در این باره با جامعه شناس و پژوهشگر گروه‌های اجتماعی به گفت وگو نشستیم.
توانمندسازی زنان و مردان، دوشادوش هم، کلید دستیابی به توسعه پایدار است. آموزش، آگاهی‌بخشی، مراقبت از خود و جامعه، حفظ محیط زیست، صلح اجتماعی، مبارزه با خشونت و تبعیض، و مشارکت در عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی، همه در گرو توانمندسازی انسان‌ها، به‌ویژه زنان، است.
با توانمندسازی زنان و مردان در کنار یکدیگر است که می‌توانیم به توسعه پایدار دست یابیم. این توانمندسازی شامل آموزش، افزایش آگاهی عمومی، مراقبت از خود و جامعه، حفظ محیط زیست، برقراری صلح اجتماعی، پرهیز از خشونت و مقابله با آن، مبارزه با تبعیض در رسیدن به حقوق برابر در زیست فردی و اجتماعی، رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی و همه آنچه در قالب نقش آفرینی زنان در توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی گفته شد؛ امکان‌پذیر خواهد بود.
دکتر فریبا نظری‌پور کیایی درخصوص مهم‌ترین چالش‌ها و موانعی که زنان در حوزه‌های مختلف مانند؛ اشتغال، تحصیل، سیاست، حقوق فردی و اجتماعی و غیره در جوامع مختلف با آن روبه‌رو هستند گفت: قوانین، سنت‌ها و نظام‌های حکمرانی؛ به‌عنوان جنبه‌های بنیادین و ساختاری نابرابری جنسیتی نقش بسیار مهمی در شکل‌دهی به فرصت‌ها و محدودیت‌های زنان در جامعه ایفا می‌کنند. در واقع، این عوامل می‌توانند زمینه‌ساز یا تشدیدکننده چالش‌هایی باشند که فرصت‌های زندگی زنان را با محدودیت و تبعیض و مشکل روبرو می‌کند.
به اعتقاد وی عوامل مؤثر تشدیدکننده چالش‌ها عبارتند از:
*قوانین ناکافی، غلط و منسوخ:
قوانینی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم تبعیض جنسیتی را ترویج می‌کنند، می‌توانند مانعی جدی برای دستیابی زنان به حقوق اساسی خود باشند. به‌عنوان مثال، قوانینی که حقوق شهروندی را برای زنان در میدان‌های اقتصادی و سیاسی و اجتماعی و فرهنگی محدود می‌کنند و آن‌ها را در موقعیت فرودستی قرار می‌دهند.
*سنت‌های ریشه‌دار در فرهنگ عمومی:
باورها و ارزش‌های سنتی که نقش‌های جنسیتی را به‌طور سختگیرانه و محدودکننده تعریف می‌کنند و مانع از مشارکت کامل زنان در جامعه می‌شوند. زیست فردی و اجتماعی زنان را تا حد مرگ و خشونت جسمی و روانی، دچار مخاطره می‌سازند.
*حکمرانی‌های مبتنی بر ایدئولوژی مردسالارانه:
نظام‌های سیاسی که بر اساس ایدئولوژی مردسالارانه با بی‌رنگی دینی یا نظامی عمل می‌کنند و سیاست‌هایی را مبنای کار خود قرار می‌دهند که حقوق و منافع زنان را نادیده می‌گیرند. این نوع حکمرانی‌ها می‌توانند مانع از حضور زنان در مناصب تصمیم‌گیری و اجرای سیاست‌هایی شوند که به نفع زنان است.
در نتیجه، برای دستیابی به برابری جنسیتی، لازم است که به‌طور همزمان به سه جنبه اصلاح قوانین تبعیض‌آمیز، تغییر نگرش‌های فرهنگی و ایجاد نظام‌های حکمرانی عادلانه توجه شود. با تغییر این ساختارهای اساسی، می‌توان زمینه‌ای را فراهم کرد که در آن زنان بتوانند به طور کامل از حقوق و فرصت‌های خود بهره‌مند شوند.
*مهم‌ترین دستاوردهای زنان در سال‌های اخیر
جامعه‌شناس و پژوهشگر گروه‌های اجتماعی معتقد است زنان در سال‌های اخیر دستاوردهای چشمگیری در زمینه‌های مختلف داشته‌اند. برخی از مهم‌ترین این دستاوردها عبارتند از:
افزایش آگاهی و مطالبه‌گری، پیشرفت در حوزه آموزش و اشتغال، پیشرفت در حوزه سیاست و شکستن تابوی مشارکت سیاسی، پیشرفت در حوزه حقوقی و قانون گذاری، پیشرفت در حوزه فناوری‌های نوین، پیشرفت در حوزه‌های مختلف هنر و علوم و، پیشرفت در مناسبات اقتصادی، همراه‌سازی ذهنی و عینی مردان و نسل‌های جدید در برابری حقوق و کرامت انسان‌ها با یکدیگر فارغ از جنسیت و نقش زنان در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع.
این جامعه‌شناس نقش زنان در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را نقش‌ اساسی، چندجانبه‌ و مؤثری دانست و گفت: هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند بدون مشارکت فعال و مؤثر زنان به توسعه پایدار دست یابد. برخی از مهم‌ترین نقش‌های زنان در این زمینه‌ها عبارتند از:
1- توسعه اقتصادی: در قالب نیروی کار، کارآفرینی و ایفای نقش مدیریت مالی در سطوح خرد، میانه و کلان
2- توسعه اجتماعی: در قالب آموزش و پرورش، بهداشت و درمان
3- توسعه فرهنگی: به‌صورت حفظ و انتقال فرهنگ، هنر و ادبیات و فعالیت‌های اجتماعی
4- توسعه سیاسی: به‌صورت مشارکت سیاسی، رهبری سیاسی و تصمیم‌گیری
*ارتباط بین توانمندسازی زنان و توسعه پایدار
مشاور وزیر کشوردر امور زنان و خانواده با بیان اینکه بدون توانمندسازی زنان و مردان در کنار هم به توسعه پایدار نخواهیم رسید اظهار کرد: از طریق توانمندسازی انسان‌ها ازجمله زنان فعالیت‌هایی مانند آموزش، افزایش آگاهی عمومی، مراقبت از خود و جامعه، حفظ محیط زیست، برقراری صلح اجتماعی، پرهیز از خشونت و مقابله با آن، مبارزه با تبعیض در رسیدن به حقوق برابر در زیست فردی و اجتماعی، رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی و همه آن‌چه در قالب نقش‌آفرینی زنان در توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی گفته شد؛ امکان‌پذیر خواهد بود.
*چگونگی افزایش مشارکت زنان در عرصه‌های مختلف جامعه
نظری‌پور کیایی افزایش مشارکت زنان در عرصه‌های مختلف جامعه را نیازمند رویکردی چندجانبه و جامع دانست و افزود: این مشارکت با این نوع رویکرد نیاز به رفع موانع موجود و ایجاد فرصت‌های برابر زنان و مردان دارد. برخی از راهکارهای کلیدی برای افزایش مشارکت زنان عبارتند از:
اصلاح قوانین و سیاست‌ها: با رفع قوانین تبعیض‌آمیز، تصویب قوانین حمایتی وایجاد سیاست‌های حمایتی.
تغییر نگرش‌های فرهنگی و اجتماعی: با آموزش و آگاهی‌بخشی رسمی و غیررسمی، تقویت و معرفی الگوها.
توانمندسازی اقتصادی زنان: از طریق دسترسی به آموزش و مهارت‌آموزی، دسترسی به منابع مالی، حمایت از کسب‌وکارهای زنان.
افزایش مشارکت سیاسی زنان: با تشویق زنان به مشارکت در انتخابات، حمایت از زنان در انتخابات، افزایش حضور زنان در مناصب تصمیم‌گیری.
ایجاد محیط‌های امن و حمایتی: از طریق مبارزه با خشونت علیه زنان، ایجاد فضاهای امن، ارائه خدمات حمایتی.
همراهی، همدلی و هم‌کنشی مردان با زنان برای رسیدن به تحولات برابری خواهانه انسانی.