سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش: یکی از زمینه‌های فناورانه‌ای که طی یک دهه گذشته با تلاش شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق و حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری توانسته جایگاه مطلوبی را در میان کشورهای توانمند به‌دست آورد نانوفناوری است.

به طوری که قرار گرفتن در بین کشورهای برتر جهان در حوزه تولید علم نانو، توسعه فناوری‌های پیشرفته نانو در داخل کشور، تولید محصولات و تجهیزات نانوفناور و رسوخ این فناوری به صنایع موجود کشور، بخشی از دستاوردهای این حوزه است.

دراین‌بین آنچه توجه‌ها را بیشتر به خود جلب می‌کند اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق دست‌به‌کار تولید محصولات دانش‌بنیان و فناور این حوزه زدند و توانستند بخش قابل توجهی از نیاز جامعه به محصولات مبتنی بر فناوری نانو را تأمین کنند، به‌طوری‌که تاکنون بیش از 750 محصول و تجهیز نانو در کشور توسعه یافته و گواهی نانومقیاس را دریافت کرده‌اند. این میزان، رشدی قابل توجه را نشان می‌دهد و تولید محصولات ایران ساخت نانویی، روندی صعودی داشته است که دراین‌بین ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف پیشرفت صنایع و تأمین نیازهای جامعه در راستای افزایش کیفیت محصولات و خدمات با کمک فناوری نانو از شرکت‌های دانش‌بنیان، طرح‌های نوآورانه و ارائه‌کنندگان خدمات این حوزه حمایت کرده است تا زیست‌بومی نوآورانه برای توسعه محصولات با کیفیت و ارتقای سطح خدمات محقق شود.

شرکت دانش‌بنیان صنایع نانو شیمیایی رامان یکی از این شرکت‌هاست که در استان همدان توانسته طی سال‌های اخیر با تولید چند محصول، راه را برای مستقل شدن حداقل 15 صنعت از واردات را از طریق محصول خود همواره کند. بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا گفت‌وگویی را با مدیرعامل این شرکت ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

یوسف خزائیان با بیان اینکه مجموعه ما در حوزه فناوری نانو فعالیت می‌کند و به‌اتفاق همسرم به‌عنوان یک زوج وارد این حیطه شدیم، به‌تدریج با کمک یکدیگر تولید محصولات نانو را قوت دادیم و در نهایت موفق به تولیداتی در این زمینه شدیم گفت: آنچه ما تولید می‌کنیم در بسیاری از صنایع کاربرد دارد.

وی با بیان اینکه یکی از این محصولات پرکاربرد محصولی است که برای نخستین‌بار با نام «نانوسیلیکا» با کیفیت بیشتری نسبت به نمونه خارجی در این مجموعه تولید شد افزود: درواقع از طریق این محصول به یک شرکت دانش‌بنیان تبدیل شده و توانستیم تأیید ستاد نانو را نیز دریافت کنیم.

وی با بیان اینکه این مجموعه تولید دیگر محصولات را نیز برای برآورده کردن صنایع در دستور کار خود قرار داده خاطرنشان کرد: آنچه در تولید نانوسیلیکا مورد توجه است اینکه پودر مرجع است به این معنا که به گزارش ستاد نانو، این محصول تنها در بازار ایران در 15 صنعت کاربرد دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به بتن‌سازی، تایرسازی، کاتالیزور پتروشیمی، پلاستیک، کامپوزیت‌های دندانی، خمیر دندان، رنگ، پوشش و نیز کامپوزیت‌های صنعتی اشاره کرد.

مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان صنایع نانوشیمیایی رامان با تأکید بر اینکه این محصول به‌عنوان ساینده در ایران بیشتر در تولید تایرسازی، بتن، ساخت و تولید خمیر دندان نام‌آشنا است تشریح کرد: در حال حاضر نانوسیلیکا یکی از محصولاتی است که با خط تولید بومی نیاز به واردات را کاهش داده به‌نحوی‌که این محصول سالانه بالغ بر پنج هزار تن از کشورهایی چون هند، چین و فرانسه وارد می‌شود اما خوشبختانه این پودر با درجه بالاتر و قیمت بسیار کمتر در یک شرکت دانش‌بنیان تولید شد.

خزائیان با تأکید بر اینکه «رامان» تنها تولیدکننده داخلی این محصول است ادامه داد: یکی از مزیت‌های این محصول اینکه عمدتاً آنچه از طریق واردات به کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد در قامت میکرو است اما ما توانستیم این محصول را در حالت مشابه نمونه خارجی آن یعنی در سایز نانو در کشور تولید کنیم و در اختیار صنایع قرار دهیم.

وی با بیان اینکه رویکرد این مجموعه دانش‌بنیان که با همراهی صاحب‌نظران و اساتیدی همچون همسرم اداره می‌شود، ارتقای تولید دانش فنی است، به‌این‌ترتیب که منحصراً به فکر تولید محصول نباشیم بلکه دانش مورد نیاز جامعه را تولید کنیم، افزود: به‌منظور اجرای این طرح با معاونت ریاست جمهوری بخش ستاد نانو ارتباط گرفتیم تا نیازمندی‌های صنایع مختلف را بررسی کرده و به مجموعه‌ ما ارائه دهند.

وی با اشاره به اینکه آنچه ما ساختیم به لحاظ کیفیت و خلوص از نمونه‌های خارجی وارداتی بسیار بهتر هستند تشریح کرد: معمولاً در خصوص آنالیز رجوع می‌شود به دیتاشیت‌ها حال آنکه یکی از شاخص‌های کیفیت محصول سطح ویژه آن است؛ مثلاً یک سانتی‌متر مربع نانوسیلیکایی که ما تولید کردیم به‌صورت مولکولی توزیع شود مساحتی حدود 530 مترمربع را پوشش می‌دهد حال آنکه در نمونه خارجی این عدد در بهترین حالت 200 است.

مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان صنایع نانوشیمیایی رامان با بیان اینکه مزیت بعدی محصول تولید ما به قیمت نازل آن نسبت به نمونه خارجی بازمی‌گردد گفت: این مهم در حال حاضر بنا به شرایط ارزبری واردات و درعین‌حال نوسانات قیمتی که گریبان واحدهای تولیدی را گرفته از اهمیت بالایی برخوردار است.

خزائیان مزیت بعدی این محصول را نزدیکی به بازار مصرف اعلام کرد و افزود: بسیاری از شرکت‌های خصوصی و دولتی در زمینه‌های مختلف به دلیل وجود تحریم‌های ظالمانه امکان واردات برخی مواد ضروری را ندارند از همین رو دست‌به‌کار شدیم تا آنچه نیاز روز این شرکت‌هاست تولید شود و احتیاج به واردات کاهش یابد.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر به تولید نمونه صنعتی این محصول دست یافته‌ایم تشریح کرد: به‌دلیل آنکه موضوع نانو در کشور نوپاست، نمونه‌هایی را به شرکت‌هایی همچون کویر تایر، ایران تایر، پاکسان و شرکت‌های تولیدکننده کاتالیزورهای پتروشیمی جهت تست ارسال کردیم که خوشبختانه بازخوردهای مثبتی را نیز از آن‌ها داشته‌ایم.

مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان صنایع نانوشیمیایی رامان ابراز کرد: در حال سفارشی‌سازی محصول هستیم زیرا فرایند تولید و فروش آن زمان‌بر است چراکه نمونه‌های ارسالی باید توسط تولیدکننده مورد تأیید قرار گیرد حال آنکه با توجه به امکاناتی که در اختیار ماست این روند طولانی‌تر می‌شود.

خزائیان با اشاره به اینکه نانوسیلیس همدان را می‌توان محصولی باکیفیت دانست چراکه در دل این استان بهترین سیلیس‌های جهان وجود دارد، و می‌توان محصولی با کیفیت و قیمت مناسب به دنیا عرضه کرد، گفت: همانطور که پیشتر عنوان کردم تولیدات ما تأییدیه و گواهی‌نامه ستاد نانو را گرفته که زیر نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری فعال است.

وی در پاسخ به این سؤال که چگونه به فکر این طرح افتادید؟ گفت: ازآنجاکه همسرم در حوزه علم و فناوری نانو فعال بود و مدرک تخصصی شیمی دارد و پایان‌نامه دکترایش باید بر اساس این فناوری پیش می‌رفت تصمیم گرفتیم کار را در این حوزه آغاز کنیم.

مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان صنایع نانوشیمیایی رامان با بیان اینکه تولید و فرمولاسیون کردن «پودر پلی‌آلومینیوم کلراید» یکی از این موارد است که در مجموعه ما تولید می‌شود گفت: این پودر بر اساس نیاز مبرم این شرکت ساخته شد تا در بخش انعقاد تصفیه ناخالصی‌های معلق درون آب، کاربرد داشته باشد.

خزائیان افزود: در حقیقت وابستگی دانش فنی به خارج از کشور از بین رفت و این دانش بومی در کشور تولید شد، به طور کلی چشم‌انداز مجموعه ما جلوگیری از واردات نیازهای داخلی است تا شرکت‌های داخلی نیازمندی‌های خود را با کمترین مشکل و بدون دردسرها و معطلی‌هایی که در این سال‌ها برای ورود کالا به کشور درگیر آن هستیم، تأمین کنند.

وی با ابراز گلایه‌مندی از روند بروکراسی اداری در تمدید مجوزها به‌ویژه مجوز دانش‌بنیان‌ها، گفت: این مسئله امروز به معضل نخست شرکت‌های دانش‌بنیان بدل شده است.

مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان صنایع نانوشیمیایی رامان با تأکید بر اینکه این روند طولانی تأییدیه‌ها، شرکت‌ها و واحدهای تولیدی را از ادامه کار دلسرد می‌کند گفت: در نظر بگیرید مجموعه ما زیرمجموعه مرکز نوآوری دانشگاه بوعلی و نیز مجوز دانش‌بنیان است اما از ابتدای سال درخواست تمدید مجوز را ارائه کردیم اما هنوز نتیجه‌بخش نبوده در حالی که این عدم تمدید مجوز ما را در بسیاری از موضوعات همچون اخذ تسهیلات و غیره عقب نگه داشته است.

مع‌الوصف چنانکه گفته شد دستاورد‌های بسیار بزرگی طی سال‌های گذشته تابه‌حال در زمینه فناوری نانو به‌دست‌آمده، اما بسیاری از کارشناسان این فناوری را یک فناوری آینده‌گرا می‌دانند؛ به این معنا که پیشرفت و توسعه در آن حد و مرزی ندارد و در آینده‌های دورتر نیز شاهد دستاورد‌های بزرگ و بزرگ‌تری در ابعاد کوچک‌تر و کوچک‌تر خواهیم بود که این مهم خود نقطه عطفی است برای تمرکز بر حمایت از فعالان این عرصه که در واقع تضمین‌کننده توسعه صنعتی آینده کشور به‌حساب می‌آیند اما گویی در استان و کشور ما هنوز به اهمیت این موضوع پی نبرده و همچنان جزئی‌ترین زیرساخت‌های مرتبط با این مسئله یعنی تأیید سالانه و یا فصلی مجوزها امروز دغدغه فناور ما است که محصولی در عرصه نانو تولید کرده، دست تولیدکننده خارجی را از پشت بسته است بنابراین انتظار می‌رود حداقل موانع ساده اداری از پیش پای فناوران عرصه نانو برداشته شود.