اما آیا توانسته‌ایم از این گنج طبیعی برای رونق اقتصاد محلی و حفاظت از محیط‌زیست بهره‌برداری کنیم؟
استان ایلام با دارا بودن پوشش جنگلی غنی، به‌ویژه جنگل‌های بلوط، نقش کلیدی در اقتصاد و محیط‌زیست منطقه‌ایفا می‌کند. بلوط به‌عنوان یکی از عناصر اصلی این اکوسیستم، علاوه بر ارزش زیست‌محیطی، دارای کاربردهای خوراکی و صنعتی متعددی است.
این گزارش به بررسی این کاربردها پرداخته و با تکیه بر نظرات کارشناسان و فعالان محلی، اهمیت اقتصادی و زیست‌محیطی بلوط در این منطقه تحلیل می‌شود.
*کاربردهای خوراکی بلوط
بلوط در میان جوامع محلی استان ایلام به‌عنوان یک منبع غذایی سنتی شناخته می‌شود.
استفاده سنتی از بلوط در تغذیه:
نان بلوط: از آرد تهیه‌شده از میوه بلوط برای پخت نان محلی استفاده می‌شود. این نان که به‌دلیل فیبر بالا و خاصیت سیرکنندگی‌اش مورد توجه است، در مناطق روستایی رواج دارد.
خوراک دام: بلوط به‌عنوان یک مکمل غذایی برای دام‌ها نیز به‌کار می‌رود، به‌ویژه در فصل‌هایی که مراتع کمتر قابل‌دسترس هستند.محصولات فرآوری‌شده مدرن
پودر بلوط: امروزه از پودر بلوط برای تولید محصولاتی مانند کیک، شیرینی و نوشیدنی‌های انرژی‌زا استفاده می‌شود.
روغن بلوط: استخراج روغن از دانه بلوط به‌عنوان یک محصول باارزش در صنایع غذایی و آرایشی- بهداشتی در حال توسعه است. استفاده در صنایع دارویی و آرایشیصمغ بلوط: از صمغ و عصاره درخت بلوط برای تولید داروهای گیاهی و مواد آرایشی استفاده می‌شود. این صمغ به‌دلیل خاصیت ضدالتهابی‌اش در پمادها و کرم‌های درمانی کاربرد دارد.
تانن استخراج‌شده: تانن بلوط در صنعت چرم‌سازی برای فرآوری چرم و در صنایع دارویی برای تولید مکمل‌های تقویت‌کننده استفاده می‌شود.
رضا موسوی کارشناس منابع طبیعی گفت: جنگل‌های بلوط ایلام به‌عنوان ریه‌های سبز منطقه، نقشی حیاتی در حفظ تعادل اکوسیستم ایفا می‌کنند. اما بهره‌برداری بی‌رویه از این منابع، تهدیدی جدی برای پایداری جنگل‌هاست. یکی از مهم‌ترین کاربردهای بلوط، تولید علوفه برای دام‌ها و تهیه آرد خوراکی است که می‌تواند به توسعه اقتصاد محلی کمک کند.
سید محمد موسوی یکی از کارآفرینان محلی که در زمینه فرآوری بلوط فعالیت دارد می‌گوید: ما با تأسیس یک کارگاه تولید آرد بلوط و بسته‌بندی آن، توانستیم هم به ایجاد اشتغال در منطقه کمک کنیم و هم محصولات طبیعی و ارگانیک را به بازارهای داخلی عرضه کنیم. آینده این صنعت در گرو حمایت دولتی و آموزش کشاورزان محلی است.
سعید یعقوبی محقق حوزه کشاورزی نیز گفت: درختان بلوط علاوه بر میوه‌های ارزشمند، نقش مهمی در جلوگیری از فرسایش خاک و حفظ آب‌های زیرزمینی دارند. ما باید از فناوری‌های نوین برای فرآوری بهتر محصولات بلوط استفاده کنیم تا ارزش افزوده بیشتری ایجاد شود.
بلوط و درختان بلوط در استان ایلام نه‌تنها منبعی ارزشمند برای تغذیه و صنعت هستند، بلکه عامل مهمی برای پایداری زیست‌محیطی منطقه محسوب می‌شوند. برای بهره‌برداری بهینه از این منبع طبیعی پیشنهاد می‌شود: ایجاد صنایع فرآوری محلی برای محصولات بلوط. ترویج کشاورزی پایدار و جلوگیری از قطع بی‌رویه درختان.حمایت دولتی از کارآفرینان محلی.آموزش جوامع محلی برای حفظ و استفاده اصولی از جنگل‌های بلوط.
این اقدامات می‌توانند هم به رشد اقتصادی منطقه کمک کنند و هم از تخریب منابع طبیعی جلوگیری کنند.
*زهرا طیبی