زنان نیمی‌ از جمعیت استان همدان را به‌خود اختصاص داده‌اند؛ اما هنوز نگاه به‌ موضوع سرگرمی ‌و اوقات فراغت این بخش متفاوت است، به طوری که تاکنون در خصوص پر کردن اوقات فراغت اقشار مختلف جمعیتی از کودکان گرفته تا کهن‌سال به انحاء مختلف حرف‌های زیادی زده شده؛ اما در این میان به اوقات فراغت زنان که پایه‌های اصلی شکل‌گیری یک خانواده‌ سالم هستند و نقش انکارناپذیری را در حفظ سلامت روان بقیه‌ افراد خانواده دارند، پرداخته نشده است.
این در حالی است که جمعیت زیادی از بانوان‌، خارج از زمان مربوط به شغل خود و کارهای خانه، فراغتی اندک و تکه‌تکه دارند یا فراغت کامل؛ اما در نبود زیرساخت، آن را در تنهایی و بدون داشتن برنامه‌ای از پیش اندیشیده‌شده، سپری می‌کنند.
حال ‌آنکه بی‌توجهی به ورزش بانوان به‌عنوان یکی از ارکان مهم اجتماع، یکی از مشکلات و معضلاتی است که امروز پیامدهای آن را به‌خوبی در جامعه شاهد هستیم.
چراکه مادران رکن اصلی نشاط و شادابی را در جامعه به‌خود اختصاص داده‌اند ولی متأسفانه بسیاری از آنان به‌دلیل گرفتار شدن در انواع مختلف مسئولیت‌های داخل و خارج از خانواده، فرصت پرداختن به خود را به‌دست نیاورده و به‌مرور زمان، دچار افسردگی و نگرانی‌های ذهنی مزمن می‌شوند که علاوه بر وارد شدن فشارهای عصبی فراوان، آنان را نسبت به انجام فعالیت‌های ورزشی در خانه هرچند کوچک نیز بی‌انگیزه می‌کند و تبعات افسردگی و خستگی آنان، به‌خوبی در چهره‌ خانواده آشکار می‌شود.
اما سؤال این است که به‌راستی چرا؟ حال آنکه در شهری همچون همدان عوامل زیادی پیش روی زنان در میزان استفاده از امکانات ورزشی مطرح است که ازجمله آن می‌توان به عدم دسترسی به فضا و امکانات ورزشی، مناسب نبودن زمان برنامه‌ها، گرانی هزینه‌ استفاده از این زیرساخت و در عین حال هزینه حمل‌و‌نقل و دوری مسافت اشاره کرد.
با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا درخصوص سهم بانوان از فضاهای ورزشی موجود در شهرها و روستاها و سهم آن‌ها از پروژه‌های ورزشی در دست اجرا، اطلاعاتی کسب کنیم، بر این اساس با نرگس نوراله‌زاده؛ مشاور امور بانوان شهرداری همدان و نیز امین رنجبردار؛ مدیر فنی و مهندسی اداره کل ورزش و جوانان استان همدان گفت‌و‌گویی ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید:
مشاور امور بانوان شهرداری همدان مطرح کرد: در حال حاضر استخر شهرداری ازجمله فضاهای ‌ورزشی موجود برای بانوان در سطح شهر همدان است که در روزهای شنبه و چهارشنبه در نوبت‌هایی در اختیار بانوان قرار دارد.
نرگس نوراله‌زاده، افزود: علاوه بر این امکان استفاده از فضاهای ورزشی باشگاه شهرداری نیز در ساعات و روزهای خاصی برای خانم‌ها فراهم است.
وی ادامه داد: درخصوص پارک بانوان نیز باید بگویم طبق سیاستی که از سال‌های گذشته اتخاذ شده، مجموعه ورزشی حجاب در جوار پارک مختص بانوان احداث شده و حتی در توافق‌نامه‌ این مجموعه نیز شرط تعلق مجموعه به بانوان قید شده اما متأسفانه اداره کل ورزش و جوانان در دوره‌ای در حین واگذاری، نوبت‌هایی را به آقایان اختصاص داده است.
مشاور امور بانوان شهرداری همدان با تأکید بر اینکه پیگیری لازم برای بازگرداندن این فضا نیز در دستور کار قرار گرفته و نامه‌نگاری لازم با هماهنگی امور بانوان استانداری نیز انجام شده خاطرنشان کرد: خوشبختانه قرار است این فضای ورزشی نیز به بانوان اختصاص یابد.
نوراله‌زاده با بیان اینکه انتظار می‌رود به‌زودی این بستر نیز برای استفاده صرفاً خانم‌ها فراهم شود، اذعان کرد: علاوه بر این در راستای سیات عدالت توزیعی، ایجاد یک پارک بانوان در هر منطقه شهری نیز پیش‌بینی شده و در دستور کار قرار گرفته است.
وی ادامه داد: در حال حاضر ایجاد این زیرساخت در منطقه چهار (در محله حصار) در دست پیگیری است و حتی مشاور، طرح مورد نیاز اجرای آن را نیز ارائه کرده؛ بنابراین چون زمین مورد نیاز متعلق به یکی از مجموعه‌های آموزشی بوده و قرار است به‌صورت مشارکتی با شهرداری نسبت به اجرای پروژه اقدام کنند، انتظار می‌رود به‌زودی توافقات انجام و کار به‌صورت عملیاتی آغاز شود.
مشاور امور بانوان شهرداری همدان، با اشاره به اینکه در این پارک بانوان فضاهای سرپوشیده و سر باز در حوزه ورزش بانوان پیش‌بینی شده، خاطرنشان کرد: در منطقه سه نیز زمینی در شهرک مدنی به این امر اختصاص یافته و مشاور در حال طراحی است؛ البته مساحت زمین آنچنان بزرگ نیست با این وجود مقرر شده فضاهای محدود ورزشی برای بانوان این منطقه در این محل طراحی شود.
نوراله‌زاده با ابراز اینکه در سایر مناطق نیز به‌دنبال زمین و جانمایی آن هستیم، اظهار کرد: البته‌ رویکرد ما برای جانمایی احداث پارک بانوان به این شکل است که این فضا‌ها در ساعتی از شبانه‌روز نیز در اختیار خانواده باشد، بدین مفهوم که روزها در اختیار خانم‌ها و شب‌ها به محیطی برای حضور افراد به‌صورت خانوادگی بدل شود؛ بنابراین این فضاها صرفاً ورزشی نیستند بلکه در آن‌ها رویکرد فرهنگی نیز دنبال شده است.
وی در پاسخ به این سؤال که پیش‌بینی شما جهت تحقق این پروژه‌ها چه تاریخی است؟ ابراز کرد: طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده امید می‌رود طی یک برنامه پنج ساله ساخت این فضاها نهایی شود.
مشاور امور بانوان با تأکید بر اینکه در این زیرساخت‌ها علاوه بر فضاهای روباز در رشته‌های مختلف، فضای سرپوشیده ورزشی نیز در نظر گرفته شده که در تمام روزهای سال قابل استفاده باشد عنوان کرد: بخشی نیز به‌عنوان فضای باز ورزشی در نظر گرفته خواهد شد که برای تمام سنین از کودک گرفته تا نوجوان و جوان مناسب باشد.
در ادامه مدیر فنی و مهندسی اداره کل ورزش و جوانان استان همدان با بیان اینکه در همدان و در هفت شهرستان، مجموعه‌های ورزشی تحت عنوان مجموعه ورزشی بانوان از سال 85 کلید خورده گفت: در بیشتر شهرستان‌ها این زیرساخت، مجموعه‌ای از سالن ورزشی چندمنظوره، استخر سرپوشیده و زمین چمن مینی‌فوتبال روباز است.
امین‌رنجبردار با تأکید بر اینکه در همدان این سالن چندمنظوره چند سالی است که افتتاح شده خاطرنشان کرد: استخر این مجموعه نیز قبل از بروز بیماری کرونا در کشور افتتاح شد اما همزمان با شیوع کرونا شاهد تعطیلی آن به مدت دو سال بودیم که خوشبختانه در حال حاضر این استخر نیز در اختیار بانوان است.
وی ادامه داد: در همدان به‌خاطر استقبال بالای بانوان از اسکواش و داشتن بازیکنان بی‌شمار در این رشته، سالن ورزشی مجموعه تبدیل به سالن اسکواش بین‌اللملی خواهد شد که در حال حاضر تا حد فونداسیون و اسکلت‌ پیش‌رفته که اگر سال جاری اعتبارات خوبی به آن تزریق شود، شاهد افتتاح و بهره‌برداری در سال آتی‌ خواهیم بود.
وی، افزود: البته در سالن‌های دیگری که در اختیار اداره کل ورزش و جوانان است مثل سالن ابن‌سینا و تختی و سایر سالن‌ها از ساعت 6 تا 8 صبح ورزش همگانی بانوان دایر بوده و در عین حال بیشتر سالن‌هایی که در دست بخش خصوصی است نیز بخشی از نوبت‌ها در اختیار خانم‌ها است.
این مسئول با ابراز اینکه خوشبختانه در شهرستان اسدآباد نیز مجموعه ورزشی بانوان آن تکمیل است اما استخر سرپوشیده آن پیشرفت 60 درصدی دارد گفت: در شهرستان بهار نیز در هفته دولت استخر بانوان را افتتاح کردیم اما سالن ورزشی آن سال‌ها است که به بهره‌برداری رسیده است.
رنجبردار با اشاره به وضعیت مجموعه ورزشی شهرستان تویسرکان نیز گفت: استخر آن سال‌ها است افتتاح شده و سالن ورزشی آن نیز به بهره‌برداری رسیده و تنها چمن مصنوعی آن نیاز به اعتبار دارد که اگر امسال اعتبارات لازم در اختیار داشته باشیم آن بخش نیز به مجموعه افزوده و پروژه تکمیل خواهد شد.
وی با تأکید بر اینکه در شهرستان رزن، شهر کرفس نیز یک سالن بانوان در حال اجرا داریم که پیشرفت 30 درصدی دارد گفت: درخصوص مجموعه بانوان نیز باید بگویم سالن ورزشی این مجموعه افتتاح شده اما استخر آن حدود 50 درصد پیشرفت را نشان می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه خوشبختانه در شهرستان کبودراهنگ نیز استخر و سالن ورزشی به بهره‌برداری رسیده‌اند و از سال گذشته دیوارکشی مجموعه را آغاز کرده‌ایم، خاطرنشان کرد: اقدامات اولیه احداث زمین چمن مصنوعی در حال انجام است.
این مقام مسئول با ابراز خرسندی از اینکه در شهرستان ملایر تمامی فضاهای مجموعه ورزشی بانوان به بهره‌برداری رسیده عنوان کرد: در نهاوند نیز سالن ورزشی افتتاح شده اما استخر آن هنوز قابلیت بهره‌برداری ندارد.
رنجبردار در واکنش به اینکه طبق بررسی‌‌ها، سرانه فضای ورزشی در استان همدان حدود 70 سانتی‌متر است، زنان در این سرانه چه سهمی دارند؟ گفت: این سرانه ورزشی با سایر ارگان‌ها و بخش خصوصی مشترک است، به تفکیک نمی‌توان سهمی از این سرانه برای زنان درنظر گرفت؛ چراکه در بخش‌های مختلف بانوان در بهره‌مندی از فضاهای ورزشی متعلق به نهادهای خصوصی و دولتی سهمی را به خود اختصاص داده‌اند؛ مثلاً اگر سپاه، دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش و یا بخش خصوصی فضای ورزشی ایجاد کرده حتماً ساعاتی از این فضاها در اختیار خانم‌های زیرمجموعه این ارگان‌ها قرار دارد.
وی با تأکید بر اینکه البته از چند ماه پیش سامانه پایش کل فضاهای ورزشی در استان‌ها و سطح ملی در دستور کار اجرا قرار دارد، عنوان کرد: با تکمیل این نرم‌افزار، می‌توان درصد سهم زنان از فضاهای ورزشی را به‌صورت متقن اعلام کرد.
مدیر فنی و مهندسی اداره کل ورزش و جوانان استان همدان در پاسخ به این سؤال که به‌جز آنچه به‌عنوان مجموعه‌های ورزشی بانوان در دهه 80 کلنگ‌زنی شده آیا پروژه‌های جدیدی در دست اجرا داریم؟ گفت: امروز فضاهای ورزشی مجزا برای بانوان در شهرستان به‌ویژه همدان وجود دارد مثل استخر بانوان در مریانج.
رنجبردار ادامه داد: چون هنوز مجموعه‌های ورزشی در شهرستان تکمیل نشده و نمیه‌کاره هستند، در حال حاضر اولویت با تکمیل این پروژه‌ها است چراکه این مجموعه‌ها به معنای واقعی پروژه‌های بزرگی در هر شهرستان هستند که یقیناً با پروژه‌های انفرادی بسیاری تفاوت دارد.
وی در پاسخ به این سؤال آیا در روستاها، فضای ورزشی مخصوص بانوان در دستور کار ورزش و جوانان قرار دارد؟ عنوان کرد: در احداث مجموعه‌های ورزشی برخی شاخص‌ها همچون شاخص جمعیتی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین در حال حاضر آنچه در روستا دنبال می‌شود، صرفاً ایجاد فضای ورزشی است.
وی ادامه داد: مثلاً در گذشته در روستاها مشکل زمین‌های خاکی بود اما امروز بنا به استانداردهای جمعیتی، سالن‌های ورزشی احداث شده یا اینکه در تلاش هستیم در بیشتر روستاها زمین چمن مصنوعی مینی‌فوتبال بزنیم؛ یقیناً بانوان در ساعاتی از روز در صورت وجود فضای ورزشی، نوبت‌هایی را در اختیار دارند؛ البته میزان اعتبارات دولتی در پیشبرد اهداف نیز بسیار مؤثر است.
مع‌الوصف با شکل‌گیری وزارت ورزش و جوانان، یکی از معاونت‌های این وزارتخانه به ورزش بانوان اختصاص داده شد، همچنین اکنون همه فدراسیون‌های ورزشی یک نایب رئیس بانوان دارند که امور مربوط به ورزش آن‌ها را اداره می‌کنند؛ اما با اینکه در کشور ما مسئولیت ورزش بانوان با خودشان است، به نسبتی که به ورزش آقایان توجه می‌شود، به ورزش خانم‌ها اهمیت داده نمی‌شود.
اگر این طور نبود یقیناً امروز زیرساخت‌های ورزشی مختص بانوان شرایط بهتری داشت؛ البته این عدم توجه در استان‌ها شدت بیشتری یافته به نحوی که در استانی همچون همدان پروژه‌های زیرساختی حوزه زنان به‌جز چند پروژه کوچک‌مقیاس به همان پیرپروژه‌های دهه 80 به‌عنوان مجموعه‌‌های ورزشی بانوان محدود شده که حتی بعد از گذشت تقریباً 20 سال هنوز این زیرساخت‌ها تکمیل نشده‌اند، این در حالی است که استان همدان در بخش بانوان در ورزش از ظرفیت خوبی برخوردار است، هرچند به علت نبود حامی مالی و نداشتن امکانات، ورزش بانوان استان با محدودیت‌های زیادی دست به گریبان است؛ اما عزم راسخ و اراده قوی بانوان در ورزش استان باعث شده تا همواره موفقیت‌های خوبی کسب کنند.

طاهره ترابی مهوش