این موضوع درحالی است که بر اساس آمار گمرک ایران، سال گذشته سهم واردات دارو 2.3میلیارد دلار وصادرات دارو 170 میلیون دلار بود که بیانگر کاهش 13.6درصدی واردات و 11درصدی صادرات نسبت به سال 1401 است. همین چند روز گذشته هم حسین امیرعضدی، دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات بیوتکنولوژی پزشکی ایران گفته که با وجود تحریم‌های ظالمانه صنعت بیوتکنولوژی دارویی کشور، سال گذشته به 33 کشور و امسال به 35 کشور صادرات داشته‌ایم؛ موضوعی که نشان از چشم‌انداز روشن و امیدوارکننده آینده صادرات دارویی ایران دارد.
در طول سال‌های بعد از انقلاب، صنعت دارویی کشور توانسته از پله‌های رشد و توسعه بالا برود به‌گونه‌ای‌که ایران در دوران پهلوی محتاج واردات پزشک از پاکستان و هند بود اما امروزه به یکی از قطب‌های توریسم درمانی منطقه تبدیل شده است. از آن طرف صادرات دارو در ایران و در حال حاضر به یکی از بخش‌های مهم و حیاتی در صنعت دارویی به‌شمار می‌رود که نقشی اساسی در تأمین سلامت جهانی ایفا می‌کند. صنعتی که می‌تواند موجب ارزآوری و رشد اقتصادی کشور شود و نه فقط به تأمین نیازهای سلامت در کشورهای دیگر کمک می‌کند، بلکه موجب ارتقای اعتبار علمی و اقتصادی ایران در سطح جهانی نیز می‌شود. همین چند ماه پیش بود که غلامحسین صادقیان، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو، گفت: «به 40 کشور دنیا صادرات دارویی داریم که نشان از کیفیت بالای فرآورده‌های ما دارد.» تجارب موفقی که ایران را به صادرکننده‌ای معتبر در بازارهای بین‌المللی تبدیل کرده است.
*خودکفایی ایران در صادرات داروهای بیوتکنولوژی
«در نیمه نخست امسال 49 هزار و 400 تن انواع دارو به ارزش 104 میلیون و 600 هزار دلار صادر شد که افزایش 15 درصدی در وزن و 19.7درصدی در ارزش نسبت به مدت مشابه پارسال را نشان می‌دهد.» این آماری است که از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام شده است. در میان این داروهای صادراتی و طبق گفته مهدی پیرصالحی، رئیس سازمان غذا و دارو، نیمی از رقم صادرات داروها مربوط به داروهای بیوتک بوده که ایران در آن به خودکفایی رسیده است؛ مسئله‌ای که محمد هاشمی، مشاور رئیس و مدیر روابط‌عمومی سازمان غذا ودارو هم به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «صنعت داروسازی ایران طی سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته و به‌ویژه در حوزه داروهای بیوتکنولوژی و درمان‌های نوین مانند سل‌تراپی و ژن‌تراپی به یکی از بازیگران مهم منطقه تبدیل شده است. اکنون بسیاری از داروهای بیوتکنولوژی که در سطح جهانی مورد مصرف قرار می‌گیرد، در داخل ایران تولید می‌شوند.»
البته او توضیح می‌دهد که با وجود این هنوز هم میزان صادرات کل دارو در کشور کمتر از100میلیون دلار در سال بوده که نشان‌دهنده فاصله زیاد با ظرفیت‌های جهانی این صنعت است.
*تقویت موقعیت ایران در بازارهای جهانی
امروزه، ایران با بهره‌مندی از دانش فنی پیشرفته و نیروی کار متخصص، به‌عنوان یک صادرکننده برجسته در حوزه داروهای تخصصی و عمومی شناخته می‌شود. در این مسیر، همکاری‌های بین‌المللی و ارتباطات مؤثر با کشورهای مختلف می‌تواند به تقویت موقعیت ایران دربازارهای جهانی کمک‌شایانی کند.
هاشمی هم در این خصوص با ما هم‌نظر بوده چراکه معتقد است ایجاد همکاری‌های بین‌المللی در زمینه تولید داروهای مشترک و تبادل دانش در بخش داروسازی و همکاری با کشورهایی که تجربه‌های موفقی در تولید داروهای بیوتکنولوژی دارند، می‌تواند به بهبود فرآیندهای تولید و توسعه داروهای جدید کمک کند.
صادرات دارو، محرکی نوآورانه اما حالا سؤال این است برای تقویت جایگاه ایران در بازار داروهای بین‌المللی چه اقداماتی مؤثر است؟ هاشمی در پاسخ به این سؤال عنوان می‌کند: «یکی از راهکارهای مؤثر در این خصوص تقویت نوآوری، تحقیق و توسعه در زمینه‌های کلیدی همچون سل‌تراپی، ژن‌تراپی و پزشکی شخصی در کشور است. در کنار تحقیق و توسعه، ارتقای استانداردها و توجه به الزامات بین‌المللی تولید دارو برای ورود به بازارهای جهانی ضروری است.» با این حال تولید و صادرات دارو در ایران می‌تواند محرک نوآوری در بخش‌های مختلف صنعت داروسازی باشد. مسئله‌ای که نیازمند ارتقای استانداردهای تولید دارو در داخل کشور است و افزایش آن به‌عنوان یک دستاورد و مزیت رقابتی محسوب می‌شود.