پروژه پارک آمادای! اگر به هفت سال پیش برگردیم طبق اسناد موجود محمدناصر نیکبخت؛ استاندار سابق همدان دوم دی‌ماه سال 96 طی یک هیاهو و بازخورد خبری مبنی بر وضعیت نابه‌سامان تپه تاریخی پیسا در شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر برای جلوگیری از تجمع معتادان در این محوطه تاریخی دستور ساخت یک بوستان را صادر و تأکید کرد؛ یک‌سوم هزینه تبدیل این مکان به بوستان را پرداخت می‌کنیم.
جالب‌تر اینکه پس از سه سال وقفه دی‌ماه سال 1399 نیز عباس صوفی؛ شهردار وقت همدان با اشاره به اختصاص سه میلیارد تومان اعتبار برای احداث پروژه بزرگ پارک آمادای همدان در همان سال گفت: برای سال آینده 14 میلیارد تومان اعتبار برای این طرح در بودجه پیش‌بینی شده چراکه باید بخشی از اراضی مربوط به این طرح تملک شوند که این نیز اندکی هزینه‌بر است. پرونده طرح بزرگ پارک آمادای برای کارشناسی و تصویب به اداره کل مسکن و شهرسازی ارسال شده، علاوه بر این دو مشاور مطالعات امکان‌سنجی طرح را انجام می‌دهند، به‌دلیل تاریخی بودن منطقه جلساتی نیز با میراث فرهنگی برگزار شده تا طرح به نحو احسن انجام شود. طرح آمادای پروژه‌ای بسیار بزرگ بوده و احداث آن به هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. برای تأمین بخشی از هزینه‌ها به‌دنبال جذب سرمایه‌گذار هستیم تا کارها با سرعت بیشتری پیش رود. پارک فرامنطقه‌ای آمادای در منطقه چهار همدان که یکی از مناطق محروم شهر به‌شمار می‌آید احداث می‌شود و می‌تواند سبب کاهش ساخت‌وسازهای غیر مجاز و پیشرفت منطقه در عرصه‌های مختلف شود. احداث پارک فرامنطقه‌ای آمادای نقطه عطفی در منطقه به‌شمار می‌آید. در حال حاضر بخشی از کار در قالب احداث پارک‌های حاشیه‌ای آغاز شده اما به طور کلی عملیات اجرایی این طرح رسماً از سال آینده آغاز می‌شود.
اما با گذشت چهار سال از این وعده، هنوز شاهد آغاز عملیات اجرایی این پروژه نیستیم؛ بنابراین با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا در این باره با محمد فرهمندراد؛ معاون شهرسازی و معماری شهرداری همدان و محمدخلیل البرزنیا؛ دبیرگروه تخصصی شهرسازی نظام‌مهندسی کشور گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
معاون شهرسازی و معماری شهرداری همدان با بیان اینکه اجرای چنین پروژه‌ای منوط به آن است که در ابتدای امر محدوده شهری همدان در طرح جامع تعیین تکلیف شود گفت: متأسفانه در پی عدم ابلاغ طرح جامع هنوز تکلیف مشخص نیست که طرح در محدوده و یا حریم شهر قرار دارد زیرا با تعیین تکلیف این امر، متولی اجرای آن متفاوت خواهد بود.
محمد فرهمندراد با تأکید بر اینکه در حال حاضر اراضی مربوط به این طرح خارج از محدوده و داخل حریم قرار دارد، اظهار کرد: مبحث دیگر مطرح در این پروژه مرتبط با اراضی 44 هکتاری منطقه است؛ چراکه مالکان هنوز موفق به تفکیک این اراضی نشده‌اند؛ یعنی در یک مقطع زمانی به‌دنبال توافق با شهرداری بودند که در این زمینه موفقیتی حاصل نشد، پس برای پیگیری کار به سمت اداره کل راه و شهرسازی متمایل شدند که متأسفانه هنوز این روند نیز به نتیجه نرسیده است.
در ادامه دبیرگروه تخصصی شهرسازی نظام‌ مهندسی کشور نیز در ادامه درخصوص ضرورت اجرای این پروژه در منطقه چهار شهرداری و الزاماتی که باید در اجرای آن مد نظر قرار گیرد گفت: در ضرورت اجرای این پروژه شکی نیست.
محمدخلیل البرزنیا ادامه داد: طبق تعریف اولیه ارائه‌شده درخصوص این طرح قرار است این پارک در قامت یک پارک فرامنطقه‌ای در یکی از محورهای اصلی شهر همدان و در عین حال در محور گردشگری منتهی به غار علیصدر ایفای نقش کند.
وی با ابراز اینکه یقیناً در حریم و یا در محدوده قرار گرفتن اراضی مانعی برای اجرای این پروژه نیست زیرا این امر تنها در مبحث متولی‌گری اجرا تأثیرگذار خواهد بود تصریح کرد: آنچه مسلم است اینکه مهم‌ترین چیز امروز همتی است که برای اجرای این پروژه وجود ندارد.
وی با اشاره به نوع طراحی و شکل اجرایی که در این پروژه می‌بایست مورد توجه قرار گیرد، گفت: نکته نخست اینکه باید با توجه به وجود تپه باستانی آمادای که تاریخ آن یقیناً به پیش از اسلام می‌رسد اولاً حریم رعایت شده و در وهله بعدی در ساخت و سازها و طراحی مبلمان و المان‌ها به‌عنوان یک داشته هویت‌بخش به این ظرفیت تاریخی توجه کرد.
دبیرگروه تخصصی شهرسازی نظام‌مهندسی کشور با تأکید بر اینکه این نکته حتی می‌بایست در برنامه‌ریزی معماری آن پارک نیز مود توجه قرار گیرد افزود: چون این پارک قرار است عملکرد فرامنطقه‌ای داشته باشد، می‌بایست این طراحی به نحوی انجام شود که بتواند نیاز گردشگر را به بهترین شکل پاسخ دهد.
البرزنیا با ابراز اینکه محل اجرای این طرح در جوار چند منطقه کم‌برخوردار قرار گرفته که در آن‌ها سرانه فضای سبز در وضعیت بغرنج قرار دارد عنوان کرد: بر این اساس اجرای این طرح از این منظر نیز یک ضرورت است.
وی با اشاره به اینکه امروز شهرداری برای ارائه آمار متأسفانه رفوژ وسط بلوارها را نیز به‌عنوان فضای سبز اعلام می‌کند، گفت: مسئله این است که منظور از فضای سبز شهری آن‌هایی است که کارکرد اجتماعی و اکولوژیکی دارند که در این منطقه ما تنها از چند پارک جیبی با این خصوصیات آن‌هم به‌صورت محدود برخورداریم.
وی با بیان اینکه با توجه به بافت منطقه‌ و فرامنطقه‌ای بودن یقیناً می‌بایست در اجرای زیرساخت‌های این پروژه با سایر پارک‌ها تمایز قائل شد، اذعان کرد: با این تفاسیر در احداث و اجرای این پارک می‌بایست در نقاط نزدیک به این مناطق مسکونی زیرساخت‌های پارک‌های محلی و شهری در نظرگرفته شده و در نقاط حاشیه بلوار ساختار پارک فرامنطقه‌ای بنا به حضور گردشگران مورد توجه قرار گیرد.
دبیرگروه تخصصی شهرسازی نظام‌مهندسی کشور با عنوان اینکه استفاده از ظرفیت اکولوژیکی رودخانه موجود در این پارک نیز یکی دیگر از ظرفیت‌هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد، تصریح کرد: در صورت جدا‌سازی فاضلاب از رودخانه، می‌توان با ایجاد مبلمان شهری از آن به‌عنوان یک ظرفیت و زیرساخت اجتماعی در مسیر تعاملات بیشتر در این پارک بهره برد.
مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد؛ اجرای این طرح در حالی بعد از هفت سال مطرح شده که طرح اجرای پارک فرامنطقه‌ای آمادای هنوز حتی زمین آن تعیین تکلیف نشده و همچنان اندر خم یک کوچه‌ایم.
شهر خوب یافتنی نیست، ساختنی است، شهر ما به فضاهای سبز، تفریح، آرامش، احترام به حقوق شهروندان و درایت نیاز دارد، حال آنکه احداث پارک‌هایی همچون پارک فرامنطقه‌ای که در آن ابعاد مختلف در عرصه خدمات‌رسانی به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار می‌تواند ما را در رسیدن به این شرایط مطلوب تا حد بسیار زیادی کمک کند؛ بنابراین احداث چنین فضایی در این نقطه از شهر با توجه به سرانه پایین فضای سبز و تفریحی، می‌بایست از اولویت‌های ویژه مدیریت شهری باشد.
مهم‌تر آنکه امروز بیشتر پارک‌های همدان از شاخص‌های هویت شهری مطلوب بی‌بهره و بسیاری از آن‌ها، از یک کارکرد و یا کارکردهای مشابهی برخوردارند.
با توجه به جایگاه و اهمیت شهر همدان؛ ایجاد پارک یا پارک‌های چندمنظوره به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار و در عین حال با به‌کارگیری نمادهای هویت‌بخش همچون تپه آمادای ضرورتی انکارناپذیر به‌نظر می‌رسد، چراکه ایجاد چنین پارک‌هایی علاوه بر برطرف کردن نیاز شهر و شهروندان، می‌تواند به یکی از دلایل اصلی سفر به شهر همدان و توسعه گردشگری در این بخش از شهر که به لحاظ اقتصادی دچار نواقص شدید است بدل شود.
بنابراین چون مدیریت شهری عملیات اجرایی احداث پارک‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای همچون احداث پارک 50 هکتاری آمادای (تپه پیسا) را در راستای محرومیت‌زدایی و توسعه متوازن شهر، از چند سال پیش مطرح کرده، پیشنهاد می‌شود علاوه بر تسریع در روند اجرای این پروژه ضمن توسعه پارک 48 هکتاری ارم به‌عنوان یکی از معدود فضاهای شهری موجود برای شهروندان؛ رویکرد پارک‌های چندمنظوره را برای سطوح مختلف عملکردی مطابق نیازهای شهروندان در اجرای این پارک مورد توجه قرارداده و به‌عنوان اولویت دنبال کنند.

طاهره ترابی مهوش