی در انتهای تابستان میوه‌های با طبع گرم مثل خربزه، گلابی، سیب که در ابتدای فصل پاییز هم در دسترس هستند مصرف کنند.
این کارشناس طب سنتی افزود: میوه‌های نوبرانه مثل انواع مرکبات که به بازار می‌آید بیشتر طبع سرد دارند و به‌صورت طبیعی در مناطقی رشد می‌کنند که دمای سرد و کوهستانی ندارند؛ بنابراین مصرف آن‌ها برای ساکنان مناطق کوهستانی مثل همدان توصیه نمی‌شود و اولویت ندارد؛ البته همانطور که گفته شد خوردن شلغم پخته و کدوحلوایی با مقداری عسل و دارچین مطلوب این مناطق است.
هاشمی افزود: باید توجه کرد همراه غذاهای گرم در این فصل از خوردن ترشی و سالاد پرهیز کنید زیرا خیار، گوجه و کاهو به‌صورت طبیعی در فصل تابستان تولید می‌شود یا از شهرهای که گرمسیر هستند در بازار عرضه می‌گردد و مناسب مناطق کوهستانی نیست.
وی خوردن غذاهای سرد مثل الویه‌ها، ساندویچ‌ها و غذاهای یخچالی را منع و توصیه کرد از مصرف یخ داخل آب و نوشیدنی‌ها خودداری و درجه سرمای یخچال کم شود.
این کارشناس طب سنتی گفت: انسان نیز همچون طبیعت که با تغییر فصل تغییراتی در آن ایجاد می‌شود باید در زندگی و کار خود تحولاتی ایجاد کند که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به رژیم غذایی اشاره کرد.
هاشمی افزود: باتوجه به نکاتی که گفته شد توصیه می‌شود خود افراد نیز این تذکرات را جدی بگیرند و این حس در آن‌ها القا شود که برای رسیدن به جسم و بدن سالم بهتر است این سبک زندگی را پیش بگیرند تا دچار مشکل و عوارض‌های ناشی از تغییر فصل نشوند از طرفی در صرف زمان و هزینه صرفه‌جویی می‌شود. اگر فردی این نوع مراقبت‌ها را انجام دهد دچار بیماری نمی‌شود که با وجود هزینه و صرف زمان زیاد بخواهد راه درمان آن را در پیش گیرد.
وی همچنین به رسانه‌ها توصیه کرد که از تبلیغ مواد غذایی که متناسب فصل نیست خودداری کنند و با ساخت مستند یا پادکست به مردم آموزش دهند که با تغییر فصل، بدن نیز چه تغییراتی می‌کند و چه مراقبت‌هایی نیاز دارد و هر منطقه و استان چه نوع سبک غذایی باید داشته باشد.